آیا توسل به ائمه اطهار مستوجب این نیست که آنان را همیشه زنده و ناظر ببینیم و آیا زنده بودن و ناظر بودن آن ها مستلزم این نیست که آنان در همه جا حاضر باشند و آیا این خود باعث شرک نیست که ما ائمه را همچون خداوند در همه جا حاضر و ناظر ببینیم؟

با توجه به این که سوال مورد نظر سه بخش دارد اگر چه هر سه بخش آن مرتبط به هم هستند، اما برای این که پاسخ به نحو کامل روشن گردد، آن را در ضمن تبيین سه نکته جداگانه تقدیم می کنیم: الف تردیدی نیست که توسل به ائمه اطهار ـ علیهم السلام ـ باعث زنده نگه داشتن نام و یاد آن بزرگواران می گردد و این سنّت تغییر ناپذیر الهی می باشد که تا حیات در روی زمین باقی است، اسباب و وسایل فیض او در میان مردم باقی و پایدار باشد و ائمه اطهار و امامان معصوم در هر عصر و زمانی واسطه فیض و سبب بقاء حیات و نزول نعمت ها و برکات بر موجودات در عالم خاکی هستند و به همین جهت است که در روایات می خوانیم که: «اگر در زمین نماند جز دو کس باید یکی از آن ها حجت (الهی) و امام باشد»، زیرا بقاء عالم و استمرار حیات و نزول نعمت های مادی و معنوی بستگی به وجود مقدس امام معصوم دارد، پس باید زنده باشد و یاد و نام او بر تارک جهان تا قیامت هم چون خورشید جهان افروز پرتو افکنی نماید تا همگان از نور حیات بخش آن بهره مند گردند. به عبارت دیگر مثل امام، مثل آب است که همیشه تشنگان حقیقت و جویندگان معارف الهی را سیراب می گرداند و تا تشنه در عالم وجود دارد، یاد آب و نام آب زنده و ماندگار خواهد بود، لذا نام امام و یاد امام جاویدانه خواهد بود و این یک امر طبیعی می باشد و توسل ما تنها عامل و علّت زنده بودن نام و یاد آن ها نمی باشد. ب: تردیدی نیست که خداوند متعال برای این که شناخته شود و مردم به او شناخت پیدا نمایند و در راستای بندگی و عبادت ذات مقدس الهی اعمال و کارهای خوب انجام بدهند، افراد معدود و خاصی را به عنوان پیامبران و رسولان الهی و جانشینان انبیاء در میان مردم قرار داده است تا به عنوان علامات و آیات و نیز گواهان الهی در میان آنان باشند و مردم به واسطه آن ها خدا را بشناسند و در سایه رهبری و راهنمایی های آن ها، خدا را عبادت نموده و از طرفی هم حجت الهی بر مردم تمام بشود و خدا به واسطه آن ها بر بندگانش اقامه حجت و گواه نماید. از امام صادق ـ علیه السلام ـ روایت شده که در تفسیر آیه شریفه «علاماتی است و هم ایشان بوسیله ستاره رهبری می شوند» فرمود: «ستاره رسول خدا است و علامات همان ائمه اند» و نیز از امام صادق ـ علیه السلام ـ نقل شده است که در تفسیر آیه شریفه: «بی نیاز نکنند آیات و نذر قومی را که ایمان ندارند» فرمود: «آیات ائمه ـ علیهم السلام ـ اند و نُذُر همان پیامبران اند» و از امام باقر ـ علیه السلام ـ روایت شده که در تفسیر آیه شریفه: «و هم چنین شما را امت وسط ساختیم تا بر مردم گواه باشید» فرمود: «ما هستیم آن امت وسط و ماییم گواهان بر خلقش و حجت های او در زمین» بنابر این ائمه اطهار علامات، آیات و گواهان الهی در زمین هستند تا مردم به واسطه آن ها خدا را بشناسند و در سایه هدایت آن بزرگواران و تحت نظارت آنان خدا را عبادت نموده و به انجام کارهای خوب بپردازند و افرادی هم که نافرمانی نموده و کفران می ورزند به واسطه ائمه اطهار بر آنها اتمام حجت بشود. پس حضور و ظهور ائمه و زنده بودن نام و یاد آن ها از باب این که آیات و نشانه های خدا و علامات و پرچم های هدایت الهی و نیز گواهان بر اعمال مردم اند، در تمام اعصار ضروری می باشد و تا مادامی که انسانیت و انسان نیاز به هدایت و راهنمایی و شناخت خداوند دارند نیاز قطعی به آیات و علامات و نشانه هایي که بواسطه آن می توان خدا را شناخت، وجود دارد تا مردم با توسل به این آیات و نشانه ها به شناخت خدا دست یافته و از برکات وجود آن بزرگواران بهره مند گردند. ناگفته پیدا است که هیچ گاه آیه و نشانه به منزله صاحب آیه و نشانه و شریک او محسوب نمی شود، اگر چه ممکن است مظهر و آینه هدایت گر به سوی او باشد و آنکس را که خدا به عنوان شاهد و گواه همیشه بیدار بر خلقش قرار داده به گونه اي که بر تمام اعمال عیان و نهان بندگان خدا آگاهی دارند تا در پیشگاه خداوند بر اعمال خلق شهادت دهد، هرگز شریک خدا نخواهد بود. ج: معنای توسل، شفیع قرار دادن ائمه اطهار در پیشگاه خداوند برای برآورده شدن حوائج و نیازهای مادی و معنوی و رفع و دفع گرفتاری های ما است؛ یعنی خدای متعال را به مقام و منزلت اولیاء او و کسانی که خداوند آن ها را واسطه فیض و رحمت خود قرار داده می خوانیم و به وجود آن ها قسم می دهیم و از خدا می خواهیم که به خاطر آن ها و به واسطه آن ها خواسته های ما را بر آورده سازد. و هیچگونه اثر استقلالی برای ائمه قائل نیستیم و شرک در صورتی است که ما برای ائمه اطهار اثر استقلالی در انجام کارها قائل بشویم و صرف یاد آن بزرگواران و احاطه و حضورعلمی شان به دلایلی که در دو نکته قبلی بیان کردیم، هرگز باعث شرک به خداوند نخواهد شد، بلکه آن ها مظهر اسماء و صفات الهی هستند و توسل به آنها توسل به اسماء و صفات الهی است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه