فلسفه نجاست سگ

ضمن توجه به معنای نجاست و این که علل و عوامل مادی و معنوی، دنیوی و اخروی، فردی و اجتماعی می تواند به عنوان علت نجاست یک شیی قرار گیرد و با توجه به این که بررسی فلسفه احکام به معنی تمام علت یک حکم نیست چند مطلب را در مورد فلسفه نجاست سگ اشاره می نماییم:مطلب اول)تاثیرات معنوی: به لحاظ تاثیراتی که برای همزیستی با این حیوان در روایات اشاره شده است (مثل عدم قبول نماز یا عدم نزول فرشتگان در خانه ای که سگ در آن وجود دارد)؛ سگ از آن دسته از نجاساتی است که مفسده معنوی آن بیشتر مورد تاکید قرار گرفته است، و از آن جا که با علوم تجربی و عقل ابزاری راهی برای رسیدن به فلسفه معنوی و فرامادی احکام وجود ندارد ناگزیر باید این دسته از مفاسد و مصالح را در کلام معصومین علیهم السلام که از وحی سرچشمه گرفته جویا شویم. از این حیث در روایات متعدد به چند فلسفه معنوی حکم نجاست سگ اشاره شده است، که عبارتند از :الف) فرشتگان در خانه ای که در آن سگ وجود دارد نازل نمی شوند. ب) نماز در خانه ای که در آن سگ وجود دارد کراهت شدید دارد. ج) از بین رفتن اعمال خوب شخص در اثر همنشینی با سگ. به دلیل اینکه بعد جسمانی ما انسان ها ملموس تر از بعد معنوی است و هم چنین به دلیل آن که با سلسله اسباب و عوامل طبیعی و مادی بیشتر از علل و عوامل معنوی و فرا طبیعی آشنایی داریم، متاسفانه عادت داریم که همه چیز را با مقیاس های مادی و تجربی اندازه گیری کنیم غافل از آن که همانطور که بر بعد مادی مخلوقات، قوانین خاصی مانند قوانین فیزیک و شیمی حاکم است؛ بر بعد معنوی موجودات نیز قواعد و قوانین معنوی حاکم است. برای آن که وجه و حکمت این مطلب که؛ چرا فراشتگان در خانه ای که سگ و جود دارد وارد نمی شود و یا امثال آن بیشتر روشن شود، مثالی می زنیم: انسان موجودی از گوشت و استخوان و ... است و آتش هم موجودی لطیف و سوزناک است ولی این دو موجود هرگز باهم قابل جمع نیستند هیچ انسان عاقلی در یک اتاق پر از آتش داخل نمی شود چون می سوزد و می میرد.حال اگرکسی اشکال کند که «آتش به این لطیفی که زندگی انسان به آن وابسته است و اگر نبود از سرما تلف می شد و نمی توانست غذا بپزد و... »، آیا می توان به انسان گفت که نباید از آتش دوری کند ؟!خیر انسان که منشا آن از خاک است و با آتش جمع نمی شود ولی از آن بهره می برد. حالا همین مثال را که از بعد جسمانی بررسی کردیم در بعد معنوی در مورد فرشته می زنیم. فرشتگان از مجردات بوده و جزء پاک ترین مخلوقات الهی هستند در مقابل، شیطان جز ناپاکترین مخلوقات الهی است این دو از نظر معنوی باهم جمع نمی شوند حال فرض کنید که منشا وجودی بعضی حیوانات مانند سگ از شیطان باشد (همانگونه که بعضی روایات اشاره دارد ) نتیجه اش این می شود که فرشته نمی تواند با این حیوان جمع شود.البته باز تاکید می کنیم این مثال از باب تشبیه بود و ثانیا؛ برای درک این مثال باید ذهن خود را از نحوه تاثیرگذاری و علل و اسباب مادی خالی کنیم. در عین حال که سگ ممکن است از پلیدترین مخلوقات الهی یعنی شیطان خلق شده باشد ولی با این وجود برای حفظ انسان و در جهت منافع او آفریده شده است. مطلب دوم) مفاسد بهداشتی: تذکر مجدد این مطلب ضروری است که بر خلاف تفکر رایج در بین مردم منظور از ذکر مضرات بهداشتی در مورد سگ آن نیست که این مضرات علت نجاست است بلکه ممکن است یکی از حکمت های نجاست سگ باشد.«از بین یک هزار و 709 عامل بیماری‌زای شناخته شده، 832 عامل یعنی 49 درصد از حیوانات به انسان قابل انتقال است. به گزارش ایانا و بنابه اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) هم چنین از بین یک هزار و 156 بیماری نوپدید شناخته شده در انسان، 114 مورد آن یعنی 74 درصد از حیوانات به انسان منتقل می‌شوند که از جمله مهم ترین و خطرناکترین این بیماری‌ها هاری، جنون گاوی، سل، تب مالت، سیاه زخم، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، کیست هیداتید، لیشمانیوز، تب خونریزی دهنده کریمه و کنگو و تب دره ریفت است.» نگهداری سگ عموما سبب به وجود آمدن زمینه انتقال بیماری های مشترک بین انسان و حیوان می گردد. البته این بیماری ها در ارتباط با دیگر حیوانات نیز ممکن است به وجود بیاید لکن متاسفانه به دلیل این که سگ از همزیستی نزدیک تری با صاحب خود برخوردار است (به طوری که عموما در محل زندگی و ساختمان صاحبش رفت و آمد دارد )زمینه سرایت بیماری بیشتر است.مطلب سوم) مفاسد روانی واجتماعی: از مهمترین مفاسد دنیوی مترتب بر نجاست سگ مفاسد عاطفی و روانی است که مفاسد اجتماعی مهمی را در پی خواهد داشت.اکنون که سگ به عنوان حیوان نجس العین توسط احکام شریعت معرفی شده باز هم می بینیم که بسیاری از افراد با سگ انس فراوان دارند آن قدر که گاه رفتار و بازی با سگ برای آنان شیرین تر از هم نشینی با همسر و فرزندان آنان است.اکنون فرض می کنیم که این حکم اسلامی نبود، آن وقت پیامد آن این می شد که بسیاری از انسان ها حتی اهل ایمان، سگی در خانه داشته باشند و فرزندان آن ها با آنان انس بگیرند و خود آنان با آن سر گرم شوند، با کمی دقت، می یابیم برای کاری که هیچ ارزش معنوی و حتی مادی ندارد تا چه اندازه وقت و هزینه های فراوان صرف می شد و انسان¬ها را از کارهای مفید غافل می ساخت.تاثیرات مرتبط با این وابستگی عاطفی به این حیوان در کشورهای غربی را همگی شنیده ایم که فلان فرد ثروتمند تمام اموالش را برای سگش وصیت کرد و فرزندان خود را از ارث محروم نمود و حتی اخیرا خبرهای شگفت آوری در مورد ازدواج با سگ در کشورهای مختلف غربی به گوش می رسد.اتفاقا وفاداری سگ، خطر وابستگی و همزیستی با این حیوان را حادتر می کند. شخص به جای این که خلا عاطفی خویشتن را با اتصال به جامعه و فرزندان خود به طور معقولی جبران نماید با دلبستگی به سگ باوفا خود را مشغول کرده و زمینه گسست خانوادگی و مشکلات عدیده فردی و اخلاقی را به وجود می آورد. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه