با توجه به این که بر اساس آیات قرآن که نزول سکینه را مخصوص افراد معصوم ( رسول ) و مومنان دانسته و با این دلیل که در آیه 40 سوره توبه خدا تنها بیان می کند که ما سکینه را بر قلب پیامبر- صلی الله علیه و آله – فقط نازل کردیم ؛ چرا بر قلب ابوبکر که همراه پیامبر- صلی الله علیه و آله - در غار ثور بوده نزول سکینه نشده است؟؛ آیا این دلیل و نشانه بی ایمانی او نمی باشد؟

درباره نزول سکینه از طرف خدا در غار ثور و در جنگ صفین و بقیه موارد مفسران به صورت مفصل بحث کرده اند؛ برخی نکات که مفسران در لا به لای بحث های خود ذکر کرده اند چنین است: 1ـ کلمه سکینه 6 بار در قرآن آمده و 5 مورد آن در جنگ است. تنها یک مورد آن در غیر جنگ آمده است. 2ـ سکینه ای که بر قلب پیامبر و مومنان نازل شد بر خلاف گفته برخی مفسرین سکون و پایداری نیست. آن ها سکینه را همان آرامش در مواقف جنگی می دانند؛ در صورتی که اگر این طور باشد اختصاص به مسلمانان ندارد گاهی کفار هم در میدان جنگ دارای آرامش و وقار بودند. به علاوه این که سکینه در آیه باید طوری معنا شود که به عنوان منت بر رسول خدا- صلی الله علیه و آله - و مومنان باشد که با این تفسیر غلط است. در حقیقت سکینه بر قلب پیامبر نوع خاصی از اطمینان و آرامش نفسانی است که عطیه الهی است و این آرامش با آرامشی که در قلب شجاعان جنگی و دلاوران مغرور است تفاوت می کند. 3ـ از آیات سکینه استفاده می شود که نازل شدن سکینه متوقف بر آنست که قبلاً طهارت دل و صفای باطنی در کار بوده باشد تا خدا با فرستادن سکینه آن را محکم و استوار سازد. حال آیا «مؤمنین» در آیه 25 سوره توبه که به جنگ حنین اشاره دارد شامل کسانی که بار اول فرار کردند و سپس برگشتند و تا شکست دشمن ثابت قدم ماندند می شود. مفسّران در شمول کلمه مومنین بر این دسته اختلاف نظر دارند. با این که بیشتر سپاه پیامر- صلی الله علیه و آله - را این دسته تشکیل می دادند. علامه طباطبائی معتقد است: با یک توجیه می توان آن ها را جزو «مومنین» شمرد و آن این که پس از فرار که گناه کبیره ای بود با دل هایی صادق توبه کردند و آن وقت خداوند سکینه را بر قلوب آنان نازل کرده ولی بعد خودش دو اشکال را متذکر می شود. یکی این که قرآن اشاره ای به توبه آنان ندارد و دیگر این که عقل و وجدان انسان بین وفاداران و حامیان پیامبر- صلی الله علیه و آله - و کسانی که فرار کردند و پیامبر- صلی الله علیه و آله - را تنها گذاشتند و بعداً به رزمگاه برگشتند تفاوت قائل است و از روش قرآن دور است که هر دو را یکی حساب کند. 4ـ کلمه سکینه یک حالت قلبی است که موجب سکون و آرامش می شود و ملازم با ازدیاد ایمان بر ایمان و ملازم با تقوا که قلب آدمی را از محرمات الهی باز می دارد و خداوند سکینه را به خود نسبت می دهد و عطیه خاصی می شمارد. 5ـ در آیه مورد بحث برخی معتقدند نزول سکینه بر قلب ابوبکر بوده است. به این بیان که رسول خدا- صلی الله علیه و آله - همیشه از طرف خدا دارای سکینه است و لزومی بر نزول سکینه ندارد. اما این با صریح آیه أَنَزلَ اللّهُ سَکينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ .... تعارض آشکار دارد زیرا اگر پیامبر- صلی الله علیه و آله - در آن جنگ سکینه داشت نیازی به سکینه مجدد نبود. آیات دیگری نیز هست. اشکال دیگر این که اگر سکینه را مربوط به ابوبکر بدانیم، باید تأیید به جنود نامرئی را هم مربوط به او بدانیم که این کاملاً نادرست است. 6ـ معنی صحیح آیه چنین است که: اگر شما مومنان، او را یاری نکنید خداوند یاری او را هویدا ساخت در آن روز که احدی یاور او نبود و دشمنان بی شمار او با هم یکدل و یک جهت برای کشتن او از هر طرف احاطه اش کردند و او مجبور شد از مکه بیرون رود و جز یک نفر کسی همراه او نبود در آن موقعی که در غار جای گرفت و به همراه خود گفت: اندوهناک مشو که خدا با ماست و یاری بدست اوست چگونه یاریش کرد، سکینت خود را بر او نازل کرد و او را با لشکر نامرئی که به چشم شما دیده نمی شدند تأیید فرمود و کلمه آن هایی که کفر ورزیدند (حکم بر وجوب قتل پیامبر صادر کرده و اقدام به آن کردند) خنثی و مغلوب نمود آری کلمه خدا (وعده نصرت و یاری) غالب و برتر است... بنابراین سکینه یک آرامش نفسانی معمولی نیست؛ بلکه نوعی اطمینان و آرامش روحی خاص از طرف خداست که بر رسول خدا و مومنان نازل می شود و لازمه اش ازدیاد ایمان و تقوا است و معمولاً بر مومنان نازل می شود تا در مقابل کفار و مشرکان پیروز گرداند. از آیات سکینه چنین استفاده می شود، سکینه چنین است و بر ابوبکر نازل نشده یعنی آن عطیه خاص الهی در زمان حضور در غار بر ابوبکر نازل نشده ولی این دلیل بر غیر مومن بودن او نیست و نمی توان چنین نتیجه ای گرفت. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه