لطفا در مورد منطق جدید و منطق چند ارزشی و نقدانها بر منطق ارسطو توضیح دهید.

منطق جدید با منطق قدیم( منطق ارسطویی)،اشتراکها و نیز تفاوت های زیادی دارند که به بعضی از آنها اشاره می شود:بعضی از مهم ترین اشتراکات منطق قدیم و جدید:1)منطق قدیم و جدید،هر دو هویت معرفتی یکسانی دارند؛یعنی هر دو در اینکه اولا: راه رسیدن به واقع و حقیقت را نشان می دهند و ثانیا:دراین راه از استدلال بهره می جویند، یکسانند.منطق سنتی از دو بخش تعریف و استدلال تشکیل شده که در قسمت دوم در پی ارائه ضابطهء استدلال کردن است و همین چیزی است که منطق جدید نیز در پی آن است.و با به دست دادن قواعدی چند در منطق گزاره ها و محمول ها،روش به دست آوردن نتیجه را توسط آن قواعد از مقدمات نشان می دهد که بدین وسیله به دنبال اعطای ملاک استدلال کردن است.2)هر دو منطق در صدد ارائه یک سیستم منطقی هستند که در آن از سه چیز کمک می گیرند:الف:ارائه زبان نحوی که در آن جایگاه مفاهیم سور،موضوع و...مشخص می شود.ب:قواعد و قانون های پی ریزی و ساخت استدلال که در این راه جایگاه مفردات معلوم و مشخص می شود.ج:ارائه دستگاه استنتاجی.3).هر دو یک هدف را دنبال می کنند و آن،کم کردن خطا و اشتباه در یافتن حقیقت است.به عبارت دیگر هر دو تلاش دارند تا روش را به دست آورند تا در رسیدن به واقع،خطا در آن تقلیل و یا از بین برود.4).تلاش هر دو دانش،کوتاه کردن و ساده کردن رسیدن به نتیجه است و در این راه، گرچه منطق جدید،سوری تر شده،ولی در منطق قدیم هم از سوری شدن کمک گرفته شده است. برخی از تفاوت های مهم منطق جدید و قدیم:تفاوت در تعریف منطق:بیشتر منطق دانان قدیم آن را به غرض و هدف تعریف کرده اند و آن عبارت است از«علم آلی قانونی که مراعات قوانین آن،انسان را از لغزش در فکر حفظ می کند.» در منطق جدید دو تعریف برای این دانش ذکر کرده اند.الف:«منطق،دانش بررسی استنتاج های معتبر است.»براساس این تعریف،منطق به ما ابزاری می دهد که می توانیم استنتاج های معتبر را از غیر معتبر جدا سازیم ب:«منطق دانش بررسی ساخت های نمونه صادق است»تفاوت در روش منطق:در روش نیز این دو منطق،متفاوت از یکدیگرند چرا که منطق جدید برای تبیین از سه روش بهره می گیرد.الف:«روش اصل موضوعی»:در این روش،منطق بر پایه تعداد محدودی اصول موضوعه و قواعدی چند پی ریزی می شود. به تدریج بیش تر و بیش تر می شود.ب:«روش معنایی »:در این روش از طریق جداول،صدق قواعد منطقی را طرّاحی می کنند.به این روش،«روش نموداری»و«روش درختی»نیز گفته می شود.ج:«روش استنتاج طبیعی».این روش بر مجموعهء اندکی از قواعد استوار است که آن ها را می توان در زمانی کوتاه فراگرفت .روش منطق قدیم بر مبنای قیاس حملی و شرطی است.3)تفاوت در نحوهء چینش قیاس ها:قیاس اقترانی حملی منطق قدیم،همان منطق محمولات در منطق جدید است و قیاس استثنایی و اقترانی شرطی منطق قدیم،منطق گزاره ها در منطق جدید است.در منطق قدیم ابتدا از قیاس اقترانی بحث می شد،بعد قیاس استثنایی؛زیرا در اقترانی با قضیه و چگونگی ساخت آن آشنا می شویم و از آنجا که در استثنایی(برخلاف اقترانی که هر مقدمه،یک جمله است)،چند جمله در کنار هم یک مقدمه را تشکیل می دهد،بنابراین در آغاز از اقترانی باید سخن گفت. این نحوهء چینش در منطق جدید مقبول نشد؛لذا ابتدا به سراغ منطق جمله ها رفتند4) تفاوت در سور قضایا:تفاوت دیگر در سور قضایاست.در منطق سنتّی،سور قضایا«یکی»است؛یعنی هر قضیه، یک سور بیش تر ندارد.مانند:«هر حیوانی،حیات دارد.»ولی در منطق جدید یک قضیه ، ممکن است دو یا سه یا چهار یا...سور داشته باشد.5)منطق جدید از زبان طبیعی فاصله گرفته و سعی در هرچه صوری و نمادین کردن منطق داشته است و برای این کار از نمادهایی(که قرار دادی نیز هستند)بهره برده است. و بدین ترتیب هم در کار خود سهولت داده و هم سرعت بخشیده است.ولی منطق قدیم با زبان های طبیعی عجین شده است.مثلا منطق ارسطو،با زبان یونانی و منطق ابن سینا با زبان عربی و...مخلوط شده است و این سبب بروز مشکلاتی از جمله مغالطاتی در این منطق شده است در حالیکه نمادها وابستگی به یک زبان خاص نداشته و می توانند همگانی باشند.6) تحلیل جمله به موضوع و محمول و رابطه( نسبت حکمیه) در منطق ارسطو یک اصل است. منطق جدید در تحلیل جمله صورت دیگرى کشف کرده است. در منطق جدید اصل اساسىِ موضوع و محمول از همان ابتدا کنار گذاشته مى شود و نسبت حکمیه جدى گرفته مى شود و منطق، برخلاف منطق قدیم، بر اساس منطق جمله ها پایه گذارى مى شود.البته بحث نقاط اشتراک و نقاط تمایز این دو منطق، فراتر از آن است که بتوان در چند خط بیان کرد. جهت مطالعه بیشتر می توان از این منابع استفاده کرد:کتابها:1 – در آمدی بر منطق جدید، تالیف ضیاء موحد2 - مبانی منطق جدید ، تالیف لطف الله نبوی – انتشارات سمتمقالات:1 – تمایزات مبنایی منطق قدیم وجدید ، نوشته ضیاء موحد ، مجله نامه مفید، شماره 10 ، تابستان 762 - مبانی منطق جدید ، نوشته بیوک علیزاده ، مجله کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شماره 433 – رابطه منطق قدیم ومنطق جدید، نوشته محمود فلامی جامی ، مجله فروغ اندیشه، شماره 8 ، تابستان 83این مقالات را می توانید در پایگاه مجلات تخصصی نور ( noormags.com) بیابید.منطق چند ارزشی:منطق ارسطویی بر مبنای اصل امتناع اجتماع وامتناع ارتفاع نقیضین استوار است. لذا در مورد قضایای ارزشی، فقط دو مدل را می پذیرد: صادق، کاذب چون صدق و کذب را نقیض هم می داند اما در منطق چند ارزشی ،ارزش دادن به قضایا را منحصر به صادق بودن و کاذب بودن نمی کند بلکه مدلها و عناوین دیگری را هم صحیح می داند.مثلاً در بعضی موارد، قضیه خبری را نه صادق ونه کاذب می داند.منطق چند ارزشی ،ارزش فلسفی چندانی ندارد و بیشتر در صنعت و بخصوص در الکترونیک و مکاترونیک ( مکانیک + الکترونیک) و ساخت رباطهای هوشمند، کار برد دارد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه