زیارت از ریشه ی زَور است . اصل این واژه به معنای میل و عدول از چیزی است . زائر را از آن جهت زائر می گویند که وقتی به زیارت تو می آید از غیر تو عدول می کند و رو بر می گرداند . (۱)زائر حقیقی از غیر مزور ( زیارت شده ) جدا گشته و به سوی او رو می آورد ؛ این جدا شدن تنها نباید ظاهری و مادی باشد بدین معنا که فقط از محیط زندگی خود جدا شده , به سوی محبوب حرکت کنیم ؛ بلکه باید قلب را از ماسوای مزور, جدا کرده و از هر چه دوست ندارد رو بر گردانده , به سوی او رو کنیم .

زیارت از ریشه ی زَور است . اصل این واژه به معنای میل و عدول از چیزی است . زائر را از آن جهت زائر می گویند که وقتی به زیارت تو می آید از غیر تو عدول می کند و رو بر می گرداند . (1)زائر حقیقی از غیر مزور ( زیارت شده ) جدا گشته و به سوی او رو می آورد ؛ این جدا شدن تنها نباید ظاهری و مادی باشد بدین معنا که فقط از محیط زندگی خود جدا شده , به سوی محبوب حرکت کنیم ؛ بلکه باید قلب را از ماسوای مزور, جدا کرده و از هر چه دوست ندارد رو بر گردانده , به سوی او رو کنیم . به فرموده ی علامه جوادی آملی : اصل زیارت , توجه به مقام مزور , تأمل در متن زیارت نامه و تلاش در تهذیب و تزکیه نفس , می تواند در ایجاد سنخیت و تتمیم و تکمیل آن کمک کند . (1)رفتن به مشاهد مشرفه از جمله حرم شریف رضوی , از توفیقاتی است که خداوند به شما برادر عزیز عنایت کرده است ؛ منتهی باید توجه داشت که زائر, در طول زندگی با پرهیز از آنچه که موجب ناخشنودی مزور است اجتناب و به آنچه مایه ی رضایت اوست عمل کند .لازمه ی این حالت این است که وقتی انسان به زیارت یکی از ائمه ی اطهار می رود , به خود تلقین کند و باور داشته باشد که آن امام معصوم , زنده , حی و ناظر بر اعمال تک تک زائران است ؛ و مهمترین نکته اینکه او از درون وجود ما آگاه است و بر همه ی زوایای وجودی ما احاطه داشته , آنرا می بینند .زیارت , یعنی در مقابل آینه قرار گرفتن و عیبهای خویش را جستجو کردن و خود را همچون آینه شفاف و زلال کردن .زیارت به معنای تجلیل و تکریم مزور , بخاطر داشتن صفات و کمالات عالی و قصد همرنگ و هم سنخ شدن با آن وجود نورانی است .کسب معرفت و شناخت نسبت به امام , از جمله نکات مهمی است که می بایست در زیارت رعایت شود . عارفا بحقه یعنی با جایگاه و منزلت و قرب امام و ولی خدا آشنا بودن و مقام شامخ او را در عالم هستی دانستن و به و جلال و عظمت و کمال او معترف بودن و اذعان داشتن است . البته این خود مراتب فراوانی دارد که به حسب درک و معرفت زائر مختلف است . با مطالعه دقیق پیرامون شخصیت و ابعاد مختلف و علم و کمال و قدرت و منزلت معصوم و نیز ارتباط قلبی مستمر و اطاعت خالصانه از دستورات و رهنمود های آنها می توان به اندازه ظرفیت عارف به حق او گردید . بنابراین معرفت به دو صورت حاصل می شود : 1 – اینکه نسبت به مقام و منزلت امام شناخت پیدا کنیم . بدانیم که او واسطه ی فیض است ؛ در همه ی زوایای زندگی ما حضور دارد و خلیفه ی الهی است و . لذا بهترین زیارت نامه ای که این شناخت را در حد اعلی به ما میدهد , زیارت جامعه ی کبیره است .برخی از بزرگان بر خود واجب کرده بودند , هر شب زیارت جامعه ی کبیره را بخوانند .البته خواندن با توجه و دقت به مضامین زیارت نامه , بهره و ثمره ی مثبت میدهد .2 – حرکت قدم به قدم در پشت سر امام و الگو قرار دادن امام , نسبت به تمامی حرکات و سکنات زندگی ؛ نه جلوتر از آنها حرکت کنیم , که در این صورت گمراهیم ؛ نه از آنها عقب بمانیم تا گرگ های هوا و هوس , پاره پاره مان کنند ؛ بلکه قدم به قدم پشت سر آنها حرکت کنیم ؛ فالراغب عنکم مارق و اللازم لکم لاحق و المقصر فی حقکم زاهق (2)به فرموده ی بزرگان : چنین آگاهی و معرفت به مقام و منزلت امام می تواند زمینه ی اطاعت و تسلیم در مقابل اوامر و نواهی مزور, را – که همان فرمان خداست – فراهم کند . امام صادق ( علیه السلام ) از فضیلت زیارت عارفانه ی امام رضا ( علیه السلام ) سخن گفت . حمزة بن حمران پرسید : قربانت گردم منظور از معرفت حق او چیست ؟ فرمود این که بداند او واجب الا طاعة , غریب و شهید است [ و برای تبلیغ دین , هدایت مردم و پایداری و استقامت در راه حق غریبانه به شهادت رسیده است .] (3)وقتی ما با یقین و معرفت به واجب الاطاعه بودن امام , او را زیارت کنیم , بنابراین از دستوراتش اطاعت , و از نواهی او دوری و اجتناب می کنیم .لذا زائر با معرفت , پس از زیارت , به عهد و میثاقهایی که با امامش بسته عمل می کند و بدین ترتیب گام به گام به او نزدیک می شود ؛ چرا که می داند امام به گردن او حقوقی دارد .امام علی ( علیه السلام ) می فرمایند : واما حقی علیکم فالوفاء بالبیعة و النصیحة فی المشهد و المغیب و الاجابة حین ادعوکم و الطاعة حین آمرکم . حقی که من بر شما دارم این است که :1 – به بیعتی که با من بستید وفادار باشید . 2 – در نهان و آشکار ناصح من باشید . 3 – هنگامی که شما را فرا خواندم اجابت کنید . 4 – وقتی شما را به کاری دستور دادم , فرمان ببرید . (4)(1) علامه جوادی آملی / ادب فنای مقربان / ج 1 / ص 23 (2) زیارت جامعه کبیره (3) علامه جوادی آملی / فنای مقربان / ج 1 / ص 47 (4) نهج البلاغه / خطبه ی 34 بند 9 و 10 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه