لطفاً نقش تاریخ در تفسیر قرآن را بیان فرمایید و سیر تاریخی تفسیر قرآن و تحوّلات محتوایی آن به حسب تاریخ را خلاصه‌، بنویسید. و چند کتاب در این راستا معرّفی نمایید.

در این باره اطلاع دقیقی نداریم مطالب ذیل در پایگاه اینترنتی تبیان و دو پایگاه دیگر که آدرسش ذیلا آمده مفید به نظر رسید ضمن آن که با جستجوی کلید واژه هایی که در پایان نامه ذیل آمده در اینترنت و نرم افزارهای قرآنی می توانید به مطالب وسر نخ هایی دست یابید .نقش تاریخ در تفسیر قرآندر شناخت قرآن تاریخ نقش اساسى دارد و مفسر بدون آشنایى با تاریخ نمى تواند به آستانه قرآن راه یابد و از آن بهره برد. شهید صدر در دو محور بهره گیرى از تاریخ را براى تفسیر قرآن لازم مى داند: 1 . دانستن شأن نزول: به نظر ایشان آیات قرآن به دو بخش تقسیم مى شوند: الف . آیاتى که براى هدایت و تربیت نازل شده اند بدون این که انگیزه پیشین و سبب معین در نزول داشته باشند مانند آیات مربوط به قیامت بهشت و جهنم. ب . آیاتى که بر اثر یک واقعه و یا پاسخ از پرسشى نازل گردیده اند مانند: آیاتى که درباره مسجد ضرار و در پاسخ اهل کتاب که از روح پرسیده بودند نازل شده است: (شناخت اسباب نزول در فهم آیات جایگاه بزرگ دارد; زیرا نص قرآنى که مرتبط به سبب معین است بر سیاق و روش همان سبب معین نازل شده است پس اگر ما به مقدمات و اسباب آن توجه نداشته باشیم اسرار تعبیر قرآن برما ناشناخته مى ماند. در مثل ظهور آیه شریفه: (ان الصفا والمروة من شعائر الله فمن حجّ البیت او اعتمر فلا جناح علیه ان یطوف بهما) دلالت بر آن دارد که در سعى میان صفا و مروه گناهى نیست و تصریحى بر واجب بودن سعى ندارد ولى فهم وجوب از آیه تنها از درنگ روى شأن نزول به دست مى آید; زیرا سعى از مراسم دوران جاهلیت بود و شمارى از اصحاب پیامبر(ص) از انجام آن کراهت داشتند پس آیه نازل شد و آیه در واقع درصدد نفى این اندیشه از ذهنهاست و اعلان این که سعى میان صفا و مروه از شعائر خداست نه از رسمهاى جاهلیت. همین ناآشنایى با سبب نزول سبب شده است که برخى سعى را مستحب بدانند نه واجب.)19 2 . آشنایى با احوال جهان و انسان و در دست داشتن تجربه هاى گذشته و حال جامعه هاى بشرى. مفسر با آگاهى از انتظارها و در دست داشتن تجربه هاى بشرى به سراغ قرآن مى رود و دردهاى خود را در کتاب خدا مى جوید. شهید صدر درمقدمه (سنتهاى تاریخ در قرآن) روش تفسیرى را به دو گونه تقسیم کرده است: روش تجزیه اى و آیه به آیه و روش موضوعى. درباره روش تجزیه اى مى نویسد:گرچه این روش مقدمه تفسیر موضوعى و دریافت کل مطالب قرآن است ولى این عیب را دارد که مفسر آیاتى را که مقطعى یکسان دارند بدون هیچ طرح و نقشه قبلى مورد توجه قرار مى دهد و معانى آیات را در پرتو معانى الفاظ با کمک قرائن متصل و منفصل تفسیر مى کند. فهم مفسر در همین حد محدود است و حق ندارد چیزى از قرآن بپرسد و در واقع پوینده این راه نقش اثر پذیرى را دارد ولى مفسر موضوعى برخلاف این روش رفتار مى کند: او قبل از این که بخواهد به یکى از موضوعات زندگى یا ایدئولوژى یا اجتماعى وجهانى دست یازد باید روى آن موضوع دقت و تمرکز ذهن به حد کافى مبذول داشته از تجارب و اندیشه هاى دیگران تا آن جا که این اندیشه ها بتواند راهگشایى کند قبلا مطالبى بیندوزد و از مشکلات و راه حلهایى که اندیشه انسانى مطرح کرده چیزهایى بداند از پرسشهایى که در روش تطبیق تاریخى مطرح مى کند معلوماتى داشته و سرانجام از خلأهاى موجود با خبر باشد و با این پیش مطالعه گفت و گوى خود را با قرآن آغاز مى کند. مفسرمى پرسد و قرآن پاسخ مى دهد. مفسر در پرتو تجاربى که از بررسیها و کاوشهاى بشرى خود اندوخته است مى کوشد تا نظر قرآن را درباره آن موضوع به دست آورد و با مقایسه متن قرآن با فرا گرفته هایش از افکار و بینشهایى که به هم رسانده نظر قرآن را مى فهمد.)20 شهید صدر براى همین جهت روش تفسیر موضوعى را مى گزیند; چرا که در این روش بازتاب مخاطب تنها بازتاب منحصر به تأثیر پذیرى از قرآن نیست و معناى جمله امیرمؤمنان در شیوه بهره گرفتن از قرآن همین است: (ذلک القرآن فاستنطقوه ولن ینطق ولکن اخبرکم عنه الا ان منه علم ما یأتى والحدیث عن الماضى ودواء داءکم و نظم مابینکم.)21 آن کتاب خداست قرآن. از آن بخواهید تا سخن گوید و هرگز سخن نگوید. اما من شما را از آن خبر مى دهم. بدانید در قرآن علم آینده است و حدیث گذشته. درد شما را درمان است و راه سامان کارتان در آن است. تعبیر (استنطاق) به سخن درآوردن پُرسش به قصد دستیابى به پاسخ قرآن بدون دانستن دردها ممکن نیست و شناخت دردها و برون آمدن از حیرت بایسته مطالعه در تاریخ جهان و انسان و دریافت خلأهاى بشرى است. به دیگر سخن وظیفه مفسر در هر حال و درهر عصر با خود همراه داشتن کلیه میراثهاى بشرى است. شهید صدر در پرتو دانستن تجربه هاى بشرى آشنایى گسترده تاریخ جهان و انسان تاریخ اندیشه ها و سیر دگرگونیهاى اقتصادى و بن بست هاى موجود در میان ملتهاى شرق و غرب سبب و انگیزه جنگهاى دهشت زاى جهانى و با دیدى باز به سراغ قرآن رفت و گوهرهاى گرانبهایى از آن به دست آورد. http://edu.miu.ac.ir/index.aspx?siteid=31&pageid=5423&p=1&showitem=100عنوان :نقش تاریخ در فهم و تفسیر قرآن نام و نام خانوادگی :احمد قربانی گروه :علوم قرآنتابعیت :افغانستانکد تحصیلی :1152419محل تحصیل :عالی امام خمینی (ره)رشته :علوم قرآناستاد راهنما :سید محمود دشتیاستاد مشاور :غضنفر رستم‌نژادتاریخ دفاع :1387/8/20تعداد صفحات :197تعداد منابع :91کلید واژه های پایان نامه :تاریخ، تفسیر، شأن نزول، قرآن، قصص قرآنچکیده پایان نامه :در تفسیر قرآن کریم، تاریخ به¬عنوان یکی از منابع مهم تفسیری به¬شمار می‌رود، تا جایی که در دسته‌ای از آیات قرآن، اطلاع از گزارشات تاریخی ضروری بوده، و عدم آگاهی از آن موجب خطای مفسر خواهد شد؛ در آیاتی هم که اطلاعات تاریخی ضروری نیست، آگاهی از آن موجب کامل‌تر شدن تفسیر می‌شود. توجه قرآن، به سرگذشت امت‌ها و پیامبران پیشین، نقش تاریخ در تفسیر قرآن را برجسته‌تر ساخته، و از نظر قرآن، تاریخ همواره به¬عنوان ابزاری برای تحقق اهداف تربیتی و هدایتی اسلام مطرح بوده است. روشن است که در تفسیر قرآن کریم، فقط آن دسته از گزاره‌های تاریخی کاربرد دارد که از سوی خداوند به¬نحوی در قرآن مورد اشاره قرار گرفته است. همچنین استفاده تفسیری از محتویات کتب تاریخی، به¬دلیل برخورداری آن¬ها از مطالب نادرست، باید بر اساس ملاک و ضابطه باشد، تا مفسر قرآن دچار تفسیر به¬رأی نشود. این دقت به-خاطر آن است که تدوین کتب تاریخی مسلمانان همزمان با ورود اسرائیلیات در منابع اسلامی بوده است. برای استفاده بهتر از تاریخ در حوزه تفسیر، می¬توان تاریخ را به دو بخش قبل از عصر نزول، و عصر نزول قرآن تقسیم نمود؛ حوادث قبل از عصر نزول قرآن محدود بوده، و در برخی از موارد توسط مورخین مسلمان ¬ثبت گردیده، و به¬صورت مکتوب به¬دست ما رسیده است، به¬همین دلیل، این بخش از تاریخ از اهمیت ویژه-ای برخودار است. در این رساله تاریخ به¬معنای عام آن در نظر گرفته شده، و شامل روایات و گزارشات تاریخی، اسباب نزول و قصص می‌شود. همچنین گزارشات باستان‌شناسی نیز به¬عنوان بخشی از تاریخ محسوب گردیده است. نهایتاً به این نتیجه می‌رسیم که استفاده از تاریخ در چارچوب خاص و مشخص شده، برای شفاف¬سازی و ماندگاری پیام قرآن لازم و مفید است. مقایسه بین نکات تاریخی مورد اشاره قرآن و گزارشات تاریخی، نقش و کاربرد تاریخ را در حوزه تفسیر مضاعف می‌کند. http://www.ensani.ir/fa/content/220271/default.aspxنقش تاریخ در تفسیر طبری مهدی تدین چکیده: محمد بن جریرطبری، مورخ و مفسر بزرگ ایرانی در قرن سوم هجری قمری است. طبری در نگارش آثار خود شیوه و روش خاصی را دنبال می کند؛ از جمله آنکه همچون بیشتر مورخان و مفسران، در اخبار مربوط به انبیا و اقوام پیشین و بویژه آنچه در قرآن ذکری از آن رفته است، به روایات منقول از یهود و نصاری؛ « اسرائیلیات» استناد می کند که گاه به ایجاد نقاط ضعفی در آثار او منجر شده است. از سوی دیگر، طبری برای نخستین بار در تاریخ اسلام و در فضایی که گروهی با تفسیر مخالف بودند و گروهی آن را به شرط نقل از صحابه و احادیث نبوی جایز می دانستند، تفسیر کاملی از قرآن فراهم آورد که بر روایات مبتنی بود. اما ترجمه هایی که از آثار طبری صورت گرفته، با متن اصلی این آثار تفاوت بسیار دارد که البته ارزش ادبی و فواید لغوی و هنری این آثار قابل انکار نیست. کلمه های کلیدی: • تفسیر • ترجمه • روش • تاریخ • محمدبن جریرطبری .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه