درخواست مستقیم از اولیاى الهی صحیح است به شرط آنکه خواهنده بداند که هر کس هر چه می دهد از جانب خدا می دهد نه از طرف خودش. لذا ما از پزشک تشخیص بیناری را می خواهیم و از دارو طلب مداوا می کنیم و از غذا طلب سیری می کنیم و از معلّم می خواهیم که به ما تعلیم کند و ... . پس اگر متوجّه باشیم که اینها صرفاً واسطه اند و دهنده ی اصلی خداست ، شرکی لازم نمی آید ؛ ولی اگر بپنداریم که هر کدام اینها استدلال در تأثیر دارند ، روشن است که شرک خواهد بود

درخواست مستقیم از اولیاى الهی صحیح است به شرط آنکه خواهنده بداند که هر کس هر چه می دهد از جانب خدا می دهد نه از طرف خودش. لذا ما از پزشک تشخیص بیناری را می خواهیم و از دارو طلب مداوا می کنیم و از غذا طلب سیری می کنیم و از معلّم می خواهیم که به ما تعلیم کند و ... . پس اگر متوجّه باشیم که اینها صرفاً واسطه اند و دهنده ی اصلی خداست ، شرکی لازم نمی آید ؛ ولی اگر بپنداریم که هر کدام اینها استدلال در تأثیر دارند ، روشن است که شرک خواهد بود درخواست مستقیم از اولیاى الهی صحیح است به شرط آنکه خواهنده بداند که هر کس هر چه می دهد از جانب خدا می دهد نه از طرف خودش. لذا ما از پزشک تشخیص بیناری را می خواهیم و از دارو طلب مداوا می کنیم و از غذا طلب سیری می کنیم و از معلّم می خواهیم که به ما تعلیم کند و ... . پس اگر متوجّه باشیم که اینها صرفاً واسطه اند و دهنده ی اصلی خداست ، شرکی لازم نمی آید ؛ ولی اگر بپنداریم که هر کدام اینها استدلال در تأثیر دارند ، روشن است که شرک خواهد بود.در قرآن آمده است: هنگامى که بنى اسرائیل از حضرت موسى (ع) طلب آب کردند، وى با کوبیدن عصاى خود بر سنگ، دوازده چشمه آب از دل سنگ براى بنى اسرائیل روان ساخت. «و اوحینا الى موسى اذ استسقى قومه ان اضرب بعصاک الحجر فانبجست منه اثنتا عشرة عینا قد علم کل اناس مشربهم»:(1) حضرت عیسى، کور مادرزاد و مرض پیس را شفا مى داد و حتى مردگان را زنده مى کرد و از قبر بیرون مى آورد. «و تبرى ءُ الاکمه والابرص باذنى و اذ تخرج الموتى باذنى»:(2) یکى از اولیاى الهى- که از یاران حضرت سلیمان بود- در کمتر از یک چشم به هم زدن، تخت بلقیس را از یمن نزد سلیمان حاضر کرد. «قال الذى عنده علم من الکتاب انا اتیک به قبل ان یرتد الیک طرفک، فلمّا رآه مستقراً عنده قال هذا من فضل ربّى»:(3) یوسف (ع) پیراهن خود را به برادرانش داد و گفت: این را ببرید و بر چهره پدرم بیفکنید تا بینایى اش را باز یابد، و چون برادرانش به این دستور عمل کردند، چشمان حضرت یعقوب شفا یافت.(4) از دیدگاه روایات، عثمان بن ابى العاص- به واسطه تصرف تکوینى نبى اکرم (ص) و دست نهادن بر سینه وى- موفق به حفظ قرآن و عدم فراموشى آن تا آخر عمر شد.(5) در جنگ خیبر نیز، پیامبر اکرم با تصرف تکوینى و مالیدن آب دهان مبارک خود بر چشمان على (ع)، چشم درد ایشان را شفا داد.(6) ولایت تکوینى پیامبران و اولیاى الهى، از سوى خداوند است، از همین رو، درخواست حاجت از اولیاى الهى همراه با این اعتقاد است که: آنان مستقل از اراده و نیروى الهى، توان هیچ گونه تأثیرگذارى و تصرف در عالم را ندارند: «لا حول و لا قوة الا بالله». بنابراین چنین درخواستى، همراه با این اعتقاد، هیچ گونه منافاتى با توحید و اعتقاد به این مطلب ندارد که: تنها مبدأ مؤثر در عالم هستى خداوند است. بله این اعتقاد که آنان مبدأ مستقل تأثیر در عالم هستى اند، شرک در ربوبیت و درخواست با این اعتقاد، عملى مشرکانه است. امّا چرا در کنار طلب مستقیم از خدا ، به ما اجازه دادند که از غیر خدا مثل انبیاء و ائمه و پزشک و مهندس و معلّم و ... نیز طلب چیزی کنیم؟برای اینکه اگر بنا بود این راهها بسته شوند ، راه امتحان نیز بسته می شد. چون در این حالت اساساً کسی بهانه ای برای انکار خدا یا بی توجّهی به خدا نداشت.امّا چرا افزون از اجازه به ما امر نمودند که اولیای الهی را واسطه قرار دهید؟برای اینکه اینها الگوی ما هستند ؛ لذا خداوند متعال آنها را مجرای فیض خود ساخت تا مردم برای حاجات خود به ایشان رجوع کنند و از این رهگذر از ولیّ خدا تأثیر تربیتی بپذیرند. یعنی حاجت خواستن بهانه است تا مردم به حاجت حقیقی خود دست یابند که عبارت است از کمال انسانی. پى نوشت (1) اعراف (7)، آیه 160.(2) مائده (5)، آیه 110.(3) نحل (16)، آیه 40.(4) یوسف (12)، آیات 93 و 96.(5) المعجم الکبیر، طبرانى، ج 9، ص 47 مجمع الزوائد، ح هیثمى، ج 9، ص 3 سبل الهدى و الرشاد صالحى شامى، ج 6، ص 299 الغدیر، ج 5، ص 145.(6) صحیح مسلم، ج 7، ص 120. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه