به چه کسانی نایبان خاص امام زمان(علیه السلام) می گویند؟

بعد از آغاز غیبت صغرا، امام مهدی(علیه السلام) افرادی امین و مورد اعتماد را با نام و نشانی خاص که بین شیعیان شناخته شده بودند، به عنوان نایب خویش در بین مردم، انتخاب کردند. این افراد، واسطه ی آن حضرت و شیعیان بودند و یکی بعد از دیگری، عهده دار منصب نیابت شدند. عمده ترین وظایف این افراد عبارت بود از: 1. انتقال سؤال ها و مشکلات مردم به محضر امام زمان(علیه السلام) و رساندن جواب آن حضرت به مردم. 2. بر طرف کردن مشکلات علمی، اقتصادی و اجتماعی شیعیان.[1] 3. سازمانْ دهی وکلا و اخذ و توزیع اموال متعلّق به امام(علیه السلام) در میان مردم.[2] 4. مبارزه با مدّعیان دروغین نیابت و وکالت امام مهدی(علیه السلام) .[3] 5. مسئولیت های دیگری که از سوی امام زمان (علیه السلام) بر عهده ی آنان گذاشته می شد. نایبان خاصّ امام زمان (علیه السلام) در زمان غیبت صغرا چهار نفر بودند: عثمان بن سعید؛ محمد بن عثمان؛ حسین بن روح؛ علی بن محمد سمری. هر یک از اینان در شهرهای مختلف، برای خود، نمایندگانی داشتند.[4] 1. عثمان بن سعید عمری وی، نخستین نایب امام زمان (علیه السلام) است. ایشان، از یازده سالگی، متولّی خدمت به ائمه ی طاهرین(علیهم السلام) شد. وی، در ظاهر، روغن می فروخت، در حالی که در اصل، حقوق شرعی را که به دستش می رسید، در ظرف روغن می گذاشت و به خدمت امام هادی(علیه السلام) و بعد از ایشان به خدمت امام حسن عسکری(علیه السلام) می برد. به همین دلیل، معروف به سمّان (روغن فروش) شده بود.[5] عثمان بن سعید، بعد از آغاز غیبت صغرا، از سوی امام مهدی(علیه السلام) به عنوان نایب و وکیل آن حضرت در میان مردم انتخاب شد تا این که در سال دویست و شصت و سه ه ق[6] یا دویست و شصت و پنج ه ق[7] وفات یافت. 2. محمّد بن عثمان بن سعید وی، فرزند وکیل اوّل (عثمان بن سعید عمری) بود. حضرت امام حسن عسکری(علیه السلام) او و پدرش را توثیق کرده و به شیعیان خبر داد که او از وکلای فرزندم مهدی است. چون هنگام وفات پدر محمد بن عثمان فرا رسید، توقیعی از جانب حضرت حجت (علیه السلام) بیرون آمد، مشتمل بر تعزیت نامه و این که بعد از وفات پدرش، او نایب از جانب ولی خدا است.[8] وی، بیش از چهل سال، مقام نیابت را داشت و در سال سیصد و چهار ه. ق یا سیصد و پنج ه ق وفات کرد.[9] 3. حسین بن روح نوبختی شیخ ابوالقاسم حسین بن روح (متوفای هجدهم شعبان سیصد و بیست و شش ه ق) بعد از ابوسهل اسماعیل بن عسلی، مشهورترین افراد خاندان نوبختی است. عمده اشتهار او، به واسطه ی مقام دینی بزرگی است که در میان شیعه ی امامیه دارد. سومین نایب خاص حضرت حجت (علیه السلام) است. این بزرگوار، از سال سیصد و پنج ه ق تا شعبان سیصد و بیست و شش ه ق نیابت خاص داشته است. وی، حتّی در ایّام امامت امام یازدهم(علیه السلام)از صحابه ی خاص به شمار رفته است.[10] 4. علی بن محمّد سمری علی بن محمّد سمری قائم مقام حسین بن روح شد. سه سال، امر نیابت با او بود. او، در نیمه ی شعبان سیصد و بیست و نه ه ق به رحمت حق واصل شد. وفات او، آغاز غیبت کبرا بود. شیخ صدوق و شیخ طوسی روایت کرده اند از حسن بن احمد که گفت: در سالی که جناب سمری وفات کرد، ما، در بغداد بودیم. چند روز قبل از وفاتش، به خدمت او رفتیم. فرمانی از حضرت صاحب الامر (علیه السلام) بیرون آورد که مضمونش این است: بسم الله الرحمان الرحیم. ای علی بن محمّد سمری! خدا عظیم گرداند اجر برادران تو را در مصیبت تو. تا شش روز دیگر از دنیا مفارقت خواهی کرد. پس کارهای خود را جمع کن و وصی و قائم مقام از برای خود قرار مده که غیبت تامه، واقع شده است.[11] .

موتور جستجوی پرسش و پاسخ دینی امین

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/03

لینک کوتاه