دستاوردهای کشورمان در زمینه دانش و فناوری هسته‌ای و دستیابی به چرخه کامل سوخت هسته ای حکایت از آن دارد که ایران توانسته است این دانش در ایران بومی گردیده و از مرحله استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به کیک زرد، تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم یا همان UF۶، انجام عملیاتی غنی‌سازی را با موفقیت به پایان رساند و با انجام آخرین مراحل تحقیقاتی و راه اندازی مراکز مورد نیاز، امروز دانشمندان ایرانی قادر به تهیه ارونیوم غنی شده ۵ درصد برای مصارف صلح جویانه هستند، این واقعیتی غیرقابل کتمان است .

دستاوردهای کشورمان در زمینه دانش و فناوری هسته‌ای و دستیابی به چرخه کامل سوخت هسته ای حکایت از آن دارد که ایران توانسته است این دانش در ایران بومی گردیده و از مرحله استخراج سنگ اورانیوم، تبدیل سنگ به کیک زرد، تبدیل کیک زرد به هگزافلوراید اورانیوم یا همان UF6، انجام عملیاتی غنی‌سازی را با موفقیت به پایان رساند و با انجام آخرین مراحل تحقیقاتی و راه اندازی مراکز مورد نیاز، امروز دانشمندان ایرانی قادر به تهیه ارونیوم غنی شده 5 درصد برای مصارف صلح جویانه هستند، این واقعیتی غیرقابل کتمان است . و با موفقیت چشم گیری و علی رغم تحریمها و محدودیت های بین المللی به جمع اعضای باشگاه هسته‌ای جهان پیوست و در غنی‌سازی در جایگاه دهم یا یازدهم قرار گرفت. و این درحالی است که هیچ کارشناس و شرکتی علیرغم تعهدات از کشورهای خارجی در کنار ما نبودند . در ادامه به بررسی جنبه هایی از توانایی ایران در زمینه دانش و فن آوری هسته ای می پردازیم :چرخه کامل سوخت هسته ای و توانایی ایران در این امر:شروع چرخه سوخت از اکتشاف است ، مثل اکتشاف ذغال سنگ و مس ، بنابراین ما اول باید ببینیم که از نظردارا بودن سنگ اورانیوم چه ظرفیتی در کشور داریم . قبل از انقلاب در منطقه ای حوالی یزد ، کارهایی کرده و متوجه شده ایم که در منطقه حائل بین بندر عباس و یزد ( ساغند ) ما دارای معادن سنگ اورانیوم هستیم و بلافاصله ما با فراهم کردن تجهیزات مخصوص استخراج ، کار را آغاز کردیم . از انجا که در منطقه ساغند خاک اورانیوم در عمق 300 متری زمین قرار داشت ؛ این مساله با حفر دو چاه به عمق 300 متر و با حفر تونل های جانبی انجام شد و ما با نصب آسانسور های بزرگ هم باید سنگ را استخراج می کردیم و به طور همزمان پس از استخراج سنگ معدن ، ما وارد مرحله استخراج سنگ اورانیوم و رسیدن به مرحله کیک زرد می شدیم که خوشبختانه ما این دو مرحله را با موفقیت پشت سر گذاشته ایم. در مرحله دستیابی به کیک زرد ،سنگ اورانیوم باید اسید شویی شود و ما در بندر عباس کارخانه ای داریم که در آن، این سنگ اورانیوم به کیک زرد تبدیل می شود. مرحله بعدی چرخه سوخت تبدیل کیک زرد به محصولاتی نظیر هگزا فلوراید اورانیوم (UF6 ) و اورانیوم 238 است و هر یک از اینها در دانش هسته ای مهم هستند؛ UF6 برای غنی سازی است و این امر به وسیله سانتریفوژ و در اصفهان انجام می شود ، ضمن آنکه فرآوری اورانیوم در اراک انجام می شود و اورانیوم 238 به 96 کاهش داده می شود و در این مرحله است که ما به ذات اورانیوم و اتم می رسیم . از این مرحله به بعد فلور خارج می شود و محصول حاصله به قرص تبدیل می شود و پس از جاگذاری غلاف ، این محصول به داخل راکتور می رود و ما خوشبختانه در مرحله چرخه سوخت هسته ای هیچ وابستگی به خارج نداریم. همچنین در زمینه نیروگاهها نیز اولین تجربه ما در رابطه با نیروگاه های هسته ای با راکتور 40 مگاواتی اراک شروع شد و مبنای تولید دانش هسته ای در اراک بابرنامه ریزی متخصصان ما امروز به حدی رسیده است که با آن تجربیات ، نیروگاه اراک در حال تکمیل قرار گرفته و آژانس هم بازدیدهای خود را انجام می دهد ؛ بنابراین ، این فناوری وقتی در ایران حاصل شد ، ما توانستیم وارد مرحله بالاتری برای ساخت و تجهیز نیروگاه های قدرت هسته ای شویم و در نتیجه ، ما طراحی نیروگاه 260 مگاواتی را شروع کردیم و در واقع باید بگویم که طراحی یک نیروگاه 260 مگاواتی ، شاکله اصلی یک پروژه صنعتی است و این امر شرایط خاصی را می طلبد و در اراک ما مجوز سوخت و دانش فنی کار را به نام خود ثبت کرده ایم .در پروژه آب سنگین اراک یک کارخانه و راکتور 40 مگاواتی آب سنگین وجود دارد که با 16 تن ظرفیت کاری در سال فعالیت می کند ، راکتور 40 مگاواتی یک راکتور تحقیقاتی است یعنی در آن راکتور برق تولید نمی شود بلکه راجع به رادیو داروها ، محاسبات نوترونیک و هر چه که برای توسعه علم دانش هست استفاده می شود و این نیست که یک راکتور تحقیقاتی بعدا بشود یک راکتور نیروگاهی. و این درحالی است که برخی کشورها با 500 میلیون دلار ، می خواستند همین کارها را برای ما بکنند و جوانان ما توانستند با یک چهارم همین مبلغ این کارها را در اراک انجام دهند و اکنون ما 20 تن آب سنگین تولید و ذخیره کرده ایم و هر کشوری که راکتوری را تولید می کند دارای یک قابلیت ویژه می شود و این راکتور ( اراک) همه نیازمندی های دارویی ما را در درمان برخی بیماری ها نظیر سرطان و امراض تیروئید تامین می کند. و مطلب دیگر اینکه درست است سوخت نیروگاه بوشهر از خارج وارد می شود اما ما در حال راه اندازی یک نیروگاه هسته ای در منطقه دارخوین هستیم که آن نیروگاه برای فعالیتش به اورانیوم غنی شده نیاز دارد و در حال حاضر ما از نیروگاه نطنز برای پشتیبانی نیروگاه دارخوین استفاده می کنیم ضمن آنکه نیروگاه نطنز به عنوان پشتیبان نیروگاه بوشهر هم مطرح است . ما در نطنز 3 هزار مگاوات تولید سوخت داریم و با توجه به شرایط فعلی ما حداقل برای چند سال آینده باید نطنز را تجهیز کنیم و غنی سازی هم باید در نطنز راه اندازی شود تا ما سوخت نیروگاه دارخوین را فراهم کنیم. البته درهیچ کاری نمی شود گفت نقص نیست. باید مجموعه را کامل و با در نظرگرفتن پیشرفت‌ها و ناکامی‌ها دید ولی در مجموع راهی که در این چند سال رفتیم راه موفقیت آمیز بود. بطور مثال یکی از موضوعاتی که هنوز میان ما و آژانس به مرحله نهایی نرسیده و امیدوارم که در این گزارش ماه نوامبر حل شده باشد، درباره نسل جدیدی از دستگاههای سانتریفیوژ است که به آن P2 می‌گویند.متخصص برجسته ای بنام ادوارد برای بررسی این طرح از آژانس به ایران می‌آمد با موفقیت‌هایی که در این طرح داشته ایم، وی باور نمی کرد که درمدت یک سال و نیم به چنین موفقیت‌هایی رسیده باشیم و براین اساس فکر می‌کنند وقفه ای وجود داشته است. برایشان قابل تصور نیست که این حد سرعت در کار به چه شکل تحقق می‌یابد. ما دوران جنگ را گذارانده‌ایم درآن دوره هم بنده مسئولیت داشته ام و روزهایی بود که پالایشگاه‌های ما روزی 20 بار بمباران و ظرف 10 روز راه اندازی می‌شد. ما جماعت و ملتی هستیم که اگر انگیزه روی پا ایستادن را در ما ایجاد کنند حرکتی ازخود نشان می‌دهیم که خارق العاده است.در بحث انرژی هسته‌ای هم چنین اتفاقی افتاده است. کشورها، برای برخورداری از چرخه سوخت، علی رغم استفاده از تجربیات و همراهی سایر کشورها پروسه طولانی را طی می‌کنند. این مقدار کاری که نسبت به زمان طی شده در ایران انجام شده بسیار موفقیت آمیز بوده است ولی اینکه آیا ما به آخر قضیه رسیده ایم؟ نه چنین نشده است.اما آنچه که من می‌توانم در مجموع عرض کنم این است که بن بست‌های این کار در ایران شکسته شده ما امروز مانعی پیش رو نداریم که نتوانیم آنرا حل کنیم. ممکن است به زمان نیاز داشته باشیم ولی از بن بست‌ها و تاریکی‌ها و ناشناختگی‌های عبورکرده ایم. امروز موضوعی برای ما ناشناخته نیست. به قدری تسلط و تبحر وجود دارد که در زمینه‌های گوناگون وقتی به مشکلات می‌رسیم به راحتی آنها را از پیش پا بر می‌داریم. مثلا در مورد پروژه آب سنگین اولین بارکه پروژه آب سنگین در دنیا براه افتاد، درکانادا، تا به تولید آب سنگین با خلوص 6/99 درصد برسند 10 سال طول کشید. خوب ما امروز خیلی متحول شده ایم ما این پروژه را در ایران انجام دادیم و به آن تحقق بخشیدیم و یک تکنولوژی بسیاربرتری را در کشور بومی کردیم و این پروژه تمام شده در مرحله پیش راه اندازی قرار دارد و امروز ابتکاراتی که دوستان ما از خود به خرج می‌دهند،بی نظیراست. بر این اساس من افق را خیلی روشن و خوب می‌بینیم و به همین دلیل خیلی محکم گفتم که این دانش فرهنگ شده است. این دانش بومی شده و در اجزای فکری دانشگاهها و جامعه ما رفته است و هیچ مانعی برای ادامه کار در آینده نمی بینیم. (مصاحبه آقازاده رئیس سازمان انرژی اتمی با شبکه تلویزیونی جام جم ، منبع: خبرگزاری مهر)برخی از دستاوردهای مهم سازمان انرژی اتمی ایران در سالهای اخیر عبارتند از: 1 . پیشرفت قابل ملاحظه در نصب و راه‌اندازی واحد اول نیروگاه اتمی بوشهر 2 . دستیابی به چرخه سوخت هسته‌ای در جهت تامین بخشی از سوخت مورد نیاز برنامه توسعه نیروگاههای کشور 3 . اکتشاف، استخراج معادن اورانیوم و حفر اولین چاه به عمق 370 متر در ساغند یزد 4 . تولید کیک زرد در بندرعباس 5. ساخت کارخانه‌ تولید غلاف سوخت (ZPP) 6 . ساخت کارخانه تبدیل اورانیوم اصفهان (UCF) 7 . بهره‌برداری پروژه آب سنگین اراک 8 . طراحی راکتور تحقیقاتی 40 مگاواتی آب سنگین و شروع عملیات ساخت آن 9 . تولید انواع رادیوداروها، رادیوایزوتوپ‌ها، لیزرها، ارایه خدمات پرتودهی و سایر محصولات و خدمات در زمینه‌های مختلف پزشکی، کشاورزی، صنعتی و خدماتی بر این اساس مردم عزیز کشورمان می توانند به فرزندانشان اعتماد کنند که آنان توانسته اند کارهای بزرگی را در حدی بسیار بالا به منصه ظهور برسانند و برای همین هست که به اذعان البرادعی دانشی که در ایران به وجود آمده است غیر قابل برگشت است. جهت اطلاع بیشتر ر.ک :1. مشروح سخنان مهندس آقازاده در جشن بزرگ روز ملی فناوری هسته ای ، خبرگزاری جمهوری اسلامی ، ۲۰ فروردین ۱۳۸۷.2 . تاباشگاه هسته ای ، علیرضا محمدی، سایت پرسمان ارگ . (لوح فشرده پرسمان، اداره مشاوره نهاد رهبری، کد: 7/100103149) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه