فرزند دخترم که 13 ساله است به کمک اساتيد مجرب و تلاش ما در خانواده و لطف الهي حافظ قرآن شد امّا او به من که هم مادرش هستم و هم مربي اش در حين برنامه ريزي، اجرا، کار دوره و ... احترام نمي گذارد در حالي که ما انتظار داريم رفتار او در شأن يک حافظ قرآن باشد. اين قضيه باعث ناراحتي ما و پدرش شده است. لطفاً ما را راهنمايي کامل کنيد.

در رابطه با اين سؤال احتمالات مختلفي وجود دارد. و به اين علت که جزئيات سبک زندگي شما و فرزندتان در شکل گيري چنين رفتارهايي تأثير دارد، ناگزيريم مجموعه نکاتي را يادآوري نماييم. لازم است به اين موارد توجه کنيد و ملاحظه کنيد کدام يک در مورد شما صادق است؟ به راهکارهاي مربوطه توجه کنيد و آنها را بکار بگيريد. توجه به ويژگي هاي دوران نوجواني دختر 13 ساله شما قبل از اينکه حافظ قرآن باشد دختري است با ويژگي هاي شخصيتي منحصر به فرد خويش که در مرحله حساس رشد و دوران نوجواني قرار دارد. در اين مرحله، انسان دچار يک سري تغييرات روحي، عاطفي، فيزيولوژي و هورموني مي شود و اين دوران را به اصطلاح طوفان مزاج ها و يا توليدي ديگر براي انسان مي نامند. در اين دوران حس رقابت طلبي، دوستي هاي خالصانه، تقليد، استقلال طلبي، زود رنجي و حساسيت، آرزوهاي متعدد و ... شعله ور است. اين تغيير و تحولات اولاً مي تواند موجبات کم تحملي، کم حوصلگي و اصطلاحاً از کوره در رفتن را فراهم نمايد. گذشته از اين، او علاوه بر نيازهاي اوليه و زيستي (غذا، خوراک، پوشاک) نيازهاي رواني و ثانويه زيادي دارد که ويژه اين دوره از زندگي وي مي باشد و والدين و مربيان بايد به آنها توجه کنند : 1- احتياج به محبت 2- احتياج به يافتن معناي زندگي اقناع کننده براي هويت يابي 3- احتياج به تعلق خاطر نسبت به گروه و جمع مخصوصاً همسالان 4- احتياج به امنيت 5- احتياج به موفقيت (احساس ارزشمندي) 6- احتياج به همدلي و همدردي (تفاهم) 7- احتياج به احساس تعالي و پيشرفت 8- احتياج به مقبوليت از طرف ديگران 9- احتياج به درک ارزشهاي اخلاقي چه بسا نوجوان شما در اين ايام قصد آزار و اذيت، پرخاشگري و زود رنجي ندارد و اين مسائل به تبع اين دوران و تغييرات مختلف آن ظاهر مي گردد که توجه دقيق والدين را مي طلبد. اگر والدين به اين تغييرات، احساسات و نيازها توجه داشته باشند مي توانند با صبر و رفع نيازهاي او به شکل صحيح و منطقي به او کمک کنند تا از اين بحران عبور کند. بنابراين اگر زماني شما با رفتارهايي مواجه مي شويد که به اصطلاح درشأن يک حافظ قرآن نيست، مي توان گفت اين رفتارها در شأن يک نوجوان در حال تغيير در سنين بلوغ مي باشد. اما به هرحال بروز رفتارهاي ناسازگارانه مي تواند ناشي از عللي باشد. احتمالاً موارد زير از جمله اين علل باشند: علل اين نوع رفتارها: 1- عدم احترام به نوجوان 2- ويژگي هاي خاص دورة نوجواني 3- محدود کردن افراطي نوجوان و عدم توجه تفريح و بازي او و نداشتن همبازي و دوست 4- انتظارات بيش از حد از او در انجام تکاليف 5- تربيت يک بعدي (داشتن برنامه هاي خشک) 6- سبک برخورد والدين يا مربيان در برابر خطاهاي رفتاري نوجوان که منجر به تقويت مواردي از قبيل پرخاشگري و تمرد مي شود و ... و اما راهکارهايي براي حل مشکل: 1. الگويي مناسب باشيد. کارکردن با نوجوان نياز به صبر و حوصله دارد مخصوصاً اگر اين تمرين ها به شکل مستمر باشد و مربي از نزديکان فرد باشد براي اين که در اين کار موفق باشيد بايد الگوي صحيح براي او باشيد مثلاً خودتان از کوره در نرويد. يا به خاطر عدم توجه به توصيه هاي شما جلوي ديگران به او بي احترامي نکنيد بايد به نوع کلمات و جملات خود توجه داشته باشيد. 2. براي تغيير سبک رفتارهاي ناسازگارانه او از تکنيک تقويت افتراقي استفاده کنيد يکي از راه هاي حذف يک عمل منفي، تحسين عمل مثبت فرد است. يعني شما اعمال خوب او را تحسين کنيد تا اين صفت هاي خوب مانع رشد بدي هاي او شوند. بهتر است اين تشويق جلو ديگران انجام شود در عوض هرگز از او در مقابل جمع انتقاد نکنيد و به او پند و اندرز ندهيد و هشدارهايتان حتي المقدور غير مستقيم باشد و در يک جلسه پندهاي متعدد و پي در پي ندهيد. خصوصاً دربرابر پرخاشگري و رفتارهاي ناسازگارانه وي عکس العمل منفي نشان ندهيد. اتفاقاً سکوت در برابر اين رفتارها کارسازتر است. زيرا منجر به تقويت خشم و پرخاشگري نمي شود و در صورتي که رفتارهاي مناسب و سازگارانه را تقويت و تشويق کنيد آرام آرام به تغيير سبک رفتاري او کمک خواهيد کرد. شما با اين روش بدون اينکه دائماً او را نصيحت کنيد به صورت غير مستقيم تحت تأثير قرار مي دهيد. 3. برنامه ريزي آموزشي مناسب يک نوجوان نياز به يک برنامه خوب دارد در اين برنامه حتماً بايد به همة نيازهاي روحي، عاطفي، اجتماعي و جسماني او توجه شود. اگر در برنامه ريزي به برخي ابعاد توجه کنيم و از بقيه غفلت کنيم موجب گريزان شدن نوجوان مي گرديم در برنامه بايد تغذيه مناسب، تفريح و نشاط سالم، داشتن رفيق و همدم، عبادت، کار و تحصيل گنجانده شود. ممکن است شما به خاطر اين که مي بينيد فرزندتان حافظ قرآن است ناخود آگاه از او انتظار داريد مثل يک بزرگسال عمل کند و کمتر به تفريح و نشاط خود توجه کند. اين يعني ناديده گرفتن برخي از نيازهاي لازم نوجوان. پس توصيه مي شود برنامه اي همه بعدي داشته باشيد. از او بخواهيد دربارة برنامه اش نظر دهد و صميمانه با او بحث کنيد که چرا بايد فلان عمل در فلان زمان خاص انجام شود و با همدلي او را قانع کنيد برنامه نبايد مستبدانه و يک طرفه از سوي شما باشد گاهي هم زمان بودن برنامه دوره با برنامه مورد علاقه تلويزيوني او براي شما مشکل ايجاد مي کند. 4. انتظار شما در حدّ توان او باشد. توقعات و انتظارات بايد در حدّ توان نوجوان باشد. هرگز او را با ديگران مقايسه نکنيد و به او نگوئيد که فلان شخص اين صفت را دارد و شما نداريد. اگر کار دوره با فاصله زماني بيشتر و به شکل تدريجي انجام پذيرد بهتر از آن است که فرد بخاطر فشار زياد از کار نفرت پيدا کند. 5. از نصيحتها مکرر او بپرهيزيد. نصيحت کردنهاي مکرر؛ خصوصاً اگر از بعضي جملات مانند «يک حافظ قرآن چنين رفتاري انجام نمي دهد!» استفاده کنيد، به جاي تغيير، باعث احساس گناه و حقارت در نوجوان مي شود. و چه بسا برخي رفتارهاي ناسازگارانه نوجوانان به علت احساس حقارت باشد. 6. توجه به صفت منفي اگر خطايي مرتکب مي شود به او بگوئيد که اين خطا را نبايد تکرار کند و شما از اين صفت بد او ناراحت هستيد ولي وجود او براي شما محبوب و دوست داشتني است. يعني نبايد احساس کند شما خود او را دوست نداريد. 7. تشويق افراطي مخلّ است. در برنامه اي خود از تشويق استفاده کنيد امّا تشويق نبايد پيوسته و براي همه کار صورت بگيرد چون اگر چنين برخورد کنيد او توقع زيادي از شما پيدا مي کند و انتظار دارد هر کاري که مي کند يک امتياز بگيرد حتي مي گويد اگر اين کار را که گفتيد انجام دهم چه کار برايم مي کنيد (باج خواهي). توجّه : در آخر توصيه مي کنيم در حفظ و شيوه هاي آن از تجارب سازنده مراکز تخصصي استفاده کنيد. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه