دین مقدم تر است یا احترام به والدین؟ اگر فردی مسلمان پدر و مادر نامسلمان داشت چه کند

به نام خدا و باسلام وتشکر از ارتباطتان با این مرکز !دین مقدم است ولی بی احترامی به ایشان نیز حرام است! اگر ایشان نامسلمان هم باشند تا حدی که به دینش لطمه ای نزند بایستی از ایشان تبعیت و اطاعت کند!سفارش احترام به والدین ، مطابق کتاب خدا و فطرت وعقل است! واگراستثناءا پدر ومادری به اوصافی که شما بیان کردید باشد ، چنین چیزی نادر وکم است! وبدانیم احترام والدین ، مجرای بندگی خدا وبدست آوردن بسیاری ازتوفیقات است! اولا :راجع به احترام به ایشان به موارد زیر توجه کنید : از آنجا که خداوند حریم خاصی نسبت به والدین قرار داده لذا رفتار شما باید خیلی محتاطانه و با شیوه متفاوت با دیگران باشد. پس ابتدا باید از خود شروع کنید ! گفته شده حتی نگاه غضب آلود و بد، به والدین نداشته باشید به هر حال این خود امتحان بزرگی در زندگی شما برای رسیدن به مدارج کمال است ،شما هر اندازه در تقویت اراده خود و گسترش صفات حسنه و خلق و خوى پسندیده و افزون سازى آگاهى ها ودانش هاى خویش به ویژه در زمینه مسائل دینى، فرهنگى و اجتماعى تلاش کنید، به تدریج توان تاثیرگذارى بیشترى بر پدر تان خواهید داشت.از روایات معصومین(علیهم‌السلام) استفاده می‌شود که والدین چه مؤمن باشند و چه کافر و چه نیکوکار و چه معصیت کار باید مورد احترام قرار گیرند و استثنا بردار نیست. امام ‌رضا (علیه‌السلام) در این خصوص می‌فرماید: «بِرُّ الْوَالِدَینِ وَاجِبٌ وَ إِنْ کَانَا مُشْرِکَینِ وَ لَا طَاعَةَ لَهُمَا فِی مَعْصِیةِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ» (ابن بابویه، محمد بن على، عیون أخبار الرضا علیه‌السلام ، تهران: نشر جهان ، 1378ق ، ج2، ص124.)؛ «نیکی و احسان به والدین واجب است گرچه آنها مشرک و کافر باشند، ولی در معصیت خدا نباید آنان را اطاعت کرد». امام صادق (علیه‌السلام) نیز در روایت دیگری می‌فرماید: «ثَلَاثٌ لَمْ یجْعَلِ اللَّهُ لِأَحَدٍ فِیهِنَّ رُخْصَةً أَدَاءُ الْأَمَانَةِ إِلَى الْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ الْوَفَاءُ بِالْعَهْدِ لِلْبَرِّ وَ الْفَاجِرِ وَ بِرُّ الْوَالِدَینِ بَرَّینِ کَانَا أَوْ فَاجِرَینِ» (شیخ حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل‌الشیعة، قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام، 1409ق، ج21، ص490.)؛ «سه چیز است که خداوند در آنها به هیچ کس رخصت نداده است و عذر و بهانه‌ای را از کسی قبول نمی‌کند: اداى امانت به صاحبش چه نیکوکار باشد و چه بدکار، وفاى به عهد خواه طرف پیمان نیکوکار باشد و یا بدکار و نیکی و احسان به پدر و مادر چه نیکوکار باشند و چه بدکار و گنهکار». به طور کلی، والدین در قبال فرزندان وظیفه‌ای دارند و فرزندان نیز در قبال والدین وظیفه‌ای دیگر دارند و هر کدام در برابر وظیفه‌ای که بر عهده دارند مورد بازخواست و سؤال قرار می‌گیرند. بنابراین اگر پدرتان به وظیفه خود در قبال شما عمل نکند دلیل بر این نمی‌شود که شما هم به وظیفه خود در قبال او عمل نکنید. اگر فرزندان نافرمان و ستم کار مورد عاق والدین خود قرار می‌گیرند، در مقابل والدین ظالم نیز مورد عاق فرزندان قرار می‌گیرند. هر کس مسئول اعمال ناشایست خود است. به هر حال، شما به هیچ وجه مُجاز نیستید در برابر سوء رفتار پدرتان، واکنش و عکس‌العمل نامناسب نشان دهید، بلکه همچنان موظفید، حرمت او را نگه دارید و به وی احترام کنید. وظیفة شما هم در همه حال این است که حرمت و احترام پدرتان را نگه دارید و به هیچ وجه سعی در بی‌احترامی به او و مقابله به مثل نسبت به رفتارهای ناروای وی نداشته باشید، بلکه به جای آن در حق او دعا کنید تا به راه راست هدایت شود و خداوند از سر تقصیرات او بگذرد. البته اگر پدرتان از سوء رفتار خویش، اظهار پشیمانی می‌کند و یا نشانه‌های از اصلاح در رفتارهای او می‌بینید، در آن صورت شایسته است شما نیز بزرگوارانه او را ببخشید و به روی او نیز نیاورید. به طور کلی، در دین مبین اسلام، همة افراد دارای حرمت و ارزش انسانی می‌باشند و در این میان، احترام پدر و حفظ حرمت او از واجبات انکار ناپذیر است و می‌توان پدر را در هیچ صورت مورد اهانت و بی‌احترامی قرار داد. باید به گونه‌ای با ایشان برخورد نمود که به شخصیت واقعی، حرمت و تکریم وی خدشه‌ای وارد نگردد؛ چه بسا ممکن است جوان پاکدل پاک رفتار، با نحوه عملش و با ادب، گرامیداشت خاطر، تحویل گرفتن او، نیکى و مراقبت، بر پدرش تأثیر بگذارد تا ایشان متوجه کردار زشتش بشود و تصمیم جدی بگیرد که دگر بار اَعمال و رفتار ناپسند و زشتی انجام ندهند. به هر حال، قرآن کریم انسان‌ها را از تندى و پرخاش نسبت به پدر و مادر نهى مى کند و به سخن نیک و لحن شایسته و خضوع و تواضع و گستردن بال رأفت در برابر آنان و خیرخواهى و دعا در حق آنان دعوت مى کند. این را بدانید، رفتار صحیح شما با پدر خطاکارتان و مداومت در آن، نوعی امر به معروف و نهی از منکر عملی به حساب می‌آید و می‌تواند همانند تلنگری، پدرتان را از خواب غفلت بیدار کند. البته اگر پدرتان همچنان به کارهای ناروای خویش ادامه می‌دهد، در این فرض همان طور که عرض شد می‌توانید او را به بهانه‌ای به مراکز مشاوره‌ای و خدمات روانشناختی معتبر بکشانید تا علت یا علل سوء رفتار وی شناسایی و ریشه‌یابی شود و سپس به کمک متخصصین به تغییر رفتار پدرتان بپردازید. این نکته را هم بدانید، اگر احتمال تعرض و تجاوز جنسی از سوی پدرتان وجود دارد، توصیه می‌شود مهارت جرئت‌ورزی و قاطعیت را با مطالعه و یا شرکت در جلسات آن فرا بگیرید تا بتوانید به موقع از حریم عفت و عصمت‌تان دفاع کنید و مانع تعرض و سوءاستفاده جنسی پدرتان گردید. همواره موفق و کامروا باشید. با رعایت اصول و نکات زیر، مى توانید میزان تأثیرگذارى خود را به والدین افزایش دهید:1. صمیمیت و ابراز آنپدر و مادر خود را صمیمانه دوست داشته باشید و محبت قلبى خود را به آنان اظهار دارید. پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله وسلم) فرموده است: «اذا احبّ احدکم اخاه فلیعلمه فانّه اصلح لذات البین؛...؛ هرگاه یکى از شما به دوست [دینى ] خود علاقه مند شد، محبت خود را به او ابراز کند. این کار افراد را بیشتر به هم پیوند مى دهد» (رى شهرى، محمد، دوستى در قرآن و حدیث، ترجمه سید حسن اسلامى، قم: دارالحدیث، چاپ اول، 1379)، ح 507، ص 162 علاقه قلبى و ابراز آن، مهم ترین گشاینده راه ارتباط مفید و مؤثر است.2. برخورد با نشاطاولین فنّ مؤثر ارتباطى به منظور جلب نظر دیگران و تأثیرگذارى بر آنها، داشتن برخورد شاد و با نشاط است. سعی کنید در برخورد با والدین همیشه تبسم بر لب داشته باشید؛ این روش در صورتی که همراه با احترام باشد، پذیرش و راه نفوذ در قلب آنها را فراهم می کند. در فرهنگ اسلامى نیز نسبت به امورى از قبیل سلام کردن، مصافحه، تبسم، احترام، ابراز محبت و علاقه قلبى به دیگران سفارش و اهتمام زیادى وجود دارد.3. آغاز مثبتیک یا چند نکته مثبت و ارزشمند را در آنها شناسایى و برجسته سازید و با تحسین صادقانه به جهت وجود آن امر مثبت، ارتباط خود را با پدر و مادر، محکم سازید و هیچ گاه رابطه خود را با نکته اى منفى خراب نکنید.4. عدم سرزنش مستقیمدر صورتى که اشتباه و لغزشى در والدین مشاهده کردید، به طور مستقیم از آنها گلایه نکنید و مورد انتقاد مستقیم و سرزنش قرار ندهید. وقتى تذکر اخلاقى با کنایه و اشاره گفته شود، زودتر اثر مى بخشد تا اینکه با صراحت از گناه یا اشتباه نام برده و انتقاد گردد. لذا ابتدا خودتان را به اخلاق نیک بیارایید تا آنها از عمل شما متأثر گردند نه از حرف شما که این بهترین شیوه اصلاح بزرگترها است. در ادامه از افرادی که در والدینتان نفوذ دارند و می توانند تأثیر بگذارند(مانند اقوام و خویشان دلسوز که والدینتان از آنها حرف شنوی دارند) استفاده نمایید؛ چرا که بعضی از والدین بر خلاف اخلاق تندی که در خانه دارند در بیرون از خانه، به خصوص نزد بعضی افراد نرم و حرف شنو هستند؛ پس از طریق آنها می توانید به اهداف خود در زمینه اصلاح اخلاق پدر و مادرتان، برسید.5. ارج گذاریبه پدر و مادر خود اعتبار بدهید؛ شخصیتشان را ارج بنهید و کارى کنید که احساس اهمیت و شخصیت کنند.6. پذیرش مثبت بدون شرط کارى کنید که والدین تان احساس کنند آنها را به دلیل ارزش ذاتى شان پذیرفته اید و به آنها اهمیت مى دهید و بدون توجه به نکات ضعف و عیوبى که دارند مورد پذیرش شما هستند. این توجه و پذیرش مثبت، به طرف مقابل احساس ارزشمندى مى بخشد و تأثیر پذیرى اش را نسبت به شما افزایش مى دهد. بنابراین باید طرف مقابل را بدون قید و شرط و صرفاً به خاطر ارزش ذاتى و ماهیت انسانى اش، پذیرفت و به او احترام صادقانه گذاشت.7. هدیه دادنگاهى لازم است از اهرم «هدیه دادن» استفاده شود. گفته شده است: «الانسان عبید الاحسان». تأثیرپذیرى دیگران در پرتو نیکى و احسان، چندین برابر است. بنابراین پدر و مادر خود را براى کارى که مى خواهید انجام دهند، خشنود کنید. در روایتى از پیامبر اکرم (صلى الله علیه وآله) آمده است: «تهادوا، فانّ الهدیة تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصدر»همو، دوستى در قرآن و حدیث، ص 98، ح 278. ؛ «به یکدیگر هدیه بدهید، زیرا هدیه دوستى را دو برابر مى کند و کینه هاى درون سینه ها را مى زداید». در پرتو محبت به وجود آمده، مى توان به جلب اعتماد طرف مقابل پرداخت و تأثیرگذارى خود را افزایش داد.8. گفتار زیباسخن نیکو را به نوعى سحر تشبیه کرده اند که در جان و اعماق وجود افراد تأثیرگذار است. بنابراین در استفاده از کلمات و جملات براى ایجاد ارتباط و تأثیرگذارى، باید به اندازه کافى دقت و بهترین کلام در کوتاه ترین و زیباترین جملات و الفاظ بیان شود. خواندن کتابهای ادبی و مورد علاقه، دایره لغات بیشتر و قالبهای جدیدی را در اختیارتان قرار می‌دهد.9. توجه به تفاوت هانسبت به تفاوت هاى فردى موجود در بین افراد، هشیار بوده و هیچ گاه والدین خود را با دیگر والدین، مقایسه نکنید. به جهت وجود نقطه مثبتى در پدر و مادر دیگران، والدین خود را به دلیل نداشتن آن نقطه قوت و مثبت، - حتی در ذهن - مورد سرزنش و توبیخ قرار ندهید.10. همگامىاستفاده از روش «همگام شدن»، یکى از دیرپاترین شیوه هاى ایجاد ارتباط مؤثر است. براى همگام شدن با والدین، باید خود را در وضع و موقعیت آنها قرار دهید. به عبارت دیگر سعى کنید دنیا را از منظر آنها بنگرید. 11. انعطاف پذیرىنباید انتظار داشته باشید تغییر و اصلاح در اندیشه و رفتار طرف مقابل ناگهانى، بلافاصله و یک مرتبه انجام گیرد؛ زیرا این مسئله نیازمند زمان و تدریج است. بنابراین باید به طرف مقابل، زمان و فرصت کافى داد تا به تدریج و تحت تأثیر سخن شما تغییر و تحول لازم را در خود ایجاد کند. خداوند متعال نیز پیامبر اکرم ( صلى الله علیه وآله وسلم) را به خاطر داشتن چنین ویژگى مى ستاید و آن را یکى از علل موفقیت آن حضرت معرفى مى کند: «فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ» آل عمران (3)، آیه 159. «به واسطه رحمت خدا با مردم، خوش خوى و مهربان شدى و اگر تندخوى سخت دل بودى، مردم از گرد تو پراکنده مى شدند...». بنابراین اگر کسى بخواهد پیامبرگونه تأثیرگذارى مثبت داشته باشد، باید از انعطاف و بردبارى کافى در برابر ناآگاهى ها، نقص ها و ضعف هاى دیگران برخوردار باشد.12. در بعضى از امور با آنها مشورت کنید و به نظراتشان اهمیت بدهید.13. برای سلامتی و موفقیتهای والدین، دعا کنید تا رفتارتان، جوششی عمیق از دلتان باشدو به طور کلی در مورد رفتار با پدر و مادر یک سرى اصول وجود دارد که حتماً باید مراعات گردد. یکى از آنها اصل احترام به پدر و مادر و آزار نرساندن به آنان است. این یک اصل الهى و قرآنى نیز حکم فطرى هر انسان است. پدر و مادرى که رنج فرزند داشتن را تحمل نموده و ناملایمات آن را به دوش کشیده اند، این استحقاق را دارند که فرزندان به آنان احترام کنند و موجبات آزارشان را فراهم ننمایند و به ویژه اگر آنان به سن پیرى رسیده باشند. قرآن مجید مى فرماید: خداوند حکم فرموده که جز او را نپرستید و درباره پدر و مادر نیکویى کنید و اگر هر دو یا یکى از آنها پیر و سالخورده شدند، مبادا کلمه اى که رنجیده خاطر شوند بر زبان برانید و کمترین آزار به آنان نرسانید و با ایشان به اکرام و احترام سخن گوئید (اسراء ، آیه 23) این واجب ترین وظیفه اى است که فرد در قبال پدر و مادر خود دارد. بنابراین نبایستى هیجانات جوانى و خطاهاى احتمالى پدر و مادر موجب بى احترامى فرزند نسبت به آنان گرد..البته در هر صورت شما را به حسن برخورد و عطوفت با پدر و مادر توصیه مى کنیم. زیرا بد رفتارى باپدرَ و مادر و آزار آنان عواقب ناگوارى براى فرزند در پى خواهد داشت.- در برخورد با والدین باید خیلی زیرکانه و مدبرانه عمل کنیم و رفتار ما بگونه ای نباشد که مخالفت آشکار با والدین داشته باشد بلکه در مواردی که می شود عمل خود را در میدان دید آنها انجا ندهیم و اگر شرایط به گونه ای بود که مجبور بودیم در معرض دید آنها رفتاری را انجام دهیم جوری عمل کنیم که والدین را نرنجانیم و با لطایف الحیل لبه های تیز مخالفت رفتار خودمان را نشان ندهیم و این گونه رفتار کردن یک نوع کیاست و زرنگی و هوشمندی می خواهد «المؤمن کیس» مؤمن باید کیاست و زیرکی داشته باشد که هم کارش را انجام دهد و باعث رنجش دیگران به ویژه والدین نشود.- هر جا و در هر موقعیتی که نیازمند کمک شما هستند سریعا و با کمال احترام به خصوص در حضور دیگران به کمک آنها بشتابید. بهترین وسیله برای سالم سازی زمینه تأثیر بر روی رفتار پدرتان محبت نمودن به او, تحویل گرفتن و احترام گذاردن به او است آن هم احترام بدون قید و شرط و به عنوان پدر و بزرگ خانواده.- برخورد شما با وی باید ارزانی کننده محبت , در بردارنده عشق و گوش بفرمان بودن و خدمت کردن و دلدادن و حریم قائل شدن باشد و از هر برخورد مستقیمی که نتیجه ای غیر از این داشته باشد اجتناب کنید و هرگز مرتکب رفتاری که پیامی غیر از موارد بالا را دارد, نشوید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه