در مورد «قرامطه» در تاریخ توضیحاتی ارائه بفرمایید.

پس از وفات حضرت امام صادق علیه السلام گروهی معتقد شدند که آن حضرت وفات نکرده است و در آخر الزمان ظهور خواهد کرد .این گروه را ناووسیه می نامند. گروهی گفتند:امام صادق علیه السلام وفات کرده و جانشین او پسرش اسماعیل است و اسماعیل در آخرالزمان ظهور خواهد کرد.گروهی گفتند:اسماعیل در زمان پدرش وفات کرد ولی قبل از مرگش پسرش را به امامت نصب کرده بود.این گروه را مبارکیه و قرامطه می گویند.مبارکیه از این جهت گفته می شود که رئیس آنان غلام اسماعیل به نام مبارک بود و از این جهت به آنان قرامطه می گویند که یکی از پیشوایان آنها قرمطویه بود. همه اینهارا اسماعیلیه می نامند.(1)این گروه از اسماعیلیه اولین بار در عراق پیداشده اند چون قرمطویه در عراق بود و برای همین در کتاب ملل و نحل شهرستانی آمده است:در عراق اسماعیلیه را قرامطه می نامند.(2)علامه طباطبایی در باره پیدایش قرامطه در عراق چنین آورده است: در سال 278 شخص خوزستانی ناشناسی در حوالی کوفه پیدا شد.این شخص روزهارا روزه می گرفت و شبهارا عبادت و مردم را به آیین اسماعیلیه دعوت می کرد.انبوهی از مردم دعوت او را پذیرفتند و او از میان اینها دوازده نفر را به عنوان نقیب و جانشینان خود انتخاب کرد و به شام رفت و دیگر از او خبری نشد .پس از مرد ناشناس شخصی به نام حمدان معروف به قرمط به جای او نشست و تعلیمات اسماعیلیه را منتشر ساخت.(3) بنا بر این علت این که اینهارا قرامطه و قرمطیان می گویند این است که رهبرشان حمدان قرمط بود ودر آغاز از عراق برخاسته است.علامه طباطبایی می گوید:مورخین می گویند :قرمطویه نماز تازه ای به جای نمازهای پنجگانه گذاشت , غسل جنابت را برداشت و مشروبات الکلی را حلال کرد.مقارن همین احوال سران دیگری از قرامطه مردم را به خود دعوت کردند.اینها برای آنانکه تابع اینها نبودند هیچگونه احترامی قائل نبودند و از این جهت در شهرهایی از عراق , بحرین,یمن و شامات قیام کردند, خون مردم را می ریختند , اموالشان را به یغما می بردند , بارها راه قافله حج را بستند , دهها هزار نفر از حاجی ها را کشتند و زاد و راحله شان را غارت کردند.ابوطاهر قرمطی در سال 311 بصره را تسخیر کرد و مردم را قتل عام کرد و اموالشان را به تاراج برد.همین شخص در سال 317 در موسم حج به مکه حمله کرد و حجاج را قتل عام کرد , حتی در داخل کعبه جوی خون راه انداخت, پیراهن کعبه را کند, در کعبه را هم کند و حجر اسود را هم از جای خود کند و برد.(4)روزی علی علیه السلام فرمود:ایام می گذرد و حجر اسود را در همین مسجد کوفه نصب می کنند.(5)قرامطه کعبه را خراب کردند و حجر اسود را از آنجا آوردند و در مسجد کوفه نصب کردند.(6)حجر اسود را در سال 339 به کعبه برگرداندند.(7)هر کدام از رهبران قرمطی عراق , بحرین , یمن و شام دست به کارها و جنگهای زیادی زدند و با این حرکتها خلافت عباسی متزلزل شد و زمینه تسلط آل بویه فراهم گردید .نکته ای که باید به آن توجه کرد این است که هیچکدام از این گروهها ربطی به شیعه دوازده امامی ندارند . در مجمع البحرین آمده است که قرامطه از خوارج هستند.(8)برای مطالعه در باره قرامطه می توانید به این ماخذ مراجعه کنید:مجمع البحرین, ماده قرمط.الملل و النحل شهر ستانی .شیعه در اسلام علامه طباطبایی.تاریخ طبری ج هشتم از هشت جلدیها ص196 .صله تاریخ الطبری ص 95 که در آخر جلد 8 طبری است.تاریخ ابن خلدون ج 4 ص 115 .اسماعیلیه و قرامطه در تاریخ نوشته عارف تامر , ترجمه زمردی .نهضت قرامطه ترجمه دکتر آژند.الجامع فی اخبار القرامطه , الدکتور سهیل زکار و بحار الانوار جلدهای 37 ,40 ,50 ,51 , 99 و 100 , چاپ ایران.-----------------------------------------1-بحار الانوار ج 37 ص9 س13 چاپ ایران2-ملل و نحل جزءاول ص 172چاپ مصر3-شیعه در اسلام ص 35 به بعد4-همان5-بحار ج 100 چاپ ایران 6-همان7-نهضت قرامطه ,چند مقاله از خارجیها , ترجمه دکتر آژند چاپ 13688-ماده قرمط .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه