مگر در رحمت خداوند محدوديتي وجود دارد که عده اي از شفاعت محروم مي شوند؟

بيان دو نکته، در رسيدن به پاسخ سئوال ذکر شده لازم است؛ نکته اول: رحمت خداوند بر دو قسم تقسيم مي شود؛ 1. رحمتي مطلق و فراگير. 2. رحمتي خاص و ويژه نکته دوم: بدون شک درياي رحمت الهي بي کران است، اما دريافت کنندگان اين رحمت هم بايد شرايط جلب و جذب اين رحمت را دارا باشند. به عبارت ديگر در فاعليت فاعل ترديدي وجود ندارد اما قابليت قابل هم شرط است. با توجه به دو نکته فوق، پاسخ اجمالي اين است که، گرچه رحمت الهي گسترده است، اما شفاعت در دايره اين رحمت گسترده، قرار نمي گيرد، بلکه شفاعت، رحمت و عنايت ويژه الهي است که شامل افرادي مي شود که شرايط جلب اين عنايت و رحمت خاصه را دارا باشند. توضيح مطلب آنکه؛ در رحمت رحمانيه الهي، هيچ محدوديتي وجود ندارد. لذا شامل همه انسان ها اعم از مؤمن و کافر و حتي شامل ديگر موجودات نيز مي شود. اما رحمت رحيميه الهي، جايزه ويژه اي است که شامل افراد خاصي مي شود که برجسته ترين ويژگي آنها ايمان است. کساني که به مقام ارتضاء رسيده باشند وخدا از آنها خشنود باشد مستحق دریافت جایزه خاص الهی میشوند. و شرط لازم برای رسیدن به این مقام ايمان به خدا، نبوت، امامت ومعاد و حساب و ميزان و پاداش و کيفر است. بنابراين براي رسيدن به شفاعت الهي، وجود شايستگي در جانب قابل لازم و ضروري است. با توجه به اين قابليت هاست که نه تنها در بحث شمول شفاعت، که در بحث هدايت الهي قرآن کريم مي فرمايد: قرآن مايه هدايت براي متقين است. با اينکه قرآن براي هدايت همه مردم نازل شده اما بهره مندان از هدايت اين کتاب الهي، کساني هستند که در زمره متقين قرار مي گيرند. از سوي ديگر، افعال الهي، منافي صفت حکمت او نخواهد بود. يعني اگر خداوند دعائي را به اجابت مي رساند، اين اجابت او منافي با صفت حکمت نيست. اگر شفاعت کند، شفاعت او هم خدشه اي به صفت حکمت و عدالت او وارد نمي کند. با توجه به اين نکته، اگر خداوند بدون در نظر گرفتن شرائطي در جانب شفاعت شوندگان، آنها را مشمول اين عنايت ويژه خود قرار دهد، عدالت الهي بي معنا مي شود. بهشت و جهنم بي معنا مي شود. بشارت و انذار بي معنا و پوچ مي شود. انسان هاي نيکوکار و بدکار يکسان و مساوي مي شوند و اين حکيمانه نخواهد بود. بنابراين، براي آنکه فلسفه وعده ها و وعيدها، انذار و بشارت ها و... محفوظ بماند بايد شرايطي براي دريافت هدايت، رحمت، شفاعت، توبه، و... در نظر گرفته شود وانسان ها با دارا بودن صفت خوف و رجا در مقام عمل بکوشند تا به حد نصاب دريافت رحمت هاي ويژه الهي نائل آيند. حاصل سخن آنکه، گرچه رحمت الهي وسيع است، اما شفاعت در دائره اين رحمت رحمانيه قرار نمي گيرد. بلکه در محدوده رحمت رحيميه الهي، شامل حال کساني مي شود که به مقام ارتضاء رسيده باشند. همچنینحضرت حق جلّ و علا با توجه به اصل «توازن بين شايستگي ها و پاداش ها» اين رحمت را به دارندگان آن شرايط عطا مي کند. نکته اي در باب شفاعت در آيه 28 سوره انبیا مقام ارتضاء را به عنوان يکي از شرائط شمول شفاعت بيان فرمود: در آيه 87 سوره مريم هم شرط ديگر شمول شفاعت را اين گونه بيان مي فرمايد: «لا يملکون الشفاعة الا من اتخذ عند الرحمن عهدا». مالک شفاعت نمي شوند مگر کساني که نزد خداي رحمان، عهد و پيماني دارند. و اين عهد و پيمان در روايات به ايمان به خدا و پيامبران الهي تفسير شده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه