واجب موسع و مضیق یعنی چه؟

واجب به اعتبارات مختلف تقسیمات مختلفی دارد؛ یکی از آن تقسیمات، تقسیم به اعتبار وقت است؛ لذا واجب از لحاظ وقت به «واجب موسّع» و «واجب مضیّق» تقسیم می‌شود.از آن‌جا که واجب موسّع و مضیّق خود از اقسام «واجب موقّت» به شمار می‌روند؛ لذا پیش از تعریف این دو، به بیان واجب موقّت و واجب غیر موقّت می‌پردازیم.واجب موقّت: عبارت از واجبى است که براى آن شرعاً وقتى مخصوص اعتبار گردیده است؛ مانند نماز، حجّ، روزه.واجب غیر موقّت: عبارت از عملى است که وقت معیّنى براى آن لحاظ نشده است، اگر چه هر فعلی - از نظر عقلی - خالی از ظرف زمان نیست؛ نظیر امر به معروف و نهى از منکر، قضاى نمازهاى فوت‏ شده و ... .واجب «غیر موقّت» نیز به نوبه خود بر دو قسم تقسیم می‌شود: «واجب فورى» و «واجب غیر فورى».مقصود از «واجب فورى» عملى است که باید در اولین فرصت ممکن انجام شود؛ نظیر پاک کردن نجاست از مسجد.«واجب غیر فورى» آن است که حتی با امکان انجام فوری، می‌توان آن‌را تا مدّت قابل قبولی به تأخیر انداخت، مانند اداکردن نذری که زمان خاصی برای آن مشخص نشده است.همان‌گونه که پیش از این نیز بیان شد، واجب موقّت نیز به «واجب موسّع» و «واجب مضیّق» تقسیم می‌شود، حال در تعریف این دو می‌گویند:«واجب موسّع»، آن است که انجام آن به لحاظ زمانى توسعه داشته، به گونه‏‌اى که مکلّف می‌تواند در هر موقع از زمان معین به انجام آن اقدام نماید، مانند نمازهاى یومیّه که فرصت انجام آن چند برابر زمانی است که انجام تکلیف به طول می‌انجامد.«واجب مضیّق»، آن است که مقدار عمل با زمان انجام آن انطباق داشته باشد، مانند روزه که وقتش معلوم است و در زمان مخصوص و محدودِ خود انجام می‌پذیرد.[1] .

اسلام کوئست

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/23

لینک کوتاه