آيا آيه ی 60 سوره ی ياسين به «عالم ذر» بر مي گردد، در اين صورت در مورد اين عالم توضيحي دهید ؟

خداوند متعال در آیه ی مورد سؤال مي فرمايد: أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْکمْ يَا بَنِي آدَمَ أَن لَّا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَکمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ. آيا با شما عهد نکردم اي فرزندان آدم که شيطان را نپرستيد که او براي شما دشمن آشکار است.» آيه ی ياد شده، مجرمان را در روز قيامت مورد ملامت و سرزنش قرار داده است. عهد و پيماني که در آيه ياد شده مورد اشاره قرار گرفته است از راه هاي مختلف از انسان گرفته شده و اين عهد و پيمان به مناسبت هاي مختلف به انسان گوشزد شده است. عالم ذر هم يکي از آن گونه های است که خداوند متعال در آن عالم از آدميان عهد و پيمان گرفت و انسان ها نيز بر يگانگي و توحيد خداوند متعال اقرار و اعتراف نمودند. چنان که خداوند در اين باره در آيه ی 172 و 173 از سوره ی آل عمران مي فرمايد: «و هنگامي که پروردگارت از پشت آدمي زادگان، فرزندانشان را گرفت و ايشان را بر خودتان شاهد قرار داد. آيا من پروردگار شما نيستم؟ گفتند: «چرا شهادت داديم (و خدا اين کار را انجام داد) تا روز قيامت نگوييد ما از اين مطلب غافل بوديم يا نگوييد که پدران ما قبلا شرک ورزيدند و ما نسلي بعد از ايشان (و دنباله رو آنان) بوديم...». در جايي ديگر خداوند متعال از عهد و پيمانش با انسان ها سخن گفته و مي فرمايد: يَا بَنِي آدَمَ لاَ يَفْتِنَنَّکمُ الشَّيْطَانُ کمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْکم مِّنَ الْجَنَّةِ يَنزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْءَاتِهِمَا إِنَّهُ يَرَاکمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لاَ تَرَوْنَهُمْ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاء لِلَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ؛ اي فرزندان آدم! شيطان شما را نفريبد، آن گونه که پدر و مادر شما را از بهشت بيرون کرد و لباس شان را از تنشان بيرون ساخت تا عورت شان را به آن ها نشان دهد! چه اين که او و همکارانش شما را مي بينند از جايي که شما آن ها را نمي بينيد (امّا بدانيد) ما شياطين را اولياي کساني قرار داديم که ايمان نمي آورند» بنابراين، آيه ی 60 از سوره ی ياسين تنها به عالم ذر بر نمي گردد، بلکه گونه های ديگری از عالم را که خداوند از انسان پيمان و عهد گرفته را شامل مي شود. عالم ذر بر اساس برخي آيات قرآن کريم مانند: سوره ی اعراف، آيه ی 172 و 173، عالمي وجود داشته به نام عالم ذر که برخي اين آيات را به توحيد فطري تفسير مي کنند و از پيمان نخستين خدا با انسان ها درعالم ذر خبر مي دهد. در اين که عالم ذر چه عالمي است در ميان مفسران اختلاف نظر است، امّا در مجموع نکته قابل اثبات، وجود عالم و نشئه اي مقدم بر اين نشئه است که انسان از آن عالم، به خداي يگانه نوعي معرفت پيدا کرده است. اين گفتگو به گونه اي رخ داده که جاي عذر و ادعاي خطاي در تطبيق باقي مانده است. به نظر مي رسد چنين رويا رويي و مکالمه حضوري و عذر براندازي که خطاي در تطبيق را هم نفي مي کند، جز با علم حضوري و شهود قلبي حاصل نمي شود و مؤيد آن روايات زيادي مشتمل بر تعبير هاي «رؤيت» و «معاينه» است، چنان که امام باقر ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: «و لولا ذلک لم يد واحد من خالقه و رازقه؛ (اگر آن (پيمان نخستين) نبود کسي خالق و روزي دهنده خود را نمي شناخت». بنابراين، انسان قبل از آمدن به اين دنيا، در عالمي به نام «ذر» بوده است. و این عالم قبل از عالم ناسوت است که قرآن کریم به آن پرداخته است و از آیه مورد سؤال و آیات دیگر می توان این عالم را کشف و مصداقی از عالم ذر دانست. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه