خیلى خیالاتی ام، با واقعیت خودم کنار نمیام خیلى عذاب میکشم!

شاید خود شما هم به این مساله واقف باشید که قوه تخیل و خیال پردازی یکی از وجوه مشخصه انسانها است و بسیاری از دستاوردها، خلاقیت ها، اختراعات و ... مدیون این موهبت الهی است. خیال پردازی از زمان کودکی تا پایان دوره نوجوانی تقریباً رفتاری طبیعی محسوب می شود که از بعد از دوره شکل گیری زبان تا سنین بالاتر به صور مختلف خود را نشان می دهد و شدت و ضعف آن در دوره های مختلف نیز متفاوت است. اما باید به این نکته توجه داشت که از نظر روانشناسان هر فکر و یا رفتاری که موجب اختلال در روند عادی زندگی فرد شود وبه ارتباط او با دیگران تاثیر منفی بگذارد، و در یک جمله موجب اختلال درون فردی و میان فردی شود و بیش از حد معمول انرژی فرد را بخود اختصاص دهد، جزو رفتارهای ناسازگار و نابهنجار محسوب می شود و باید برای اصلاح آن اقدام شود. من در زیر به راهکارهایی اشاره می‌کنم که شما با استفاده از آنها می توانید به کنترل خیالپردازی خود بپردازید. به عنوان مثال یک موقعیت را فرض می کنیم که در آن موقعیت خیالپردازی مزاحم فعالیت نرمال و زندگی واقعی شما می‌ شود، مثلا شما فردا امتحان و یا کنفرانس دارید، کتاب درسی خود را باز می کنید و مشغول مطالعه می‌شوید اما در این هنگام نا خود خواسته شروع به خیال پردازی می‌کنید یعنی افکار خیال پردازانه علی رغم میل باطنی شما به ذهن شما هجوم می آورند در این حال و موقعیت های مشابه می توانید تکنیکهای زیر را برای رهایی از این افکار بکار گیرید.1- توقف خیال پردازی: در این راهکار ، در همان لحظه که خیال پردازی را آغاز کردید با دست محکم به میز بکوبید و بگویید« بس است» و در این هنگام نفس خود را حبس کنید تا حدی که احساس خفه گی به شما دست بدهد و سپس نفس خود را رها کنید با اینکار که شرطی سازی متضاد(covert conditioning ) نام دارد بدن شما از جهت ارگانیکی به این نتیجه می رسد که افکار خیالپردازانه همراه با یک ناراحتی شدید ناشی از قطع تنفس همراه است لذا تدریجا دیگر به تخیلات اجازه ورود به ذهن را نمی دهد، این تکنیک یکی از بهترین تکنیکهای رفتار درمانگران برای مقابله با افکار و تخیلات مزاحم است. بعد از این عملیات سعی کنید که واقعاً خیال پردازیتان را متوقف کنید و سعی داشته باشید بعد از آن با تمرکز بیشتر درس بخوانید. همین کار را در طول مطالعه هنگامی که افکار مزاحم و خیال پردازانه به سراغتان می آید تکرار کنید و به این افکار و تخیلات اجازه ندهید به سراغتان بیایند. 2- اختصاص وقت خاص برای خیال پردازی: یکی دیگر از تکنیهای خوب برای کنترل این افکار اینست که زمان خاصی را برای این نوع افکار اختصاص دهید و وقتی این افکار به سراغتان می آیند به آنها بگویید بروند و در ساعاتی که به آنها اختصاص داده اید بیایند! به دیگر سخن این افکار را تدریجا به آن زمان خاصی که به آنها اختصاص داده اید کانالیزه نمایید و در ساعات دیگر از ورود آنها به ذهن جلوگیری نمایید، این امر باعث می شود که این افکار تدریجا به کنترل شما در آیند. 3- از دیگر تکنیهای مفید برای مقابله با این نوع افکار تکنیک انحراف توجه است، تکنیک فوق به این صورت انجام می شود که: کشی بدور دست خود بیاندازید و وقتی این افکار شروع به هجوم به ذهن شما کردند آن کش را کشیده و رها کنید بطوری که سوزشی در دست شما ایجاد شود و سپس عددی نسبتا پیچیده مانند 74598را بذهن خود بیاورید و هفت تا هفت تا از آن کم کنید تا به عددی برسید که کوچکتر از هفت باشد. این کار تدریجا موجب می شود که شما بتوانید بر این افکار کنترل پیدا کنید و خودمختاری را از آنها سلب نمایید. در این تکنیک از ویژگی «تمرکز بر فقط یک شی» ذهن استفاده شده، یعنی اینکه ذهن در آن واحد نمی تواند بر روی دو چیز متمرکز شود لذا وقتی شما بر روی عدد فوق و عملیات تفریق تمرکز می کنید ذهنتان از تمرکز بر افکار و تخیلات باز می ماند. 4- کانالیزه کردن تخیلات به سوی امور سازنده و مثبت: بعد ازاینکه این افکار و تخیلات را به کنترل خود درآوردید، و حاکم برآنها شدید، اگر تمایل داشته باشید می توانید از قوه خیال پردازی خود استفاده های مفید و مثبت کنید. برای مثال می توانید از آن برای خلق داستان های زیبا، نوشتن فیلم نامه و ... استفاده کنید. اما باز هم این را فراموش نکنید که هر امر مطلوبی اگر به صورت افراطی درآید زیانبار خواهد بود.جمع بندی: البته نظر کارشناسی ما اینست که در صورت امکان تکنیکهای فوق را زیر نظر یک رواندرمانگر انجام دهید. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه