دردانه اصحاب معرفت؛ ویژه آیت الله معرفت

اینک که در سوگ سالگرد رحلت استادی کم نظیر، فقیهی وارسته، مفسری ژرف اندیش و محققی سخت کوش –حضرت آیت الله محمد هادی معرفت رضوان الله تعالی علیه- نشسته ایم غمگنانه سرود رحلت آن دردانه اصحاب معرفت را می سراییم و بر آن روح پاک و مطهرش درود می فرستیم. روزهایی سخت خواهد گذشت تا از دامن دانش و دین، مردی بدین رتبه، در مطالعات و تحقیقات و نگارش، در حوزه های علوم قرآنی طلوع کند، می توان او را یگانه عرصه قرآن پژوهی و احیاء گر علوم قرآنی شیعه به شمار آورد و با غروب غم انگیزش، کاروان اصحاب اندیشه و دانش، یکی از پیشگامان حوزه مطالعات و تحقیقات را وداع گفت، شخصیتی که به شایستگی اش، شاید در میان پژوهشیان علوم قرآنی یافت نمی شد. چه زیباست فرموده نورانی «إذا مات العالم ثلم فی الاسلام ثلمة لایسدها شیء» و چه زمان ها که باید بگذرد تا قلوب اصحاب اندیشه و دانش، در سوگ جانکاه آن عزیز التیام یابد و بی تردید ثلمه فقدان آن دانشمند گرانمایه و قرآن پژوه بزرگ، جبران ناپذیر خواهد ماند. حضرت استاد قرآن پژوه و مفسری بود که راه تقریب را می پیمود و اندیشه های فرزانگان فریقین –شیعه و سنی- را بدون تعصب، مورد پژوهش خویش داشت و در نشر فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) چه هنرمندان از گستره گسترده قرآن و سنت بهره می گرفت. یکی از ویژگی های شخصیتی آن استاد عالی مقام سخت کوشی در مطالعه، تحقیق، نگارش و آموزش بود که همه شاگردان گواه بر آنند که ایشان تا آخرین لحظات زندگی پربارشان با نشاط و فعال بدان اهتمام می ورزید. آزاد اندیشی و تلاش برای ارائه اندیشه های متوازن و معتدل از ویژگی های ارزشمند ایشان بود. پرهیز از تعصب بی جا و پیروی از اندیشه های پویا و بینش عمیق، در همه جلسات درس وی موج می زد. سادگی و بی پیرایگی در رفتار و گشاده رویی و تواضع علمی، صداقت و پاکی، ایمان و توکل، امانتداری و تحقیق ایشان بسیاری از دانش پژوهان را مجذوب خویش می ساخت و راه پرهیز از خودکامگی علمی و تحجر را می آموخت. آنان که بر خوان پر حشمت معارف قرآن در محضر معرفت پرور ایشان نشته اند به نیکی دریافتند که ایشان چه جسورانه دل و دین جوانان را از خطر کژاندیشی و افراط و تفریط پاس می داشت و چه غریبانه از حریم دین و دانش و قرآن و عترت دفاع می کرد و از سرزنش سرزنش گران نادان نمی هراسید هم از تحجر و متحجران بیم می داد و هم دفاع اندیشمندانه را عرضه می داشت و هم از روشنفکرمآبان پرهیز می داد و از پای بندی به قرآن و عترت تأکید می نمود. فهم درست دین هدیه همیشگی ایشان به اندیشه وران خردورزان بود و در این راه هیچگاه از پای ننشست. گرچه آثار آن عزیز فرزانه بسیار جای قدرشناسی و مطالعه و تحقیق دارد اما در این نوشتار به برخی از خدمات علمی ایشان، اشارت می رود: 1. حضرت استاد سرآغاز مباحث علوم قرآنی خویش را با مطالعه و تحقیق و تدریس 30 ساله «التمهید فی علوم القرآن» نام نهاد که در هفت مجلد به زبان عربی به چاپ رسیده است و حاوی مباحث مهمی در علوم قرآنی است که می توان ادعا کرد در این حوزه بی نظیر است. 2. نگارش کتاب گرانسنگ «التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب» در دو مجلد خدمت بزرگی بود که به نوعی بهسازی و احیاء التفسیر و المفسرون دکتر سید محمد حسین ذهبی است. همانگونه که مرحوم فیض کاشانی با نگارش «محجة البیضاء»، کتاب «احیاء العلوم» امام غزالی را احیاء کرد آیت الله معرفت با نگارش «التفسیر و المفسرون» و بیان مباحث دقیق در تفسیر و روش های آن و مفسران، اثری جاودان را به اندیشه وران قرآنی جهان اسلام به ارمغان آورد. –این اثر بزرگ به زبان زیبای فارسی برگردان شده است.- 3. کتاب تفسیر «التفسیر الاثری الجامع» که تفسیری اثری (روایی) بدیع به شمار می رود که یک مجلد آن به زیور طبع آراسته شد که امید است شاگردان آن عزیز، ادامه مجلدات آن را با همان سبک و سیاق و دقت به قرآن پژوهان ارائه نمایند. 4. ایشان در مقابل امواج تند و گزنده ای که شیعه را متهم به قول تحریف قرآن می کرد کتابی گرانمایه به نام «صیانة القرآن عن التحریف» را تقدیم مجامع علمی اسلامی کرد. 5. کتاب «التأویل فی مختلف الآراء و المذاهب» نوشته دقیق و متینی است که این بحث عمیق را در میان اندیشه قرآن شناسان، عارفان و ... به کاوش پرداخت. 6. کتاب «علوم قرآنی» نوشته ای است منظم و دقیق برآمده از خلاصه ای از مباحث علوم قرآنی التمهید و ... استاد که به زبان فارسی منتشر شده است. 7. کتاب «تاریخ قرآن» که با نگاهی جدید این بحث را به دانشجویان و طلاب ارائه کرده است. و ... نگارش ده ها مقاله علمی ارزشمند، مصاحبه های راهگشا و سخنرانی های علمی در مجلات علمی–پژوهشی، علمی-تحصصی و ... جهان اسلام و کنفرانس های ملی و بین المللی از دیگر خدمات آن فقید فرزانه است. تربیت و پرورش شاگردان پژوهشگر و نویسنده در سطوح عالی حوزه و دانشگاه که امروزه از برجستگان حوزه مطالعات و تحقیقات علوم قرآنی به شمار می روند. سخن آخر این که آن عزیز، زاده کربلا بود و عاشق اهل بیت(علیهم السلام) و با تمسک به دو یادگار ماندگار پیامبر اکرم(ص) راه رستگاری را پیمود و در آغاز ماه عزای سالار شهیدان امام حسین(ع) دعوت حق را لبیک گفت. روحش شاد و راهش پر رهرو باد! .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه