کميل را معرفی کرده وبنويسيد آيا از اصحاب سرّ علي ـ عليه السّلام ـ بود؟

برخي از ياران و نزديكان امام الموحدين علي بن ابيطالب به خاطر درك مفاهيم عالي اسلام و رسيدن به يقين، جامع همه فضائل عالي انساني شده و در دوران حيات خود در راه اسلام واقعي و احقاق حق و برقراري عدالت از جان مايه مي گذاشتند و همانند خاري در چشم دشمنان بوده و خواب راحت را از چشم آنان مي ربودند. كميل پسر زياد بن نهيك از قبیله نخع بوده، كه رسول خدا ـ‌ صلّي الله عليه و آله ـ دربارة آنان دعا فرمود: اللّهم بارك في النخع خدا يا بركت را در نفع قرار بده. نيز پدر كميل از مسلمين و مؤمنين صدر اسلام به شمار مي رفت. او مردي پارسا بود كه با همسري عابد و مؤمن با رسول خدا زندگي مي كرد. گفته شده كه كميل در سال سوم هجرت به دنيا آمده و در خانواده اي كاملاً مسلمان و مؤمن پرورش يافت. اين فرزند اسلام از همان ايام كودكي و نوجواني با مولاي خود علي ـ عليه السّلام ـ ارتباط داشت و در مأموريتي كه حضرت به دستور پيامبر قبل از حجة الوداع به يمن سفر كرد از همين ايام تحت تعليم و تربيت معنوي اسلام ناب قرار گرفته و به بركت تشرف بي شمار و هم راهی بسيار به مولاي خويش بعد از رحلت پيامبر با ديگر فدائيان اسلام 25 سال در مدت خانه نشيني علي(ع) همراه حضرتش شجاعانه ايستاد و رسالت خويش را نسبت به خواص انجام مي داد و به نشر فضائل علي مي پرداخت كميل با صحابه و تابعين در اجتماعاتي كه به وجود مي‌آمد از حق علي و جايگاه علي و نسبت علي با رسول خدا سخن مي گفتند. در جريان اعتراضات مردم به اعمال ناشايست عثمان، كميل حضور داشته و از منحرف شدن اسلام از مسير اصلي هراس داشته و زبان به اعتراض گشود كه به همين علت همراه عده اي ديگر به شام و از آنجا به حمص تبعيد مي شود. كميل همچون هموطن خود مالك اشتر نخعي در روز بيعت با علي حضور داشته و در اين روز بيعت خويش را تجديد كرده و در مدت خلافت علي همواره در كنار مولاي خويش بوده و مدتي نيز از طرف حضرت براي حكومت شهر هيت كه در نواحي بغداد بوده انتخاب شد. به خاطر معاشرت كميل با صحابه بزرگ پيامبر و بهره گيري از حضور آنان، رجال شناسان كميل را از بزرگان تابعين مي شناسند، كميل چنان صادقانه و عاشقانه و عارفانه زيست كه از خواص اصحاب و صاحب اسرار علي ـ عليه السّلام ـ گرديد و تا در دوران امام سجاد ـ عليه السّلام ـ به خاطر مودت و دوستي اهل بيت از جانب حجاج بن يوسف ثقفي – كه در دشمني با اهل بيت معروف است – در سن پيري تحت تعقيب و آزار و اذيت قرار گرفت و در نهايت در سال 83 هجري به شهادت رسيد. در اينكه كميل از اصحاب بزرگ ومورد اطمينان امام بود شكي نيست ؛ علما و عرفا ،كميل را در رديف بزرگاني همچون سلمان، ابوذر، عمار، مقداد، حذيفة و... از شخصيتهاي عالي رتبه جهان اسلام كه ايمان و يقين استوار داشتند به شمار آورده اند. عبيدالله بن ابي رافع صحابه بزرگوار امام ـ عليه السّلام ـ مي گويد حضرت به من فرمودند: ده تن از ثقه هاي (افراد مورد اعتماد) مرا احضار كن عرض كردم خود شما آنها را نام ببريد پس حضرت، كميل بن زياد را در رديف آن ده نفر نام برد. يعني كميل از افراد مورد وثوق حضرت بوده و خود حضرت هم به اين امر اشاره داشته اند. علامه شوشتري بر اين عقيده است كه چون علوم و اسرار در باطن حضرت امير ـ عليه السّلام ـ موج مي زد مي خواست كه گوهر عرفان را بيرون بريزيد كميل بن زياد نخعي را پيش خود مي نشاند و بر او جواهر اسرار مي فشاند. ابواسحاق كوفي كميل را از عبّاد كوفه معرفي كرده و همچنين اكثر دانشمندان و رجال شناسان و مورخان و عارفان، كميل بن زياد نخعي را از اصحاب خاص و ياران نزديك و از اصحاب سر امام شمرده اند و حتي اين ديدگاه منحصر به شيعه نيست بلكه دانشمندان اهل تسنن نيز چنين عقيده اي دارند. ابن ابي الحديد معتزلي معتقد است كه كميل از شيعيان خاص اميرالمؤمنين ـ عليه السّلام ـ است. و باز خود حضرت در جواب كميل بيان مي دارند كه تو از اصحاب سر من هستي. حضرت وقتي كه به بيرون كوفه مي رفت كميل را همراه خود مي برد و يا زماني كه با كميل در جايي خلوت مي كرد اسرار خويش را بر كميل بيان مي نمود و كميل هم با طرح سؤالاتي عطش خود را نسبت به فراگيري اسرار امام نشان وقتي كه كميل از حضرت در مورد حقيقت سؤال مي كند حضرت مي فرمايد: ترا بر حقيقت چكار؟ آن موقع كميل مي گويد: آيا من صاحب سر شما نيستم؟ حضرت مي فرمايند: بلي البته. پس كميل بن زياد با اين جمله مي رساند كه افشاي اسرار به غير اهلش جايز نيست و اين ظرفيت را در خود احساس مي كند و خواهان جواب اين گونه سؤالات از حضرت امير مي باشد و حتي به اين هم اكتفا نكرده و در نهايت مي گويد: زِدْني بياناً يعني از حضرت مي خواهد كه مسئله را بيشتر بشكافد. حديث حقيقت بهترين مدرك اين مقام كميل است كه او ظرفيت داشت و از اصحاب سرّ بوده است چنانكه دعاي پررمز و راز كميل از او به شيعه رسيده است. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه