ویرایش علمی - چرا گنبد نماد مکانهای مذهبیه؟

نمادهای اسلام نشانه‌ها و نمادهای دیداری هستند که ناگفتاری و نانوشتاری اند و برای بیان آشنایی با اسلام یا یک سنت ویژه در اسلام که احساس شادی، غم، هواخواهی (طرفداری) و دیگر را برای مخاطب فراخوان می‌کند و یا حتی برای نشان دادن باورها و اندیشه‌ها به‌کار می‌رود.هنر اسلامی بیش‌تر از نمادها برای نمایش اندیشه‌های فرهنگ دینی بهره می‌برد. معماری اسلامی نیز اینگونه نمادها را برای آراستن ساختمان‌های دینی همچون مسجدها، خوانگاه‌ها، درگاه‌ها و دیگر سازه ها به کار برده‌ است.ساخت گنبد از جهت تاریخی به پیش از اسلام باز می گردد. در ایران و رم این نوع سازه رواج داشته است. از همان روزهائیکه سلسله هخامنشی به پایان می رسد معماران ایرانی برآن شدند که طاق و گنبد را(که پدیده طبیعی و خاص معماری ایرانی است) جانشین تخت‌ بام و خرپشته چوبین کنند. در روم هم شکل نیمکره را برای گنبد برمی گزیدند. که با اصول دقیق ریاضی هماهنگی داشته است[1].اینکه این گنبد بیشتر در سازه های مذهبی بکار گرفته شده است به دلیل هزینه بالای ساخت آن هم از جهت وجود نیروی انسانی و هم از جهت تامین مواد اولیه و در کنار آن تامین هزینه های مالی این سازه می باشد و با توجه به این پیشینه تاریخی می توان گفت حضور این سازه در ساختمان های مذهبی و اسلامی ربطی به مذهب نداشته است. گرچه می توان گفت نمای درونی آن دردوره های مختلف اسلامی و بر اساس فرهنگ رایج در آن دوره که با تزئینات مختلفی همراه می شده است، به بیان فرهنگ دینی جامعه آن روز و ترغیب چنین فرهنگی می پرداخته است. برخی گفته اند: گنبد توجه آن معطوف به هندسه و معنی رمزی گنبد، تلاقی آسمان و زمین، بوده است[2]. شما برای پی بردن به تفاوت های این سازه تاریخی قبل و بعد از اسلام می توانید به مقاله آقای محمدکریم پیرنیا با عنوان ارمغانهای ایران به جهان معماری مراجعه فرمایید. [1] پیرنیا، محمدکریم. ارمغانهای ایران به جهان معماری، گنبد. دوره 12، ش 136و137 )بهمن و اسفند52)[2] http://www.hozehonari.com/Default.aspx?page=6654§ion=newlistItem&mid=36019&pid=36329 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه