با سلام پیغمبر اکرم(ص) فرموده اند: ای گروه کسانی که به زبان اسلام آورده اید، و ایمان در دل شما جای نگرفته، مسلمانان را نکوهش نکنید و عیب ها آنها را دنبال نکنید. زیرا هر کس عیوب آنها پی گیری کند، خدا، عیب او را دنبال گیری می فرماید، و هر که خدا دنبال عیبش برآید، رسوایش سازد، گرچه در خانه اش باشد.حالا چگونه من ایمان را در دل خود جا دهم ؟آیا کسی مثل منی که این اتفاق برایم افتاده جزو کسانی هستم که بر قلب و دل من مهر وموم خرده وجایگاه من جهنم است ؟

با سلام خدمت شما پرسشگر محترم اگر مرتکب گناهی شده اید و از صمیم قلب از آن کار پشیمان هستید مطمئن باشید که درهای رحمت خداوند همیشه و در همه حال به روی بندگانش باز است و با توبه واقعی اثر بسیاری گناهان از بین می رود و خداوند بنده ی خطا کار خود را می آمرزد. برخی آثار گناهان امام صادق علیه السلام می فرمایند: اَلذُّنوبُ الَّتى تُغَیِّیرُ النِّعَمَ البَغىُ وَ الذُّنوبُ التَّى تورِثُ النَّدَمَ القَتلُ وَ الَّتى تُنزِلُ النِّقَمَ الظُّلمُ وَالَّتى تَهتِکُ السُّتورَ شُربُ الخَمرِ وَ الَّتى تَحبِسُ الرِّزقَ الزِّنا وَ الَّتى تُعَجِّلُ الفَناءَ قَطیعَةُ الرَّحِمِ وَالَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ وَ تُظلِمُ الهَواءَ عُقوقُ الوالِدَینِ؛گناهی که نعمت ها را تغییر مى دهد، تجاوز به حقوق دیگران است. گناهى که پشیمانى مى آورد، قتل است. گناهى که گرفتارى ایجاد مى کند، ظلم است. گناهى که آبرو مى بَرد، شرابخوارى است. گناهى که جلوى روزى را مى گیرد، زناست. گناهى که مرگ را شتاب مى بخشد، قطع رابطه با خویشان است. گناهى که مانع استجابت دعا مى شود و زندگى را تیره و تار مى کند، نافرمانى از پدر مادر است.(علل الشرایع، ج 2، ص 584)یکی از آثار مهمی که گناهان در زندگی فردی یا اجتماعی می‌گذارد از بین رفتن نعمت‌هایی است که خداوند به آنان عطا فرموده است.آری پایداری بسیاری از نعمت‌های الهی مشروط به انجام ندادن گناه و اطاعت او است.جبران شدن عوارض وضعی و تکوینی گناهان، به میزان و شدت و ضعف مبتلا بودن به آن گناه بستگی دارد. ولی در هر صورت هر گناهی ، راه درمان و حل دارد. اگر کسی با جدیت و به تدریج از آن گناه رهایی پیدا کند مطمئنا عوارض آن نیز به تدریج از بین خواهد رفت. لذا در گام اول بهترین راه جبران آثار وضعی گناهان ترک آن گناه است.هر گناهی یک مقدار روی قلب انسان و روی روح انسان اثر می گذارد و روح انسان را قسی و فاسد می کند. این نکته نیز قابل توجه هست که انسان با ادامه گناه، لحظه به لحظه، در تاریکى روحى بیشترى فرو می رود، و به جایى مى رسد که گناهانش در نظرش حسنات جلوه مى کنه، و گاه به گناهش افتخار میکنه! و در این مرحله راههاى بازگشت به روى او بسته مى شود، و تمام پلها ی پشت سرش ویران مى گردد و این خطرناکترین حالتی است که ممکن است براى یک انسان پیش آید. توبه کردن از گناه ، بسته به گناهانی دارد که انجام داده است ، وتوبه ازهرگناهی مراحل خاص خود راباید طی کند. گناهانی را که ممکن است انسان مرتکب شود می توان به سه دسته تقسیم کرد: الف. ستم به خویشتنیعنی انسان از این ناحیه به جان، مال و حیثیت خویش صدمه زده و موجب عدم پیشرفت یا فقر و عقب افتادگی و گرفتاری خود شده است. در این گونه موارد، گرچه گنهکار در حق خود ظلم کرده، ولی چون معمولا پای شخص دیگر و حق دیگری در بین نیست، با استغفار و جبران خطاها و ضررها، آسانتر می توان از آنها توبه کرد و راه خیر و صلاح و سعادت دنیوی و اخروی را در پیش گرفت.ب. حق اللهفطرت پاک و سالمی که خداوند در نهاد انسان قرار داده، اعضاء و جوارح و نعمتهای فراوان مادی و معنوی، پانزده میلیارد سلولی که در مغز اوست و سرانجام «ارسال رسل و انزال کتب» همه برای پویایی و سعادت اوست، اما با تأسف آدمی بر اثر تأثیرپذیری از عوامل درونی و بیرونی، همه این نعمتها را نادیده انگاشته و راه تمرد و عصیان را در پیش می گیرد! اما راه کاری که برای این دسته گناهان وجود دارد این که: اگر شرک و کفر صورت گرفته، باید «توحید» و یکتاپرستی را جایگزین آن نمود، و اگر در احکام و فروع دین کوتاهی و تعلل شده, باید به تکمیل و جبران آنچه از دست رفته اقدام کرد.ج: حق الناسشرایط توبه در «حق الناس» سنگین تر از توبه در «حق الله» است و این گناه, یعنی تجاوز به حقوق دیگران را امام علی(علیه السلام) از آن به مظالم العباد (کلینی، اصول کافی، ج2، ص443) و امام زین العابدین(علیه السلام) به «تضییع حقوق الاخوان» (مجلسی، بحارالانوار، ج72، ص415) یاد کرده اند.در روایت آمده: پیامبراکرم(صلی الله علیه و اله) به خانه کعبه نگاه کرد، آن را مورد تعظیم قرار داد و سپس ادامه داد: حق واحترام یک مؤمن از تو بالاتر است، چون خداوند خانه کعبه را دارای یک احترام و عظمت دانست و از مؤمن سه چیز را: «مال-خون-سوءظن» (همان، ج67، ص71)بر این اساس مردم و مؤمنان دارای سه نوع حق، احترام و مصونیتند؛ به موازات همین سه حق ممکن است سه نوع ظلم هم به آنان روا شود و بر همین پایه سه نوع توبه هم واجب می شود که این سه عبارتند از: 1. تجاوز به مال 2. لطمه به جان 3. ضربه به آبرو.مهمترین شرایط توبه عبارت است از : 1. پشیمانی و ندامت از صمیم قلب و تصمیم بر عدم ارتکاب دوباره 2. استغفار و طلب بخشش 3. تصمیم قاطع بر جبران گذشته و ادای حقوق، خصوصا اگر حق الناس باشد امیر مؤمنان(ع) در حکمت 417 از نهج البلاغه (ترجمه محمد دشتی) در جواب کسی که در حضور امام(ع) بدون توجه لازم گفت: «استغفرالله» فرمود: مادرت بر تو بگرید، آیا می دانی معنای استغفار چیست؟استغفار درجه والامقامان است و دارای شش معنا می باشد.1. پشیمانی از گذشته.2. تصمیم به عدم بازگشت به گناه.3. پرداخت حقوق مردم، چنانچه خدا را پاک دیدار کنی که چیزی بر عهده تو نباشد.4. تمام واجب های ضایع شده را به جا آوری.5. گوشتی را که از حرام بر اندامت روییده، با اندوه فراوان آب کنی، چنان که پوست به استخوان چسبیده، گوشت تازه بروید.6. رنج طاعت را به تن بچشانی چنان که شیرینی گناه را به او چشانده بودی، پس آنگاه بگویی: «استغفرالله» مورد پنچم و ششم از مستحبات توبه است و موارد نخستین از شرایط لازم آن به شمار می رود.اگر انسان این راه را به درستی طی کند نباید در بخشش و مهربانی خدای متعال شک کند. البته کسی که واقعا توبه می کند و موفق به بازگشت به سوی خدا می شود، اثر توبه در زندگی و باطن و ظاهرش آشکار خواهد شد. هر قدر آثار واقعى توبه در اعمال و کنش هاى ما بیشتر هویدا گردد، رغبت کمترى به گناه و اراده و عزم راسخ ترى در اطاعت پروردگار خواهیم داشت و این نشان مى دهد که توبه ما نیز توبه واقعى ترى بوده است و به همین نسبت مقبول تر واقع گردیده است. در روایات به قدری بر مسأله توبه تأکید شده که در حدیثی از حضرت امام باقر(ع) می خوانیم: «ان الله تعالی اشد فرحا بتوبه عبده من رجل اضل راحلته و زاده فی لیله ظلما فوجدها--- خداوند از توبه بنده اش بیش از کسی که مرکب و توشه خود را در بیابان در یک شب تاریک گم کرده و سپس آن را می یابد، شاد می گردد» (تفسیر نمونه، ج 24، ص 295) و باز در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: «التائب من الذنب کمن لاذنب له والمقیم علی الذنب و هو مستغفر منه کالمستهز--- کسی که از گناه توبه کند، همچون کسی است که اصلا گناه نکرده است و کسی که به گناه خود ادامه دهد در حالی که استغفار می کند مانند کسی است که مسخره می کند» (همان، ص 296) درنتیجه اگر انسان از گناهی توبه کند خداوند او را به خاطر آن گناه مجازات نمی کند (البته باید توبه اش واقعه باشد ) .پس انسان باید مواظب اعمال خویش باشد و اگر هم دوباره مرتکب گناه شد نا امید نشود، زیرا درهای رحمت خداوند متعال همیشه به روی بندگانش باز است و چیزی که مهم است این است که بنده نباید توبه خویش را به تاخیر بیاندازد،و در صورت مرتکب شدن به گناهی سریعا توبه نماید .چرا که شیطان با هر وسیله مانع از توبه انسان می شود و اگر انسان بدون توبه از دنیا رود برای گناهانی که توبه نکرده مجازات می شود.تقویت ایمان :براى این که انسان اعتقادات خود را مستحکم تر کند، دو حرکت لازم است: الف) حرکت علمى؛ یعنى، لازم است در حد توان خود به مطالعه و تحقیق بپردازد و با رجوع به کتاب هایى که در این زمینه نوشته شده، پاسخ سؤالات خود را دریابد و یا با سؤال کردن از عالمان دینى، ابهامات و شبهاتى که در ذهنش مطرح مى شود بازگو کند تا با روشن شدن ابهامات، اعتقادات خود را راسخ کند. کتاب هاى زیادى درباره زندگى ائمه اطهار(ع) و مسائل مربوط به اعتقادات وجود دارد که با مطالعه آنها مى توانید تحقیق در این مسائل را شروع کنید. ب) حرکت عملى: انجام واجبات و مستحبات و ترک کارهاى حرام نقش مهمى در استحکام ایمان و حتى اصلاح اعتقادات انسان دارند. زیرا «العلم نور یقذفه الله فى قلب من یشاء» علم نورى است که خداوند در دل انسان هایى که لیاقت داشته باشند قرار مى دهد و انجام عبادات این لیاقت را در آدمى ایجاد مى کند. برای تقویت اعتقادات دینی علاوه بر مطالعه بیشتر در این زمینه و نیز عمل به واجبات دینى مثل نماز و روزه و دیگر شعایر دینى و پرهیز از هر گونه خلاف و گناه رعایت دستورالعملهای زیر مفید خواهد بود : 1. با مشورت کردن با یکى از اساتید دانشگاه با توجه به سطح مطالعات خود، مسیر مطالعاتى مناسب با خود را داشته باشید و با مطالعه ى کتب شهید مطهرى یا شهید دستغیب یا استاد مصباح و یا دیگر بزرگان، سطح شناخت و آگاهى خود را در این زمینه تعمیق دهید. 2. کتب اخلاقى نظیر چهل حدیث امام(ره)، ایمان شهید دستغیب، قلب سلیم شهید دستغیب و... را روزانه به مقدارى که توان و فرصت کافى دارید مطالعه کنید. 3. به نمازهاى یومیه اهمیت فراوان بدهید. حتى المقدور در ابتداء وقت و به جماعت بخوانید. 4. شرکت در مجالس مذهبى و فعالیت در این گونه محافل و استماع موعظه هاى خطیب ها نیز عامل مؤثرى براى استحکام ایمان و اعتقادات انسان مى باشد. 5. در انتخاب دوستان متدین و مذهبى دقت کنید چرا که دوست تأثیر زیادى در افکار و اعمال انسان دارد. 6. هر روز پس از نماز صبح مقدارى قرآن بخوانید و در آیات آن تفکر کنید و یا تفسیر آن را مطالعه کنید. 7. از ائمه معصومین(ع) کمک طلب کنید و با توسل به آن بزرگواران از آن ها بخواهید در این زمینه به شما لطف بیشترى داشته باشند. 8. هر روز با خود عهد کنید که چشم و گوش و زبان و دیگر اعضاى بدن مرتکب خطا و گناه نشود و در صورت ارتکاب هر گونه خلافى، ابتدا توبه کنید و خود را جریمه کنید تا لذت شیرینى آن گناه ماندگار نشود. 9. با افراد متدین و مذهبى که از اطلاعات کافى و خوبى برخوردارند ارتباط بیشترى داشته باشید. 10. روابط خود را با مسجد و ورحانى مسجد تقویت نمائید.برای تقویت اعتقادات دینی داشتن مطالعه کتابهای زیر مفید خواهد بود:سیر کلی مطالعات اسلامی: الف) فرد مسلمان در ابتدا باید با اصول پنجگانه اعتقادى اسلام آشنا شود. براى مطالعه این بخش از اسلام نیز باید از کتاب هاى ساده و روان آغاز کرد. (کتاب هاى اعتقادى آیت اللّه مکارم شیرازى، جعفر سبحانى و محمدى رى شهرى در این زمینه مفید است.)ب ) در مرحله دوم آشنایى با احکام اسلامى؛ به ویژه وظایف و دستورات عبادى (فروع دین) لازم است. (کتاب هایى که به طور خلاصه احکام را آموزش مى دهند در این باره سودمند است.)ج ) در مرحله سوم آشنایى با اخلاق اسلامى لازم است. (در این زمینه مطالعه کتاب «نقطه هاى آغاز در اخلاق عملى» نوشته آیت اللّه مهدوى کنى مفید است.)د ) در مرحله چهارم آشنایى با تاریخ اسلام مناسب است. (کتاب «فروغ ابدیت و فروغ ولایت»، نوشته آیت اللّه سبحانى منبع خوبى است.)ه ) در مرحله پنجم «شیعه شناسى» لازم است. (کتاب «شیعه در اسلام» علامه طباطبایى مرجع مناسبى در این باره است.)برای کسب آگاهی بیشتر در این زمینه به سایت پرسمان بخش اخلاق مراجعه نمایید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه