در روایتی دیدم که چنین آمده است: پیامبر(ص) فرمود: «مادر سلیمان بن داود به فرزندش گفت: اى پسرم! شبانگاهان زیاد نخواب، زیرا خواب زیاد، بنده را روز قیامت فقیر واگذارد»؛ این روایت در کجا آمده است؟ آیا روایت صحیحی است؟

گرچه خواب به عنوان یکی از نعمتهای الهی در آیات فراوانی از قرآن کریم به بشر گوشزد شده است، اما در همان کتاب مقدس، بارها توصیه به تهجد و شب زنده داری و نیز کار و کوشش شده است که پیامد طبیعی آن خودداری از خواب زیاد است. به عبارتی، خواب اندک، نعمت است و خواب بیش از اندازه، نقمت و نکبت.در همین راستا در منابع حدیثی در نکوهش خواب زیاد از جابر بن عبد الله نقل شده که رسول خدا(ص) فرمود: «مادر سلیمان بن داود(ع) به فرزندش سلیمان چنین گفت: ای فرزندم! از خوابیدن زیاد در شب بپرهیز؛ زیرا زیاد خوابیدن در شب، انسان را در روز قیامت فقیر و تهیدست می‌نماید».[1]در سند این حدیث -غیر از جابر بن عبدالله- بقیه افراد مجهول هستند؛[2] از این‌رو، این روایت از جهت سندی، روایت ضعیفی ارزیابی می‌شود.اما باید به این نکته توجه داشت که در احکام اخلاقی از باب «تسامح در ادله سنن»،[3] معمولاً به سند روایت توجهی نمی‌شود، بلکه بیشتر به محتوا و مضمون روایت پرداخته می‌شود؛ از این‌رو، با صرف نظر از سند این حدیث؛ درباره محتوای آن باید گفت که این روایت منطبق بر بسیاری از آیات و روایات است و بدان جهت به نکوهش پرخوابی در شب می‌پردازد که خداوند قسمتی از شب را مناسب با عبادت دانسته است:[4]«إِنَّ ناشِئَةَ اللَّیْلِ هِیَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِیلًا»؛[5] «به یقین نماز و عبادت شبانه گامى استوارتر و گفتارى پایدارتر است».‏ و از آنجا که رضوان خدا و نعمت بهشت تنها با تلاش و کار و زحمت به دست می‌آید و پرخوابی شبها نشانگر تنبلی و بی رغبتی نسبت به آخرت است؛ این پرخوابی‌ها بدان خواهد انجامید که انسان در عرصه قیامت دستش خالی باشد. .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه