نصب ولی فقیه به چه صورتی است و با توجه به عدم عصمت ولی فقیه چگونه قائل به مطلقه بودن ولایت فقیه هستیم؟

نصب الهی ولی فقیه نصب عام است، یعنی هر فقیهی که عادل زمان‏شناس و دارای توان کافی در مدیریت کلاناجتماعی باشد از سوی خداوند منصوب است لیکن نقش‏مجلس خبرگان کشف و تشخیص فردی است که اینخصوصیات را دارد. همچنین اگر ولی‏فقیه شرایط لازم را از دست داد از ولایت معزول است. یکی از وظایفمجلس خبرگان کنترل رهبری و بررسی این مسئله است که آیا رهبر موجود شرایط لازم را همچنان دارا است یا این کهفاقد برخی از آنها شده است. بنابراین نصب و عزل‏الهی به نحو ثبوتی است ولی نقش مجلس خبرگان اثباتی و کشفیاست. به عبارت دیگر خبرگان که ترکیبی از فقهای عادل می‏باشند به وکالت از مردم عملیات کارشناسی را انجاممی‏دهند و ولی‏امر را شناسایی می‏کنند. این از نظراسلامی کاملا مقبول است زیرا رجوع به خبره در تعیین مصداقمی‏باشد و مشمول آیه (فاسئلوا اهل الذکر ان کنتم لاتعلمون) است.     مقصود از (ولایت مطلقه فقیه) آن است که دایره اختیارات ولی‏فقیه محدود به احکام‏اولی و ثانوی و قوانینمدون‏نیست. بلکه هرگاه مصالح عالیه و الزامی جامعه‏اسلامی ایجاب کند که موقتا برنامه‏ای برخلاف آنها انجام شودولی فقیه می‏تواندبه آن کار اقدام نماید. به عنوان مثال در فقه اسلامی تخریب مسجد حرام می‏باشد. اکنون اگر بهتخریب مسجدی جهت خیابان‏کشی حاجت افتاد چه باید کرد؟ یک رویکرد (نظریه مخالف ولایت‏مطلقه) آن است کهتا زمانی که تخریب مسجد به حد ضرورت نرسد یعنی چنان کارد به استخوان نرسیده که هیچ راه حل دیگری جزتخریب‏آن نباشد نمی‏توان آن را تخریب نمود.     رویکرد دیگر (دیدگاه ولایت‏مطلقه) آن است که: شارع مقدس به ولی امر اجازه داده است که در صورت مصلحتاهم دست به این کار بزند و لازم نیست آن قدر صبر کند که برای جامعه مشکلات‏عدیده‏ای پدید آید و مسئله را به حدضرورت و حکم ثانوی برساند. حضرت امام پس از ذکر مثال فوق می‏فرماید: اگر بخواهیم در این گونه امور دایره ولایترا به احکام ثانوی محصور کنیم هرگز نمی‏توانیم تمدن داشته باشیم. و همواره جامعه‏اسلامی گرفتار رکود درماندگی وعقب‏افتادگی خواهد بود.     از اینجا روشن می‏شود که ولایت‏مطلقه مطلق به معنای عام نیست بلکه از جهاتی مقید است و قید آن (مصالح اهماجتماعی) می‏باشند و او فراتر از آنها ولایتی‏ندارد.     ولایت مطلقه به معنایی که گفته شد نیازمند عصمت نیست، زیرا مقصود از ولایت در اینجا (ولایت اعتباری) استو ربطی به مقامات تکوینی ائمه(ع) که متکی بر عصمت است ندارد. مسئله امکان خطا درست است ولی از آنگریزی نیست زیرا اگر اختیارات لازم از ولی‏فقیه گرفته شود مصالح اجتماعی مسلیمن‏بر زمین خواهد ماند. افزون بر آنساز و کارهایی برای رساندن خطاها به حداقل ممکن در نظام اسلامی وجود دارد که نیازمند بحث تفصیلی است. لزوماطاعت از ولی‏فقیه در احکام حکومتی و اجتماعی است و این تا زمانی است که کفایت او پابرجاست و برخلاف حق وعدل و مصلحت جامعه حکم نمی‏راند. برای آگاهی بیشتر ر.ک: ولایت فقیه آیت‏الله جوادی آملی.                           .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه