سلام علیکم؛ برهان ناسازگاری صفات الهی چیست و جوابش چیست که ملحدان به آن استناد می‌کنند؟ لطفا قضیه‌ی «کانتور» را که به این موضوع ربط دارد هم توضیح دهید؟

خداناباوران، موضوعی به نام (برهان ناسازگاری صفات الهی) را مطرح کرده و بیان می‌دارند که خداوند با تعاریف رایجی که از او وجود دارد، موجودی متناقض است، پس نمی‌تواند وجود داشته باشد. و به عنوان نمونه، علم و دانش خدا را این‌گونه به چالش می‌کشند:الف) بر اساس «قضیه‌ی کانتور» تمام مجموعه‌ها‌ی نامتناهی، قابلیت گسترش دارند.ب) از طرفی دانستن تمام حقایقی که نامتناهی‌اند از لحاظ منطقی محال است.ج) پس خداوند نمی‌تواند علم نامتناهی داشته باشد.د) و چون خدا بنا به تعریف خداباوران، عالِم مطلق است، پس وجودش منطقاً محال است!در پاسخ باید گفت؛ پایه‌ی اوّل استدلال، نادرست بوده؛ از این‌رو اصل استدلال قابل پذیرش نیست؛ زیرا عالم وجود با تمام بزرگی و قابل گسترش‌بودن مجموعه‌هایش، ممکن است وجودی بی‌نهایت نباشد.فرضیه‌ی کانتور نیز به واقعیت‌ها نپرداخته، بلکه تنها فرضیه‌ای را در مباحث ریاضی مطرح می‌کند که بر اساس آن، ذهن انسان این توانایی را دارد که به هر مجموعه‌ی نامتناهی، فرد جدیدی - که شاید خیالی هم باشد - را اضافه کرده و مجموعه‌ی بزرگ‌تری را در ذهن خود فرض نماید.پس مقصود از نامتناهی در این‌ فرضیه، تنها در فضای ذهنی است؛ و این منافاتی ندارد که موجودات در مقام فعلیت و واقعیت، متناهی باشند، بلکه حتی در ذهن نیز به نهایتی برسند؛ زیرا این مجموعه‌ها تنها با توجه ذهن افزایش یافته و با قطع توجه ذهن دیگر افزایش نخواهند یافت! بنابر این، چنین مجموعه‌هایی از یک نگاه، متناهی و از نگاه دیگر نامتناهی بوده و این موجب تناقض و پارادوکس نخواهد شد؛ زیرا به دو لحاظ برمی‌گردد، علاوه بر آن‌که حتی اگر خداوند به مجموعه‌‌های خیالی نامتناهی، علم نداشته باشد، از عالم مطلق‌بودن او چیزی کاسته نخواهد شد، چنانچه عدم دانش او نسبت به شریکی برای خود نیز علم او را محدود نخواهد کرد. بر این اساس می‌توان سخن مدعیان «برهان ناسازگاری صفات» را به چالش کشید.به این نکته‌ی دقیق باید توجه کرد که همان‌گونه که حقایق ریاضی وابسته به ذهن انسان بوده و با قطع نظر ذهن و نفس انسان تحققی ندارند؛ حقایق عالم خارجی نیز وابسته به توجه خداوند بوده و وجودی جدا از خدا را نمی‌توان فرض کرد:به اندک التفاتی زنده دارد آفرینش را اگر نازی کند در هم فرو ریزند قالب‌هاو ذهن انسان حتی اگر بالقوه نامتناهی باشد، اما در مقام عمل در خلق مجموعه‌های ذهنی، نمی‌تواند به صورت بی‌نهایت عمل کند و علم خداوند به حقایق هستی، عین تحقق و وجود آنان بوده، و وجود حقایق هستی، به معنای علم خداوند به آنان است. به عبارت دیگر، نامحدود بودن علم خدا بدان معنا است که هیچ واقعیتی به دور از دانش خدا نیست و قضیه‌ی کانتور هم نمی‌تواند این حقیقت را زیر سؤال ببرد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه