آیا خضر پیامبر است بر کدام قوم پیامبر بوده است؟

در مورد حضرت خضر آنچه از قرآن کریم و روایات به دست می آید اینچنین است:در قرآن کریم به صراحت نام حضرت خضر نیامده است جز آنکه در سوره کهف داستان مصاحبت او با حضرت موسى(ع) آنهم بدون ذکر نام وی ذکر شده است . زنده بودن حضرت خضر، از روایات استفاده مى شود. در مورد پیامبرى وى نیز اختلاف نظر وجود دارد برخى وى را از اولیاء الهى دانسته و برخى مانند علامه طباطبائى در المیزان چنین استنباط نموده که وى ازپیامبران بوده و نام و نسبش تالى بن مالک بن عامربن ارفخشید بن سام بن نوح است. در برخى از روایات آمده که او زنده است. البته روایات معارضى هم در برابر آنها وجود دارند ولى همه اخبار آحادند(یعنی خبری که مفید یقین و اطمینان نباشد) و مفید قطع نیستند. پس زنده بودن حضرت خضر - علیه السلام - واقعیت دارد و هنوز ازدنیا نرفته است. در بعضی روایات آمده که حضرت خضر به محضر ائمه(ع) مشرف می شده و اکنون نیز به محضر امام عصر(عج) رفت و آمد دارد. به هر حال درباره حضرت خضر دو نظر وجود دارد: 1- وى از اولیاى الهى بوده و داراى علم به باطن و حقایق عالم 2- و ی ازانبیاى الهى بوده است. و آن شخصى که موسى(ع) به ملاقات او در مجمع البحرین شتافت و حوادث عجیبى که در همراهى او مشاهده کرد حضرت خضر(ع) بوده است. در برخی روایات از طرق شیعه و سنی نقل شده که حضرت خضر(ع) از آب حیات نوشیده است، مرحوم علامه طباطبایی(ره) در این روایت تردید و تشکیک می فرمایند و می گویند: « این روایات و امثال آن روایات آحادی(خبر واحدی است) که قطع به صدورش نداریم و از قرآن کریم و سنت قطعی و عقل هم دلیل بر توجیه و تصحیح آنها نداریم. (ترجمه تفسیر المیزان، ج13، ص489، ذیل آیات 60 تا 82 سوره کهف) از بیان مرحوم علامه استفاده می شود که: الف. این گونه روایت ها خبر واحد هستند و قطعیّ الصدور نیستند یعنی ما یقین به صادر شدن آن از معصومین علیهم السلام نداریم.>ب. بر فرض صحیح بودن سند این روایات، محتوا و مضمون آنها از سوی قرآن و سنت قطعی و حتی عقل، تأیید و توجیه نشده است. قرآن کریم می فرماید: « کل مَن علیها فان» یا «کل نفس ذائقه الموت» همه کسانی که در دنیا هستند روزی از دنیا می روند و می میرند، پس معنی ندارد که کسی آب حیات بنوشد و برای همیشه زنده بماند. بر فرض صحت دلالت و سند حدیث مذکور، «آب حیات» در روایت توضیح و تبیین نشده و حقیقتش برای ما روشن نیست. مگر این احتمال که منظور از آب حیات همان «علم و معرفت به حقایق» است چنانکه در برخی روایات «آب» به علم و معرفت تفسیر شده است. چنانکه در ذیل آیه « وَ أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَى الطَّریقَةِ َلأَسْقَیْناهُمْ ماءً غَدَقًا» روایتی از امام صادق علیه السلام داریم که منظور از «ماءً غَدَقًا» همان علم و معرفت است؛ امام صادق فرمودند: « لأفدناهم علما کثیرا یتعلمونه من الأئمه»(تفسیر مجمع البیان ذیل آیه 16 سوره جن، ج9، ص560) در برخی روایات آمده است که امام صادق(ع) فرمودند: خداوند به حضرت خضر علیه السلام عمر طولانی عطا فرمود زیرا خدا می خواست به قائم ما حضرت مهدی(عج) عمر طولانی بدهد و می دانست که بندگانش بر طول عمر او اشکال خواهند کرد، به همین جهت عمر بنده اش ضرت خضر را طولانی گردانید که عمر طولانی حضرت قائم به آن تشبیه شود.»(کتاب هزار و یک چرا؟ نویسنده علی سالک، نشر جمال، قم، ص224) براساس بعضی از روایات حضرت خضر هنگام ظهور امام زمان ایشان را همراهی خواهد کرد ودر امور یاریگر ایشان خواهد بود . در احادیث معتبر آمده است که پس از رحلت رسول خدا(صلى الله علیه وآله) حضرت خضر به خانه ى امیرالمؤمنین(علیه السلام)آمد و به اهل بیت آن حضرت تسلیت گفت، و همچنین به استقبال پیکر امیرالمؤمنین على(علیه السلام) آمد و حسنین(علیهما السلام)را تسلیت گفت و به قبر مهیا شده توسط نوح(علیه السلام)، آنان را راهنمایى کرد(بحار الانوار، ج13، ص303; تاریخ انبیا از آدم تا خاتم، ص 282.(همچنین از معجزاتش این بود که روی هر زمین خشکی می‌نشست، زمین سبز و خرم می‌گشت و دلیل نامش، خضر(سبز) نیز همین است. (المیزان، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی، قم، ‌انتشارات جامعه مدرسین، 1369، ج 13، ص 487.(اما اینکه او بر کدام قوم پیامبری می کرده روشن نیست چون بر طبق بعضی روایات حضرت خضر از نوادگان حضرت آدم علیه السلام بوده است(سیوطی، جلال الدین، تفسیر الدر المنثور، بیروت، دارالفکر، بی تا، ج 5، ص 419) و از آن زمان جزو اولیای الهی و از پیامبران الهی شده است و لذا با این وجود، فهمیدن اینکه پیامبر کدام قوم بوده مشکل است، تنها آنچه می توان گفت این است که ایشان حجت برای تمام مردم از زمان پیامبر شدنش تا ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف می باشد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه