آیا آیه اول سوره تحریم، گناهی را به پیامبر(صلی الله علیه وآله) نسبت می دهد؟

نخست به این آیه دقت کنید: «یا أَیُّهَا النَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ ما أَحَلَّ اللَّهُ لَکَ تَبْتَغِی مَرْضاتَ أَزْواجِکَ وَ اللَّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ»؛تحریم (66)، آیه 1. «اى پیامبر! چرا براى خشنودى همسرانت، آن چه را خدا براى تو حلال گردانیده، حرام مى کنى؟ خداست که آمرزنده مهربان است». آیه اول سوره تحریم، هیچ گناهى را به پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) نسبت نمى دهد؛ زیرا کلمه «تحریم»، مشترک لفظى بین چند معناست و همین مسئله، موجب سوء برداشت هایى از این آیه شده است که برخى عبارتند از: 1. یکى از معانى رایج آن، «تحریم تشریعى» است؛ یعنى چیزى را از نظر قانون حرام و ممنوع شمردن. 2. معناى دیگر آن، «کف نفس»؛ یعنى خوددارى از استفاده کردن از چیزى است ؛ اعم از آن که از نظر شرع و قانون، آن چیز حلال باشد یا حرام. آن چه در این آیه منظور است، همین معناى دوم مى باشد؛ یعنى پیامبر(صلى الله علیه وآله) تصمیم گرفت که از آن امر مباح، پرهیز کند و این، چیز مذموم و ناپسندى نیست؛ زیرا در آن، نافرمانى خدا صورت نگرفته است و اگر خداوند به پیامبر(صلى الله علیه وآله) فرمود: که «چرا چنین کردى؟»، توبیخ آن حضرت نیست؛ بلکه به این معناست که لازم نیست براى توقع نابجاى همسرت، خود را از نعمت دیگرى محروم سازى. علاوه بر این، در خطابات قرآنى، آیاتى هست که ظاهر اولیه آن عتاب و سرزنش پیامبر(صلى الله علیه وآله) است؛ ولى باطن آن، تمجید و ستایش اوست؛ مانند آیه «لَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ»؛شعرا (26)، آیه 2. آیه مورد بحث نیز چنین است و نشان مى دهد که پیامبر اکرم(صلى الله علیه وآله) تا چه اندازه - بیش از حد وظیفه - نسبت به رعایت حال همسرانش اهتمام مى ورزیده است. بنابراین، عتاب و سرزنش، در حقیقت متوجه همسران پیامبر است که زمینه چنین موضوعى را فراهم کردند و کلمه غفور و رحیم نیز نسبت به همسرانى است که این زمینه را فراهم کردند تا پیامبر از چیز حلالى اجتناب کند.ر.ک: المیزان، ج 19، ص 382 و 383؛ تفسیر نمونه، ج 24، ص 273. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه