تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه
مهدویت اسلامی متعالیترین مدل جهانیشدن و پایان تاریخ است
حجتالاسلام والمسلمین بهروزلک، جهانیشدن تفکر لیبرال دموکراسی غربی را ناممکن دانست و گفت: در مهدویت اسلامی محتوای نرمافزاری مناسب و منحصر به فردی برای جهانیشدن تصور شده است.
حجتالاسلام والمسلمین غلامرضا بهروزلک، رئیس پژوهشکده مهدویت و آیندهپژوهی در گفتوگوی خبری اظهار داشت: مهدویت و جهانیشدن، هر دو از جمله مباحث مهم و دغدغههای روزگار ماست. اعتقاد به ظهور منجی و مهدویت در معنای عام خود، یک باور دینی فراگیر در بین انسانها بوده است.
وی با بیان اینکه در موعود هر دینی چنین اعتقادی به نحو ملموس و بارزی تجلی یافته است، خاطرنشان کرد: منجی با تعابیر مختلفی چون «کالکی» در آیین هندو، «مسیحا» در یهود و مسیحیت، «سوشیانت» در زرتشت و در نهایت «مهدی(عج)» در فرهنگ اسلامی یاد شده است.
این پژوهشگر افزود: چنین تعابیر و باورهایی به رغم تفاوتهای خاص خود در تاکید بر ظهور یک منجی جهت گشودن راه جدیدی فراروی انسان در جهت نیل به سعادت ابدی، مشترکند. از این رو مهدویت و منجیگرایی دغدغه تمامی انسانها و در دورانهای مختلف تاریخی بوده است و در روزگار ما نیز که انسان معاصر دچار بیعدالتیها و ظلم در عرصه جهانی است، این مسئله حایز اهمیت است.
مؤلف «جهانیشدن و اسلام سیاسی در ایران» در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه در روزگار کنونی شاهد پدیده «جهانیشدن» هستیم، آیا میتوان میان مهدویت و جهانیشدن ارتباطی برقرار کرد، گفت: وضعیت جهانیشدن با رشد تکنولوژی ارتباطات همراه بوده که موجب فشردگی زمان و مکان، همجواری مجازی، کشآمدن مناسبات اجتماعی در طول مکان، کوچک شدن جهان و در نهایت به تعبیر مارشال مکلوهان، پیدایش «دهکده جهانی» گشته است.
وی در ضمن بیان اینکه در چنین وضعیتی برخی را بر آن داشته است که از «پایان تاریخ» سخن بگویند، خاطرنشان کرد: به هر حال، به رغم تعابیر و تفاسیر مختلف از این پدیده، اهمیت چنین وضعیتی برای ما از دو جهت مطرح است.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: نخست آنکه ما خواسته یا ناخواسته تحت تاثیر چنین پدیدههایی در قرن ۲۱ قرار گرفتهایم و بدین جهت شناخت ابعاد آن جهت تنظیم زندگی خویش ضروری خواهد بود.
حجتالاسلام بهروزلک خاطرنشان کرد: اما وجه اهمیت دیگر این پدیده برای ما نسبت و ارتباط آن با اعتقاد دیرین مانسبت به مهدویت و ظهور منجی موعود(عج) است. در واقع باور ما به شکلگیری حکومتی جهانی توسط حضرت مهدی(عج) چنین پرسشی را مطرح میسازد که چه ارتباط و نسبتی بین مهدویت و حکومت جهانی مهدوی(عج) با پدیده جهانیشدن وجود دارد؟
مؤلف «زبان سیاسی اسلام» در ادامه گفت: در تعابیر عامیانه و گاه در برخی مباحث علمی چنین تصوری برانگیخته میشود که بین پدیده جهانیشدن با حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) ارتباط و حتی همسانی وجود دارد. از این رو پرسشی که لازم است در آن تامل شود پرداختن به نسبت بین این دو مفهوم است.
وی افزود: وجه اهمیت پرداختن به چنین پرسشی در آن است که به رغم اشتراک ادیان مختلف در اعتقاد به ظهور منجی، تحولات روزگار ما وضعیت متفاوتی را بهوجود آورده است.
این پژوهشگر علوم سیاسی گفت: برای انسان ماقبل عصر تکنولوژی ارتباطات، تحقق یک حکومت جهانی با تصوراتی توأم بوده است که به دلیل گستره عظیم جغرافیایی جهان برای انسان آن روز، نحوه تحقق چنین حکومتی، به رغم باور اصیل وی به تحقق آن، در بوته اعجاز و شگفتی قرار میگرفت.
این استاد حوزه و دانشگاه، اظهار داشت: تعابیر مختلفی که در روایات و اخبار ملاحم در ویژگیهای عصر ظهور حضرت مهدی(عج) آمده است که صدای آن حضرت را همه جهانیان در هنگام سخن میشنوند یا سیمای مبارک وی را میبینند و تعابیر دیگر، همگی برای انسانهای روزگار پیشین امری شگفت و معجزهآسا مینمود. در حالی که پیشرفتهای تکنولوژی ارتباطی فهم چنین وضعیتی را به طرق عادی برای ما میسر ساخته است.
مؤلف «سیاست و مهدویت» در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در پرتو چنین تحولاتی است که فهم ما نسبت به برخی از آموزههای دینی روشنتر گشته و ما اینک با بصیرت بیشتری میتوانیم آموزههای دینی و جهانی خود را درک کنیم. پدیده جهانیشدن نیز شاید بتواند چنین زمینهای را بیشتر فراهم سازد.
وی خاطرنشان کرد: شاید طرح چنین ادعایی در وضعیتی که «جهانی شدن» خود در معرض چالشها و انتقادهای جدی است و مردمان بسیاری از کشورها به دلیل تبعات منفی آن در تحمیل و گسترش عرصه استعماری صاحبان قدرت و سرمایه در ابعاد اقتصادی، فرهنگی و سیاسی هر روز به اعتراض برمیخیزند، ابهاماتی را در پی داشته باشد. با توجه به دیدگاههایی که جهانیشدن را به مثابه یک پروژه غربی یا غربیسازی جهان و یا حتی آمریکاییسازی جهان میدانند، حتی چنین ابهاماتی بیشتر میشود.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه البته لزوماً جهانیشدن در تمامی قرائتهای خود با مهدویت اسلامی سازگاری ندارد، تصریح کرد: باید جهت فهم وضعیت عصر مهدوی بر قرائتهای مناسب متمرکز شد و حتی اگر چنانچه هیچ قرائتی سازگاری با ایده مهدویت نداشته باشد، وجوه تمایز معین شود.
حجتالاسلام بهروزلک با بیان اینکه در برخی از این قرائتها مثل غربیسازی و آمریکاییسازی، تباین روشنی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در برخی دیگر میتوان وجوه تشابه بسیاری مشاهده کرد.
وی برای تبیین ایده خود در نسبت جهانیشدن و مهدویت اظهار داشت: اما دو نکته را باید مورد توجه قرار داد؛ اول اینکه در سنجش نسبت جهانیشدن و مهدویت اسلامی نباید بر وضعیت فعلی جهانیشدن که به دلیل سیطره هژمنویک غرب نامطلوب است بسنده کرد. بلکه باید فراتر رفته چشماندازهای فراختری را با نگرشی فلسفی و ماهوی به این پدیده مشاهده کرد.
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: از این رو نباید با استناد به برخی عوارض کنونی جهانیشدن که پذیرش آن بر انسان مؤمن متعهد سخت است، حکم به ناهمسازی این دو مفهوم کرد. چنانکه همسانانگاری عامیانه این دو مفهوم نیز، چنانکه برخی بدان مبتلا هستند، خود دچار آفت دیگری میباشد.
استادیار دانشگاه باقرالعلوم (ع) خاطرنشان کرد: دومین نکته این که مهدویت اسلامی با ویژگی جهان دینی و جهان وطنی خود محتوای نرمافزاری مناسب و منحصربفردی برای وضعیت تصور شده است.
هنگامی که سخن از امکان تحقق جهانیشدن مطرح میشود، اگر ما صرفاً ایدئولوژیها و مکاتب بشری را مدنظر قرار دهیم چنین جهانیشدنِ مبتنی بر جهانگرایی و جهانوطنی موجود در این مکاتب به دلیل معضلات درونی خویش دچار وضعیت امتناع خواهند بود و هر چند همانند تفکر لیبرال دموکراسی غربی موجود بخواهند خود را چند روزی بر این موج سوار کنند، اما در نهایت به همسان کف از بین خواهند رفت و قابل دوام نیستند.
حجتالاسلام بهروزلک در پایان تأکید کرد: تنها مظروف و محتوای مناسب چنین وضعیتی مکتب سازگار با ویژگیهای فطری انسانها است که یقیناً در آموزه مهدویت اسلامی، به عنوان تدبیری الهی برای پایان تاریخ، نهفته است.
مرجع : خبرگزاری آینده روشن
.
پرسمان دانشگاهیان
تماس با ما
آدرس : آزمايشگاه داده کاوي و پردازش تصوير، دانشکده مهندسي کامپيوتر، دانشگاه صنعتي شاهرود
09111169156
info@parsaqa.com
حامیان
همكاران ما
کلیه حقوق این سامانه متعلق به عموم محققین عالم تشیع است.