لطفا درباره این جمله علامه طباطبایی که می فرماید: « باطن دنیا صلوات است.» توضیح دهید.

زمانى که جمله اى از بیانات یکى از بزرگان یا مطلبى از کتابى مطرح میشود ضرورى است به قبل و بعد از آن دقت شود . چه بسا قبل از این جمله ، علامه مقدماتى ذکر شده باشد که در فهم مطلب ما را یارى کند . لذا لازم است جهت طرح این سوال ابتدا منبع و سپس جملات قبل از این عبارت را ذکر بفرمایید تا بتوانیم پیرامون آن بحث کنیم . علامه ( رحمه الله علیه ) در پاسخ به سوالى که درباره صلوات از ایشان میپرسند میفرمایند : « هرمزیت دینى و دنیایى از برکات رسول اکرم ( صلى الله علیه و آله وسلم ) است و آن حضرت صاحب همه خیرات و مبرات است . » ( 1 ) شاید بتوان این مطلب را به عنوان توضیحى براى عبارت فوق آورد . پیامبر اکرم ( صلى الله علیه و اله ) و اهلبیت ( علیهم السلام ) مجارى فیض حضرت حق تعالى هستند و تمامى مواهب به واسطه آن ذوات مقدس به ما مى رسد چنانچه در زیارت جامعه کبیره در بیان اوصاف آنان آمده « اولیاء النعم » یعنى آنان ولى نعمت هاى نظام هستى هستند . علامه جوادى آملى ( حفظه الله تعالى ) مى فرمایند : « در تبیین چگونگى ولى نعمت بودن ائمه اطهار ( علیهم السلام ) به طور خلاصه میتوان گفت : فیوضات الهى که همان نعمت هاى مادى و معنوى اوست ، توسط ملائکه - که مدبرات امر در نظام عالم هستند - به بندگان خدا و سایر موجودات مى رسد . امام ، انسان کاملى است که ملائکه تحت فرمان او قرار دارند و براى انجام هر کارى خدمت او شرفیاب مى شوند : ما من ملک یهبطه الله فى امر مایهبط له بدا بالامام فعرض ذالک علیه . بنابراین بهره مندى از فیوضات مادى و معنوى تحت نظر ، اراده و اجازه آنهاست . اگر در موردى یا موجودى اجازه دادند فرشتگان نیز در آن باره نازل مى شوند و اگر اجازه ندادند یا مصلحت ندانستد ، نازل نمى شوند . بدین ترتیب این حضرات ، ولى نعمتى هستند که گستره خوان نعمت مادى و معنوى آنان نظام هستى را فرا گرفته ، همگان از فیوضاتشان بهره مند مى شوند . » ( 2 ) در دعاى عدیله درباره وجود مقدس حضرت حجت مى خوانیم : « ببقائه بقیت الدنیا و بیمنه رزق الورى و بوجوده ثبتت الارض و السماءبه بقاى او دنیا باقى است ، به برکت وجود او خلق روزى مى خورند و به واسطه وجود او آسمان و زمین پابرجاست . » آرى وقتى در زیارت جامعه کبیره ویژگیهاى اهل بیت علیهم السلام را میخوانیم و مى بینیم که منبع هر رحمت و خیر و برکت و نعمتى اعم از مادى و معنوى اهل بیت ( علیهم السلام ) هستند - معدن الرحمه ، محال معرفه الله ، معادن حکمه الله ، مساکن برکه الله - لذا براى بهره مندى از مواهب الهى باید متوسل به آن ذوات نورانى شد . چنانکه مولا امیر المومنین مى فرمایند : « اذا کانت لک الى الله سبحانه حاجه فابدأ بمسأله الصلاه على رسوله صلى الله علیه و آله و سلم ، ثم سل حاجتک فان الله اکرم من ان یسال حاجتین ، فیقضى احداهما و یمنع الاخرى هرگاه از خداى سبحان در خواستى دارى ، ابتدا بر پیامبر اسلام درود بفرست ، سپس حاجت خود را بخواه ، زیرا خدا بزرگوارتر از آن است که از دو حاجت در خواست شده ، یکى را برآورد و دیگرى را باز دارد . » ( 3 ) لذا اینجاست که پى مى بریم « باطن دنیا صلوات است » چه مفهمومى دارد یعنى هر آنچه از مواهب دنیا چه مادى و چه معنوى بخواهى جز از طریق اتصال به پیامبر اکرم و اهل بیت ( علیهم السلام ) میسر نیست . « لذا مرحوم استاد علامه طباطبایى ( رحمه الله علیه ) مى فرمودند : معناى صلوات بر محمد و آل محمد ( علیهم السلام ) این است که خدایا رحمتت را بر آنان فرو فرست که از آنان به ما برسد ، اگر بخواهد رحمتى ببارد ابتدا بر این خاندان مى بارد و سپس به دیگران مى رسد . لذا طلب رحمت کردن مستلزم اجابت دعا است . ( آیه الله جوادى آملى ، حکمت عبادات به نقل از سایت تبیان ) علامه طباطبایى مى فرمایند : « ما هر چا داریم از اهل بیت پیامبر ( علیهم السلام ) داریم . ما همه ى آبروى خود را از محمد و ال محمد ( علیهم السلام ) کسب کرده ایم . . . » در پایان به ذکر سخنان آیت الله امجد در خصوص جمله علامه ، مى پردازیم : علامه طباطبائى فرمود : « باطن دنیا ، صلوات بر محمد و آل محمد ( صلوات الله علیهم اجمعین ) است . » اکثر افراد تصور مى کردند که شاید فیلسوف بزرگى چون علامه طباطبایى کمتر به زیارت برود ، روزى در سفر مشهد یکى از حاضرین از علامه پرسید : شما هم به حرم مى روید ؟ علامه پاسخ داد : « آرى » آن فرد پرسید : آیا شما هم مثل عامه مردم ضریح حضرت را مى بوسید ؟ ! علامه فرمود : « نه تنها ضریح ، خاک و تخته در حرم را و هر چه متعلق به اوست مى بوسم . » او حتى در حل مسایل علمى و فلسفى و تفسیرى ، از معنویت ارواح معصومین علیهم السلام ، استمداد مى جست و گاهى براى حل مسایل تفسیرى چندین ساعت ، حتى یک شبانه روز به درون گرایى مى پرداخت و از خدا و پیامبر و ائمه استمداد مى طلبید . علامه مى گفت : « ما هر چه داریم از اهل بیتِ پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم داریم . » علامه ( ره ) با نهج البلاغه و کتاب هاى حدیثى همان معامله را مى کرد که با قرآن معامله مى کرد ، یعنى آن را مى بوسید و روى چشم مى گذاشت . اگر در مجلسى ، کتاب روایى ، مانند بحارالانوار ، روى زمین بود ، آن را برمى داشت و مى بوسید و روى طاقچه مى نهاد و به قفسه کتابى که کتاب حدیث در آن بود ، پشت نمى کرد . هر کسى که اندک بى مهرى اى نسبت به خاندان پیغمبر و مقام ولایت داشت نمى پذیرفت و با این قبیل افراد آشتى ناپذیر بود . از اشتباهات علمى اشخاص ، فراوان مى گذشت و در تصحیح و نقد آنها همواره ادب علمى را حفظ مى کرد ، اما در مقابل افرادى که با مقام ولایت اهل بیت ( علیهم السلام ) تا اندازه اى سر ناسازگارى داشتند نمى توانست ساکت بماند و به هر نحوى که بود سخنش را مى گفت . . . . دلباختگى ، شیفتگى و علاقه وى نسبت به خاندان پیغمبر تا حدى بود که کتاب و علم را در مواردى که مصیبت و مرثیه و امثال آن بود به یک سو مى نهاد . . . غالباً در مجالس روضه و مرثیه روزهاى جمعه شرکت مى کرد و گاهى با تمام وجود زار زار گریه مى کرد بطوریکه تمام بدنش مى لرزید و از چشمهاى درشت و جذابش اشک سرازیر مى شد و بى گمان بسیارى از موفقیت هایى که داشت مولود همین خصلت بود . آیت الله طباطبائى مى فرمود : « در بازبینى و تصحیح جلد اول المیزان ، دو هزار غلط فاحش یافتم ! ( مثلاً به جاى « روز » نوشته بودم « شب » ! ) و در بار دوم تصحیح ، ششصد غلط ! و حالا بهتر مى فهمم « معصوم » و « عصمت » یعنى چه ! » به مرحوم علامه عرض کردم : وقتى به حرم مشرف مى شویم ، چگونه زیارت کنیم ؟ فرمودند : « مگر چیزى جز خدا مشاهده مى شود ؟ ! علامه به این بیت از اشعار استادش ، آیت الله اصفهانى ( که در مدح حضرت فاطمه زهرا علیها السلام است ) خیلى علاقمند بود : مفتقرا ! متاب رو ، از در او به هیچ سو زان که مس وجود را فضّه او طلا کند ! تنظیم براى تبیان حسن رضایى گروه حوزه علمیه منبع : وبلاگ آیه الله امجد فهرست منابع : . 1 در محضر علامه طباطبایى ، پرسشها و پاسخهاى اعتقادى ، اخلاقى ، تفسیرى ، حدیثى ، فلسفى و عرفانى ص . 2 101 ادب فناى مقربان علامه جوادى آملى ، ج 1 ، ص . 3 228 نهج البلاغه ، حکمت 361 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه