محمد حنفیه چه نسبتی با حضرت علی(ع) دارد و در مورد مکتب حنفی توضیح دهید؟

محمد بن حنفیه یکی از فرزندان حضرت علی علیه السلام است .مادرش زنی است به نام خوله. خوله از طایفه بنی حنیفه بود و این طایفه از طوایفی بودند که حضرت علی علیه السلام را حق می دانستند و به ابوبکر اعتقاد نداشتند. پس از وفات پیامبر مامور ابوبکر برای جمع آوری زکات به میان این طایفه رفت و اینها به او زکات ندادند. خالد برگشت و گفت: آنان زکات ندادند و از دین برگشته اند .ابوبکر خالد را به همراه نیروهای جنگی به سوی آنان فرستاد . خالد آنهارا فریب داد , خلع سلاح کرد , شبانه همه مردانشان را کشت , زنانشان را اسیر گرفت و به مدینه آورد . در همان شب که رئیس این طایفه را کشت, به زن او تعدی کرد و عمر بن خطاب اصرار داشت که خالد را بکشند ولی ابوبکر مانع شد. پس از آنکه زنان و دختران را به مدینه آوردند , مسلمانان پیرو ابوبکر تصمیم گرفتند که دختران و کنیزان را بخرند. طلحه و زبیر برای خرید یکی از دختران که خوله نام داشت جلو آمدند ولکن آن دختر نپذیرفت و پس از اتفاقاتی حضرت علی علیه السلام آن دختر را به عقد خود درآورد و به این وسیله آن دختر مظلوم از دست دیگران نجات یافت و به بزرگترین آرزو رسید. حضرت علی علیه السلام خوله را به عنوان برده نخرید بلکه او را به عنوان دختر آزاد عقد کرد .طایفه بنی حنیفه از طوایف یمنی است و چون خوله از بنی حنیفه است به این جهت او را حنفیه می گویند و اگر مرد باشد حنفی می گویند. محمد بن حنفیه در سال پانزدهم هجری قمری به دنیا آمد و در سال 81 هم از دنیا رفت . محمد جزو خواص حضرت علی علیه السلام به شمار می رفت و در همه جنگها همراه پدر بود و علی علیه السلام او را بسیار دوست می داشت . او از دیدگاه علمای شیعه جزو شخصیتهای ارزشمند است .(منابع :سفینه البحار چاپ جدید ج 2 ص 380 ؛ ماهیت قیام مختار بن ابی عبید ثقفی ص 162 ؛ معجم رجال الحدیث ج 16 ص 48 , شماره 10662.محمد بن الحنفیه , حیدر جعفر الساعدی؛ محمد بن الحنفیه , علی بن الحسین الهاشمی ؛ دائره المعارف تشیع ج7، ص 342 ستون اول؛ چهره ها در حماسه کربلا.(. (تنقیح المقال، ج2، ص388).لازم به ذکر است بعد از مرگ محمد حنفیه گروهی ( که بعدا به نام کیسانیه مشهور شدند) اعتقاد به زنده ماندن او پیدا کردند و محل غیبت محمد حنفیه را کوه رضوی دانستند . (این مطلب می تواند تأیید این باشد که ارتباطی بین این مکان و امام زمان وجود دارد چرا که به احتمال قوی کیسانیه روایاتی که دلالت بر غیبت امام زمان در این مکان داشته را بر محمد بن حنفیه تطبیق کرده اند. یعنی احتمالا اصل مطلب صحیح بوده و از پیامبر یا دیگر معصومین روایتی بوده در مورد غیبت امام زمان در این مکان و آنها در تعیین مصداق آن تحریف ایجاد کرده اند.)اما در مذهب حنفی باید گفت که این مذهب یکی از مذاهب چهار گانه اهل سنت است و هیچ ربطی به محمدبن حنفیه ندارد.ریس این مکتب فقهی یعنی ابوحنیفه در نزد امام صادق(ع) رفت و آمد مى نمود و بسیارى از مسائل را با ادب و احترام از آن حضرت مى پرسید و ایشان را مخاطب قرار نمى داد مگر با جعلت فداک یابن رسول اللّه فدایت شوم اى فرزند رسول خدا (الامام الصادق والمذاهب الاربعه، ج 1، ص 317) در هر حال ابوحنیفه با اهل بیت پیوند داشته و بنا بر اقوالی در پاره ای موارد آنان را یارى نموده و احیانا با آنان همکارى داشته است. ابوحنیفه سخنانى درباره مولى على و نیز اهل بیت رسول اللَّه(ص) دارد: 1- على(ع) با کسى قتال نکرد مگر این که على اولى به حق بود. 2- على(ع) در جنگ جمل به عدل رفتار کرد و اعلم مسلمین در قتال اهل بغى بود. 3- اگر در جنگ صفین بودیم، با على همراه مى گشتیم. 4- ما اهل بیت رسول اللَّه را دوست داریم و به فضایل آنان اقرار مى کنیم، (همان، ج 1، ص 318). در تاریخ آمده است به قتل رساندن ابوحنیفه و سم خوراندن به او، احتمالاً به خاطر یارى نمودن او به اهل بیت(ع) بوده باشد، (همان، ج 1، ص 319). ابوحنیفه درباره امام صادق(ع) مى گفت: هو جعفر الصادق لانه هو الامام الحق ؛ جعفر صادق(ع) امام حق است (همان، ج 1، ص 54) او درباره امام صادق مى گوید: مدت زمانى به نزد جعفر بن محمد(ع) رفت و آمد مى نمودم و او را ندیدم مگر در یکى از سه حال: یا نماز مى گذارد، یا روزه بود و یا قرآن تلاوت مى نمود و هیچ چشمى ندیده و هیچ گوشى نشنیده و بر قلب هیچ بشرى خطور نکرده است که از جعفر بن محمد صادق از نظر علم و عبادت و ورع و پارسایى افضل باشد»، همان، ج 1، ص 53)البته در مورد ابوحنیفه روایات و دیدگاههای دیگری نیز وجود دارد که در این مختصر قابل ذکر نیست . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه