چرا ما با کشورهایی که در جنگ به عراق کمک می کردند دوستی و حتی کمک هم می کنیم؟

هر چند سوابق عملکرد دولتها در قبال جنگ تحمیلی ، معیاری در زمینه شناخت جهتگیری آنان در روابط بین المللی است و می تواند نوع روابط با این دولت ها را برای دستگاه دیپلماسی کشور تعیین نماید ، اما علاوه بر سوابق ، وضعیت نیازهای کنونی کشورمان ، مصالح و منافع ملی ، منطقه ای و بین المللی و نحوه تامین آنها و تأثیر گذاری بر سایر کشورها به منظور تحقق اهداف ملی و وظایف ایدئولوژیک ، از اهمیت بسزائی برخوردار می باشد. به عبارت روشن تر گرچه کمک به عراق در زمان جنگ تحمیلی نقطه ای منفی در پرونده چنین کشورهائی است ، اما در کنار آن باید به سایر متغیرهای تآثیرگذار در سیاست خارجی که تامین کننده نیازها و منافع و اهداف ملی و ایدئولوژیکی کنونی نظام اسلامی است و همچنین شرایط و مقتضیات زمان نیز توجه داشت . از این رو حتی در زمان جنگ نیز گرچه بسیاری کشورهای جهان به عراق کمک می کردند ، اما به دلایل مذکور همچنان با آنان رابطه داشتیم . توضیح اینکه : در مورد این که با چه کشورهایى باید روابط سیاسى داشته باشیم و با چه کشورهایى نیاز به ارتباط نیست و این که روابط در چه سطحى قرار بگیرد همه با اصول سیاست خارجى کشورمان که منعکس در قانون اساسى مى باشند و الهام گرفته از قوانین اصیل اسلامى است. عوامل موثر در شکل گیرى استراتژى جمهورى اسلامى ایران: دولت ها براساس نیازهاى داخلى، موقعیت جغرافیایى و ژئوپولوتیکى، مسؤولیت هاى فراملى و نیز تأثیرپذیرى از ساختار عملکرد نظام بین الملل، تبعیت از قوانین و مقررات بین الملل، جهت گیرى ها و استراتژى هاى ویژه اى را به منظور تأمین اهداف و منافع ملى خویش برمى گزینند. بر این اساس، ابتدا ضرورى است که اهداف و نیز اولویت هاى سیاست خارجى جمهورى اسلامى، با توجه به اصول سیاست خارجى مندرج در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران، مورد بررسى قرار گیرد. معمولاً کشورها براى سیاست خارجى یک هدف عمده را پى مى گیرند و آن تأمین و حفظ مصالح و منافع کشور در ارتباط با دیگر کشورها مى باشد. اما اصل 154 قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران از جایگاه انسانى - اسلامى به این موضوع نگریسته و مى گوید «جمهورى اسلامى ایران سعادت انسان در کل جامعه بشرى را آرمان خود مى داند و استقلال و آزادى و حکومت حق و عدل را حق همه مردم جهان مى شناسد بنابراین در عین خوددارى، کامل از هرگونه دخالت در امور داخلى ملت هاى دیگر از مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان حمایت مى کند». اصول سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران: در فصل دهم قانون اساسى تأکید بسیار بر وحدت ملل اسلامى، جلوگیرى از سلطه جویى و سلطه گرى ترویج روابط صلح آمیز متقابل، ممنوعیت قراردادهایى که به نوعى باعث سلطه بیگانه گردد، مبارزه حق طلبانه مستضعفین در برابر مستکبرین، احترام به اصل منع مداخله در امور داخلى کشورها، شناختن پناهندگى سیاسى است. اصول سیاست خارجى را مى توان به شرح زیر خلاصه نمود: 1- اتخاذ سیاست خارجى در جهت وحدت ملل اسلامى. اصل 11 قانون اساسى با استفاده از آیه کریمه «إِنَّ هذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ» تصریح مى کند «همه مسلمانان یک امت اند و دولت جمهورى اسلامى ایران موظف است سیاست کلى خود را بر پایه ائتلاف و اتخاذ ملل اسلامى قرار دهد و کوشش پى گیر به عمل آورد تا وحدت سیاسى، اقتصادى و فرهنگى جهان اسلام را تحقق بخشد». 2- نفى سلطه و سلطه پذیرى (اصل 152) . 3- حفظ استقلال و تمامیت ارضى کشور. 4- مبارزه با تبعیض نژادى. 5- حمایت از مستضعفین و نهضت هاى آزادى بخش.6- روابط صلح آمیز متقابل با دول غیرمحارب. اکنون با توجه به اهداف و اصول سیاست خارجى جمهورى اسلامى ایران، درباره چگونگى استراتژى جمهورى اسلامى ایران در ارتباط با سایر کشورها چنین مى توان گفت که دستگاه سیاست خارجی جمهورى اسلامى ایران لازم است به گونه اى استراتژى خود را در قبال سایر کشورها اتخاذ نماید که با استفاده از بهترین راه کارها و کم هزینه ترین شیوه ها به اهداف خود در سطح بین الملل دست یابد. البته اتخاذ سیاست هاى خصمانه و کینه توزانه برخی از این دولنها نسبت به مسلمانان و اسلام گرایان و یا سوابق عملکرد آنان در جنگ همیشه مورد اعتراض مسؤولین کشور ما بوده و به شدت محکوم گردیده است ولى در هر صورت ادامه روابط همه جانبه به صورت مسالمت آمیز با دولت های جهان غیر از اسرائیل و آمریکا در شرایط موجود بین الملل، هم به نفع دولت اسلامى و هم مسلمانان این کشورها مى باشد. در حقیقت این ارتباط جمهورى اسلامى ایران را در رسیدن به سایر اهداف منطقه اى و بین المللى یارى مى رساند. (ر.ک: حقوق اساسى و نهادهاى سیاسى جمهورى اسلامى ایران، دکتر سید جلال الدین مدنى). .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه