چرا در اسلام و هم چنین اغلب مراجع تقلید آموزش و گوش دادن موسیقی و هم چنین خرید و فروش ادوات موسیقی را حرام دانسته در صورتی که همه رسانه ها از این ادوات موسیقی برای ساخت آهنگ استفاده می کنند حتی سرود ملی جمهوری اسلامی ایران به وسیله همین ادوات موسیقی نواخته می شود؟

اغلب مراجع آموزش ،گوش دادن موسیقی غیرمطرب و غیرلهوی را حلال دانسته ضمن آنکه خریدو فروش و استفاده از ادوات مشترک (بین موسیقی حرام و موسیفی حلال) را نیز مجاز می دانند و تنها گوش دادن به موسیقی لهوی و مطرب را حرام و خریدو فروش و استفاده از آلات مختص به موسیقی لهوی را حرام می دانند.توضیح بیشتر:قبل از هرچیز بهتر است پاسخ صحیح و مستندی از مواردی که به آن اشاره کرده اید داشته باشیم(آموزش،گوش دادن ، خریدوفروش آلات موسیقی، استفاده از آلات موسیقی) تا زمینه برخی از شبهات از بین برودبرای اطلاع تفصیلی از نظر مراجع به فتاوا و استفتائات زیرتوجه کنید:1. حکم گوش دادن به موسیقی:آیات عظام امام، بهجت، خامنه اى، فاضل و نورى: گوش دادن به هر آهنگى که مطرب و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى است، جایز نیست هر چند مشتمل بر کلام نباشد.[1]آیات عظام تبریزى، سیستانى، مکارم و وحید: گوش دادن به هر آهنگى که مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى است، جایز نیست هر چند مشتمل بر کلام نباشد[2]آیةاللَّه صافى: گوش دادن به هر آهنگى که مطرب و مناسب مجالس گناه و خوش گذرانى است، جایز نیست و گوش دادن به آهنگى که از نواختن آلات موسیقى تولید مى شود، حرام است[3]تبصره. آیةاللَّه بهجت بین نواختن موسیقى و استماع آن تفاوت گذاشته است؛ نواختن آلات موسیقى -هر چند مشترک باشد- به طورمطلق حرام است؛ ولى استماع آن تنها اگر به صورت لهوى باشد،حرام است.[4]همه مراجع: معیار در حرمت موسیقى، مطرب و لهوى بودن آن است؛ هر چند با محتواى اشعار مذهبى و اسلامى باشد.[5]تبصره. برخى از مراجع تقلید (آیات عظام: تبریزى، سیستانى، مکارم و وحید) قید طرب انگیزى را جزء موسیقى حرام نمى دانند.آیات عظام امام، خامنه اى، فاضل و نورى: معیار حرمت موسیقى، مطرب و لهوى بودن آن و مناسبت آن با مجالس گناه و خوش گذرانى و فساد است.[6]آیات عظام تبریزى، سیستانى، مکارم و وحید: معیار حرمت موسیقى، لهوى و مناسب بودن آن با مجالس گناه و خوش گذرانى و فساد است.[7]آیات عظام بهجت و صافى: نواختن و استفاده از موسیقى، به طور مطلق حرام است.[8]2.حکم نواختن با آلات موسیقى را بیان کنید؟همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از آلاتى است که به لهو و حرام اختصاص دارد، نواختن آن (در هر حال) جایز نیست؛ ولى اگر از آلات مشترک باشد، استفاده از آن به منظور منافع مشروع و حلال اشکال ندارد.[9]آیات عظام بهجت و صافى: به طور کلى نواختن با آلات موسیقى (لهو)، حرام است[10].3. استفاده از موسیقى براى تعلیم مسائل شرعى و پیام هاى اخلاقى و بهداشتى چه حکمى دارد؟ به عنوان مثال بسیارى از احکام را مى توان در قالب نظم آورد و با موسیقى موزون تنظیم و به صورت نوارهاى کاست به بازار عرضه کرد که مورد پسند و علاقه کودکان، نوجوانان و جوانان قرار گیرد و از این راه آنها را با ضرورت حکمت و چگونگى اجراى احکام و دستورات اسلامى آشنا ساخت؟همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از انواع موسیقى حرام باشد، استفاده از آن جایز نیست؛ هر چند به منظور هدف یاد شده باشد.[11]آیات عظام بهجت و صافى: استفاده از آلات موسیقى مطلقاً حرام است[12].4. خرید آلات موسیقى پرسش 3 . حکم خرید و فروش آلات موسیقى چیست؟همه مراجع (به جز بهجت و صافى): اگر از آلاتى است که به لهو و حرام اختصاص دارد، خرید و فروش آن جایز نیست ولى اگر از آلات مشترک باشد معامله آن اشکال ندارد.[13]آیات عظام بهجت و صافى: خرید و فروش آن جایز نیست[14].5.آموزش موسیقىپرسش 3 . حکم آموزش و یادگیرى نوازندگى آلات موسیقى چیست؟همه مراجع (به جز بهجت و صافى): آموزش و یادگیرى نوازندگى با آلات مختص (به لهو)، جایز نیست و اگر از آلات مشترک باشد، به منظور استفاده مشروع و حلال، اشکال ندارد[15].آیات عظام بهجت و صافى: آموزش و یادگیرى نوازندگى با آلات موسیقى (لهو) حرام است.[16]با این توضیح مشخص می شود که همه مراجع گوش دادن موسیقی غیر مطرب و غیر لهوی را جایز می دانند واکثر مراجع آموزش این نوع موسیقی را حلال دانسته و خرید و فروش و نگهداری و استفاده از آلات مشترک بین موسیقی حرام و حلال را نیز جایز می دانند. در این بین فقط دوتن از مراجع (آیت الله بهجت و صافی گلپایگانی هستند که علی رغم اینکه گوش دادن به موسیقی غیر مطرب را جایز می دانند لکن حکم به حرمت آموزش و خریدو فروش آلات موسیقی به طور مطلق نموده اند. علت این امر هم به خاطر روش و متد فقهی است که بر استنباط احکام حاکم است.توضیح آنکه فقها در پیدا کردن حکم یک مسئله همواره به دنبال دلیل آن از کتاب یا سنت هستند و نواختن موسیقی و گوش دادن به آن دو مسئله مجزا فقهی است که هر کدام تابع دلیل خود است.چه بسا نواختن یک موسیقی به خاطر شرایط خاص حرام باشد لکن گوش دادن به آن به دلیل عدم وجود مناط حرمت( مناسبت با مجالس لهو و لعب و مطربیت) بلا اشکال باشد.مسئله نوازندگى با استماع آهنگى که از آلات موسیقى تولید مى شود، تفاوت بسیار دارد و هر دو از یک مقوله به شمار نمى رود: بلکه هر کدام حکم خاص خود را دارد. به عنوان مثال نواختن آلات مختص به لهو، به اتفاق همه مراجع تقلید در هر حال حرام است، هر چند در موردى به صورت غیر لهوى از آن استفاده شود؛ زیرا این گونه آلات نوعاً براى حرام ساخته شده ونگه دارى آنها جایز نیست و باید از بین برود؛ ولى گوش دادن به آهنگ هایى که از آلات مختص تولید مى شود، تنها در صورتى حرام است که متناسب با مجالس لهو و خوش گذرانى باشد و در غیر این صورت محکوم به حلیت است. بنابراین ممکن است نواختن در این آلات حرام باشد، در حالى که گوش دادن به آن حلال و یا مشتبه و مشکوک باشد که باز هم استماع آن جایز مى باشد.نکته دیگر که می توان اضافه نمود آن است که ممکن است برخی از فقها مطربیت شخصی را برای حرمت گوش دادن به موسیقی کافی بدانند به این توضیح که ممکن است یک موسیقی که برای نوع آدم ها مطرب به حساب نمی آید برای بعضی از اشخاص مطرب باشد مثلا ممکن است موسیقی ولایت عشق یا محمد رسول الله باعث شود که بعضی از مردم از حالت عادی خارج شده و نوعی طرب بر ان ها حاکم گردد که این نوع موسیقی نیز برای این اشخاص حرام است و به هر حال نوازندگی آن سبب نوعی کمک بر گناه و مقدمه سازی برای گناه دیگران خواهد بود که در اصطلاح فقهی به آن اعانه براثم گفته میشود که حرام است. پی نوشت [1] . امام، استفتاءات، ج 2، )مکاسب محرمه(، س 27 و 28؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 995 و 999 و 1005؛ بهجت، توضیح المسائل، متفرقه، م 20؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1140؛ نورى، توضیح المسائل، مسائل مستحدثه. [2] . تبریزى، استفتاءات، س 1046 و 1065؛ سیستانى، sistani.org، موسیقى، ش 5؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 703 و 708؛ وحید، منهاج الصالحین، ج 3 م 17. [3] . صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 1018. [4] . بهجت، توضیح المسائل، متفرقه، م 20.[5] . امام، استفتاءات، ج 2، )مکاسب محرمه(، س 25؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1157؛ بهجت، وسیلةالنجاة، ج 1، م 1449؛ صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 1003؛ نورى، توضیح المسائل، مسائل مستحدثه؛ وحید، منهاج الصالحین، ج 3، م 8 و 17؛فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 999؛ تبریزى، صراطالنجاة، ج1، س 1008 و 1025؛ سیستانى، sistani.irg، موسیقى، ش 5؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 708.[6] . امام، استفتاءات، ج 2، )مکاسب محرمه(، س 27 و ج 3، سؤالات متفرقه، س 107 و تحریرالوسیله، ج 1، )مکاسب محرمه(، م 13؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 1005 و 987 و 988 و 974؛ نورى، توضیح المسائل، مسائل مستحدثه؛ خامنه اى،اجوبةالاستفتاءات، س 1127 و 1132. [7] . سیستانى، منهاج الصالحین، ج 2، م 20؛ وحید، منهاج الصالحین، ج 3، م 17؛ تبریزى، التعلیقة على منهاج الصالحین، )مکاسب محرمه(، م 17؛ مکارم، استفتاءات، ج 1، س 519 و 520. [8] . صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 995 و 1018 و دفتر: بهجت. [9] . امام، استفتاءات ج 2، )مکاسب محرمه(، س30 ؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات س1164 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س992؛ مکارم، استفتاءات، ج 1 س 524 و 525 و ج 2، س 707 و 710؛ تبریزى، استفتاءات، س 1054 و 1065 و صراطالنجاة، ج1، س 1005 ؛ دفتر: سیستانى، وحید و نورى. [10] . صافى، جامع الاحکام، ج 1 س 1003 و 1015 و 1018 ؛ دفتر: بهجت. [11] . امام، استفتاءات، ج 2، مکاسب محرمه، س 26 و 30 ؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1143 ؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 711 ؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 988 و 993 و 991 ؛ تبریزى، صراط النجاة، ج 5، س 1149 و دفتر: سیستانى و نورى. [12] . صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 1003 و 1000 و 1007 و 1005 و دفتر: بهجت. [13] . امام، استفتاءات، ج 2، )مکاسب محرمه(، س 25؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1149 و 1164؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 992 ؛ توضیح المسائل مراجع، م 2067؛ تبریزى، صراطالنجاة، ج 1، س 1023 ؛ استفتاءات، س 1063 ؛ وحید،منهاج الصالحین، ج 3 م 8؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 707؛ سیستانى، سایت، )موسیقى( ؛ دفتر: نورى [14] . صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 996 و 1020 و 1018 ؛ بهجت، توضیح المسائل، م 1624 ؛ وسیلةالنجاة، ج 1، م 1441 و 1442 ؛ دفتر: استفتاءات.[15] . امام، استفتاءات، ج 2، )مکاسب محرمه(، م 26؛ خامنه اى، اجوبةالاستفتاءات، س 1144؛ تبریزى، استفتاءات، س 1078؛ فاضل، جامع المسائل، ج 1، س 992؛ مکارم، استفتاءات، ج 2، س 711؛ سیستانى، منهاج الصالحین، ج 2، م 11 و سایت، س 17 و18؛ دفتر: وحید، و نورى [16] . صافى، جامع الاحکام، ج 1، س 1005 و 1007 و 1020 و 1018 ؛ دفتر: بهجت. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه