آیا در دین مبین اسلام این مطابق با عدالت است که: مردان -در هر سنی و در هر شرایطی- اجازه دارند تمایل خود را برای ازدواج بیان نمایند در صورتی که گاهی یک خانم جوان -هر چند اصیل و تحصیل کرده- مجبور است سال ها (از آغاز بلوغ فکری اش) صبر کند تا شاید روزی کسی به خواستگاری اش بیاید و شرم و حیا اجازه ابراز نیاز را (در برابر والدین) به وی ندهد؟

درپاسخ این سوال توجه به چند نکته ضروری است :الف)حکم شرعی خواستگاری دختر ازپسرهمه مراجع: خواستگارى دختر از پسر اشکال ندارد؛ مگر آنکه این امر خلاف عرف و به گونه اى باشد که باعث هتک دختر شود.دفتر همه مراجع.ب)- خواستگاری زن از مرد: خواستگارى زن از مرد تا حد زیادى عرفی نیست ، ولی اشکالی هم ندارد که در برخی موارد که شرایط دختر به گونه ای است که به هر دلیل خواستگار ندارد، این امر از طرف دختر صورت بگیرد. منتهی برای آسیب زدایی لازم است با درایت و کیاست عمل شود و از راهکاری که ارایه می شود استفاده گردد. در صورتی که دختر به فردی علاقه دارد و یا او را برای همسری خویش مناسب می داند با مشورت دیگران، فردى را واسطه کند تا مطلب را به طور محرمانه پیگیرى نماید. لازم است شخص واسطه انسانى متعهد و رازدار باشد تا به خوبى بتواند به وظیفه اش عمل کند و به طور غیرمستقیم مرد مورد نظر را به خواستگارى از دختر تشویق و معرفى کند. تنها در صورتی که زمینه مناسبی مشاهده کند و یا ضرورت اقتضا کند می تواند علاقه دختر را به اطلاع ایشان برساند و به نحوی عمل کند که مشکلى ایجاد نشود. لازم به ذکر است قبل از هر اقدام خانواده ها به خصوص خانواده ى دختر خانم از این موضوع اطلاع کافى داشته باشند و موافقت ضمنى آن ها جهت معرفى دخترها و پسرها به همدیگر جلب شده باشد که در آن صورت سرزنش خانواده ها را به دنبال نخواهد داشت. ج) برای پاسخ به این سوال باید دو موضوع از هم تفکیک شوند. یکی مسأله انتخاب است و دوم مسأله خواستگاری.در حوزه انتخاب بدون هیچ شک و تردید زن ها یا دختران حق انتخاب دارند و معمولا در بیشتر موارد وقتی کسی به خواستگاری آنها می آید می توانند در مورد آن فرد تحقیق دقیق انجام دهند و سپس بعد از تحقیقات لازم انتخاب کنند یعنی جواب آری یا نه بگویند و انتخاب شرعا و قانونا حق طبیعی زنان در مورد همسر آینده شان می باشد و از لحاظ عرفی نیز در حال حاضر در بیشتر مناطق کشور ما تقریبا همین طور عمل می شود مگر در موارد بسیار نادری که ممکن است خانواده از روی تعصبات، فردی را به دختر تحمیل کند.اما مسأله خواستگاری گرچه مقدمه یک انتخاب است ولی بیشتر شبیه به پیشنهاد است یعنی آنچه در فرآیند خواستگاری رخ می دهد این است که از طرف خانواده پسر یا از طرف خود پسر به خواستگاری دختر می روند یعنی در واقع پیشنهاد ازدواج با دختر را مطرح می کنند و دختر حق دارد انتخاب کند و جواب مثبت دهد و همچنین حق دارد رد کند و جواب منفی بدهد.اما اینکه خواستگاری ازطرف دختر چه پیامدهایی دارد .باید عرض کنیم که این مساله بیشتر تابع آداب و رسوم است . از این رو در بعضی از کشورها مانند هندوستان در بعضی از مناطق آن مرسوم است که خانواده دختر به خانواده پسر پیشنهاد ازدواج می کند یعنی خواستگاری بیشتر از ناحیه خانواده دختر انجام می گیرد یا حداقل از طرف خانواده دختر پیشنهاد می شود که ما آمادگی داریم که دخترمان را به ازدواج پسر شما درآوریم. ولی تحقیقات نشان می دهد که اگر خواستگاری از طرف پسر باشد بهتر است و عکس این قضیه حتی در جوامعی که عرف است که از طرف خانواده دختر اول پیشنهاد ازدواج داده شود اثرات نامطلوبی برای دختران دارد. براساس گفته یکی از جامعه شناسان چند سال پیش مشخص شد که آمار خودکشی در میان دختران جوان هندی از سایر کشورها بیشتر است. گروهی از جامعه شناسان و روان شناسان از سوی سازمان یونسکو برای ریشه یابی این موضوع به کشور هندوستان رفتند بعد از تحقیق مشخص شد که چون در جامعه هندوستان این دختران هستند که به خواستگاری آقایان می روند. بعداز شنیدن چند جواب رد از سوی آنها به افسردگی و شکست عاطفی مبتلا می شوند بنابراین آنها که روحیه لطیف تر و حساس تری دارند دست به خودکشی می زنند.در کشورهایی مانند کشور ما که خواستگاری مستقیم زن از مرد مورد علاقه ازنظر عرف مطلوب نیست (هرچند اشکال شرعی ندارد ) اماعوارض بیشتری دارد که در نهایت از نظر روانی و شخصیتی و حیثیت اجتماعی و خانوادگی به ضرر زن تمام می شود به ویژه اگر زن در این رابطه پاسخ منفی دریافت کند زیرا زنان از نظر عاطفی و هیجانی در عین حال که در سطح بالاتری از جنس مخالف هستند اما شکنندگی آنها نیز به همین میزان از نظر عاطفی بیشتر از مردهاست بنابراین در این گونه مسائل که هم احتمال دریافت پاسخ منفی و هم پاسخ مثبت وجود دارد با یک درایت خاصی باید عمل شود و در صورت لزوم اولا با افراد کارشناس و مجرب مشورت شود ثانیا بعد از مشورت از واسطه استفاده شود آن هم واسطه ای که از نظر تعهد، دلسوزی و رازداری مورد اعتماد باشد تا به صورت کاملا محرمانه کار را پیگیری کند و با مهارت و کیاست خاصی، فرد مورد نظر را تشویق و ترغیب به ازدواج کند و بعد از این که آمادگی ازدواج در او ایجاد شد به او جهت دهی کند و هدایت کند او را به سمتی که از این دختر خانم خواستگاری نماید با این شیوه هم دختر از حق انتخاب خود به خوبی استفاده نموده است و هم با واسطه و به صورت غیر مستقیم از فرد مورد نظر خواستگاری کرده و هم از آسیب های خواستگاری مستقیم در امان مانده است. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه