همان طور که می دانیم شیطان نوعی فرشته است و فرشتگان نمی توانند گناه کنند پس چرا شیطان نافرمانی از دستور خداوند کرد؟

اولاً، شیطان یا ابلیس «جن» بوده است نه فرشته فسجدوا إلا إبلیس کان من الجن ... ؛ کهف / 50.«پس سجده کردند جز ابلیس که از جن بود». علاوه بر این شیطان به تصریح قرآن از جنس آتش بوده است اعراف / 112. ولى در هیچ جاى قرآن نیامده است که ملائکه و فرشتگان از آتش خلق شده باشند. همچنین در قرآن تصریح شده که ابلیس عصیان کرد و حال آن که فرشتگان به دلیل ماهیت خلقتشان به هیچ وجه عصیان نمى کنند. ثانیاً، براساس آیات قرآن که طرح تفصیلى و تفسیر آن در این مجال ممکن نیست، جن مانند انسان، موجودى مختار، انتخابگر و صاحب اراده است و هنگامى که بر سر دو راهى قرار گیرد، یکى را برمى گزیند.سوره هاى: ذاریات / 56 ؛ انعام / 130 ؛ جن، 15، 14 و 11؛ بقره / 24؛ تحریم / 6؛ اعراف / 38. بنابراین، شیطان از آن جا که جن بوده است، موجودى انتخابگر و صاحب اراده بوده و توان سرپیچى از فرمان خداوند را داشته است. اما این که چگونه ابلیسى که از «جن» بوده مشمول فرمانى شد که براى فرشتگان در باب سجده براى حضرت آدم صادر گردید - که ظاهر آن دلالت دارد بر این که ابلیس هم از فرشتگان است - علّت این بوده است که ابلیس به دلیل عبادت زیاد [به تعبیر حضرت على(ع): شش هزار سال عبادت کرد که هر روز آن خود هزار سال است.] نهج البلاغه، خطبه قاصعه. در زمره فرشتگان به حساب مى آمد و ملائکه خیال مى کردند که او از خود ایشان است. بنابراین، ابلیس از حیث مقام و رتبه به دلیل عبادت فراوان، همردیف فرشتگان شده بود؛ ولى ماهیت وجودى اش همان «جن» بود که صاحب اختیار و اراده است و از این جهت مشمول فرمان الهى براى سجده به حضرت آدم شد؛ نه این که خلقت ابلیس همچون فرشتگان باشد. نگا: معارف قرآن، مجلد اول، صص 296 - 295. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه