شیعیان قائل به الوهیت امام علی هستند.

دربارة شخصیت های بزرگ جهان موضع گیری های بسیار متفاوت و گاه متضادی دیده می شود. از یک سو دوستانی پیدا می کنند که در راه آنان سر از پا نشناخته و جان را پروانه وار فدای آنان و آرمان هایشان می کنند و به پاس دوستی و محبت خویش بدترین شماتت ها و سخت ترین شکنجه ها را به جان خریدار می شوند و از سوی دیگر، دشمنانی کینه توز و لجوج که در این راه از مروّت و انسانیّت و منطق پا فرارتر گذاشته و همه چیز را فدای دشمنی و عناد و عداوت خویش می کنند. در میان مردان بزرگ تاریخ و شخصیت های بزرگ عالم هستی شخصیتی را نمی توان یافت که مانند علی (علیه السّلام) مورد بغض و کینه و محبت و دوستی قرار گرفته باشد و در صحنه جذب و دفع محل توجه دو قطب مخالف واقع شده باشد و این همه مورد داوری های ضد و نقیض قرار گرفته باشد. از میان شخصیت های بزرگ جهان و عظیم آسمانی، حضرت مسیح (علیه السّلام) را شاید بتوان از این حیث مانند علی (علیه السّلام) دانست ؛ زیرا وی نیز در قلمرو جذب و دفع دوستی و محبّت محل توجه دو گروه کاملاً مخالف است . حضرت مسیح به پندار بسیاری از مسیحیان همان خدای مجسم است که برای نجات بندگان از گناه موروثی ابوالبشر ، یعنی حضرت آدم آمد؛ در مقابل، گروهی از یهودیان آن حضرت را به افترا و دروغ گویی و شنیع ترین تهمت را به مادر پاک آن حضرت نسبت دادند. دربارة حضرت علی (علیه السّلام) نیز گروهی به جهت کمی ظرفیت و کوتاهی فکر و علو و عظمت شخصیت متحیر العقول علی (علیه السّلام) از فرط علاقه سرور یکتاپرستان را تا مقام الوهیت بالا برده و کرامت هایی را که از او در طول تاریخ نقل شده است، گواه خدایی او گرفته اند. در برابر این گروه عده ای هم از نخستین روزهای خلافت ظاهری امام (علیه السّلام) عداوت او را در پیش گرفتند و پس از مدتی به صورت گروه هایی به نام خوارج و نواصب درآمدند.[1] که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در یک سخن کوتاه خطاب به علی بن ابیطالب که از زبان خود حضرت نقل شده است ، از ظهور و هلاکت و ضلالت و گمراهی هر دو گروه خبر داده است. پیامبر (صلی الله علیه وآله) خطاب به علی (علیه السّلام) می فرماید: «هلک فیک اثنان محبّ غال و مبغض قال »[2] همچنین علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه می فرماید: هلک فیّ اثنان محبّ غال و مبغض قال »[3] از میان افرادی که درباره من به قضاوت نشسته اند، دو گروه به هلاکت می رسند، یکی گروهی که در قضاوت درباره من گرفتار غلّو شدند و گروهی دیگر که بغض و کینه و عداوت مرا به دل گرفتند. راز این موضع گیری ها درباره علی (علیه السّلام) شخصیت فوق العاده او می باشد، تمام فضائل انسانی از کرم ، لطف، عطوفت، حکمت و علم، عدالت آزادگی و آزادیخواهی ، ایثار ، شجاعت، مرادانگی و .... در وجود علی (علیه السّلام) نهفته است و به عنوان نقطه های روشن وجود آن حضرت تابنده و درخشان است . از اخلاص و ایمان و بندگی علی (علیه السّلام) جذبه پیدا شده و علی (علیه السّلام) را به عنوان آیت بزرگ حق و مظهر صفات ربّ ، محبوب قلبها قرار داده است و در واقع پشتوانة عشق علی (علیه السّلام) پیوند جانها با حضرت حق است که برای همیشه در فطرتها نهاده شده و چون فطرتها جاودانی است، مهر علی (علیه السّلام) نیز جاودانی است. [4] علی (علیه السّلام) دارای چنان ارتباط عمیقی با خدای خود است و خود را در مقابل او خوار و ذلیل می بیند که در دعای کمیل می فرماید: «اللهم انی اسئلک سؤال خاضع متذلل خاشع ان تسامحی و ترحمنی و تجعلنی بقسمک راضیاً قانعاً ؛ [5] بار الها از تو تقاضا دارم ، تقاضای شخصی فروتن و خاشع که از من چشم پوشی کنی و بر من رحمت آوری و به داده ات خشنود و خرسندم سازی و در همه حال فروتنم داری». یا در جای دیگر می فرماید : «یا رب ارحم ضعف بدنی و رقه جلدی و دقه عظمی ؛ [6] ای پروردگار من بر ناتوانی جسمم رحم کن و بر نازکی پوست و شکنندگی استخوانم ببخشای». این ارتباط قوی با خدا، باعث جاودانگی حب او در قلبها گردیده است و آنچنان وثیق است که پیامبر (صلی الله علیه وآله) در پیکار آن حضرت با عمرو بن عبدود فرمود:« برز الاسلام کلّه الی الشرک کلّه؛ [7] علی (علیه السّلام) همه اسلام است»، یا می فرماید:«علی مع الحق و الحق معل علی ». [8] همه این مطالب بیانگر آن است که علی (علیه السّلام) بنده مخلص و شایسته خداوند می باشد و در بندگی خداوند چنان ذوب شده است که پیامبر (صلی الله علیه وآله) فرمودند: «یا علی لا یحبک الا مؤمن و لا یبغضک الا منافق ». اما در عین حال آن چنان به بندگی او اعتراف دارد که می فرماید : هرکس درباره او دچار غلو گردد تا چه رسد به اعتقاد به الوهیت آن حضرت ، راه هلاکت را پیموده است ؛ بر همین اساس تمام علمای شیعه و شیعیان واقعی حضرت علی (علیه السّلام) را بنده صالح خداوند دانسته و هرکس را که معتقد به الوهیت آن حضرت باشد کافرمی داند. بر همین اساس شیعیان مانند دیگر مسلمانان هر روز در اذان و اقامه و دیگر مراسم دینی روزمرة خود به وحدانیت خداوند شهادت داده و الوهیت همه اله های ارضی و سماوی را انکار می کنندسایت اندیشه قم پی نوشت ها:[1] ـ فروغ ولایت ، جعفر سبحانی . [2] ـ امالی ،طوسی ، ص345. [3] ـ نهج البلاغه ، صبحی صالح ، بخش کلمات قصار ، ص117. [4] ـ مرتضی مطهری ، جاذبه و دافعه علی (علیه السّلام) ، ص100. [5] ـ علی مشکینی ، المصباح المنیر ـ دعای کمیل . [6] ـ علی مشکینی ، مصباح المنیر ـ دعای کمیل . [7] ـ کنز الفوائد ، ص137، به نقل از : فروغ ابدیت ، جعفر سبحانی ، ص108. [8] ـ محمد هادی میلانی ، قادتنا کیف نعرفهم ، 2/476. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه