راه هاي تقويت حافظه چيست؟

«اين اصطلاح مفهومي كلي دارد و به آن گروه از جريانات رواني كه فرد را به ذخيره كردن تجارب و يادآوري مجدد آنها قادر مي سازد، اطلاق مي شود حافظه يكي از اجزاي تعيين كنندة هوش افراد است.»[1]همچنين منبعي ديگر كار حافظه را يادآوري و بازشناسي چيزي كه قبلاً آموخته يا تجربه شده است، مي داند.[2]راه هاي تقويت حافظه1. تمرين پراكنده با مطالعة با فاصله: در اين روش، ياد گيرنده به جاي اينكه سعي كند تا يكباره و در يك نوبت مطالب را حفظ كند، وقت خود را تقسيم مي كند و چندين بار آن را مرور مي نمايد، اگر ياد گيرنده سعي كند تا در يك نوبت همة مطالب را حفظ كند و تمام دقت خود را در همان يك نوبت صرف يادگيري آن مطلب نمايد، اين امر باعث خستگي و از بين رفتن انگيزه در او مي شود. علاوه بر اين، معمولاً پس از پايان يافتن تمرين، فراموشي صورت مي گيرد. اگر ياد گيرنده چندين نوبت، صرف مطالعة مطلب كند، آنچه در نوبت قبل فراموش شده است در نوبت بعد به سرعت آموخته مي شود.[3]2. روش تداعي معاني: حافظه با يادآوري و بازيابي تقويت مي شود. صورت ها و مضمونهايي كه شخص به خاطر مي‌آورد نقطة شروعي براي تداعي است. كلمه‌ «تداعي» كه يك اصطلاح روان شناسي است به طور معمول با واژه «معاني» به كار مي رود. «تداعي» به معناي دعوت كردن است؛ يعني در حافظة‌ شخص هر مطلبي مطالب ديگر را به خاطر مي‌آورد. آنگاه هر يك از اين مفاهيم ذهني جديد، اشياء و مفاهيم ديگري را به ياد مي‌آورد و اين امر مرتباً ادامه مي يابد؛ ‌و به اين ترتيب مخزن حافظه وسعت مي‌يابد. «تداعي معاني» انواعي دارد كه عباتند از: تداعي در اثر «شباهت» «همراهي» «تقابل» و «تضاد». شباهت ممكن است در لفظ يا در معني باشد. مثلاً «باران» «آب» را تداعي مي كند. در تضاد، دو شيء يا دو واژه با مفهومهاي متضاد در پي هم خواهند آمد، مانند سفيد و سياه. اشيايي كه همراه هم هستند و يا وقايعي كه همزمان و يا در پي هم رخ مي دهند نيز سبب تداعي مي شوند. مانند: رعد و برق. در تداعي معاني وقتي واژه را مي شنويم واژة ديگري را كه با آن ارتباط دارد به ياد مي آوريم. با اين روش مي توان بسياري از مطالب را به ياد آورد. همچنين اگر مطالب جديد با مطالب گذشته ارتباط داده شوند، بهتر در حافظه باقي مي مانند.اگر هنوز تحصيل مي‌كنيد مي توانيد موضوعات درسي خود را با موضوع هاي ديگر، مانند نقشة جغرافيا و يا تصويرهايي براي ايجاد تداعي معاني در موقع يادآوري، گره بزنيد. حتي، وقتي يادداشت و يا كتابي را مطالعه مي كنيد سعي كنيد تصوير آنها را نيز به خاطر بسپاريد. مثلاً اگر جنگ نادر شاه در هندوستان را مطالعه مي كنيد، منظرة فيل ها و فنون جنگي نادرشاه را در نظر خود مجسم كنيد تا مطالب در ذهن شما همراه با تصاوير ذهني باقي بمانند.[4]3. استفاده از «پيش سازمان دهنده»: پيش سازمان دهنده به مجموعه اي از مفاهيم مربوط به مطلب يادگيري گفته مي شود كه پيش از آموزش جزئيات تفصيلي مطلب، در اختيار يادگيرنده گذاشته مي شود. نقش پيش سازمان دهنده، اين است كه يادگيرنده را با مطالبي كه قرار است بياموزد آشنا مي سازد و كمك مي كند تا اطلاعاتي را كه بتوان مطالب جديد را به آنها ربط داد به ياد آورند. بنابراين، پيش سازمان دهنده، يك بيان مقدماتي دربارة موضوع يادگيري است كه براي اطلاعات جديد، يك چهارچوب ذهني فراهم مي آورد و اين اطلاعات جديد را به آنچه از قبل مي داند ربط مي دهد.[5]4. روش «بند به بند»: اين روش را دانشجويان زيادي طي سالهاي متمادي به كار برده و عموماً از آن نتيجة مطلوب گرفته اند، جزئيات اين روش به اين شرح است.1/4. در اتاقي آرام پشت ميز خود بنشينيد پاهاي خود را راحت روي زمين قرار دهيد، كتاب را باز كنيد و در مقابل خود قرار دهيد چند صفحة يادداشت تميز و دو سه مداد نيز در كنار دستتان بگذاريد.2/4. اولين صفحة فصل را بياوريد، عنوان فصل و عنوان اول بعد از آن را ـ اگر وجود داشته باشد ـ يادداشت كنيد.3/4. اولين بند را بخوانيد و سپس خواندن را متوقف كنيد.4/4. آنگاه به دقت به آنچه خوانديد بينديشيد و در كلماتي هر چه كمتر و به زبان خودتان آن را خلاصه كنيد. اين خلاصه مي تواند حتي چهار يا پنج كلمه باشد و به صورت جمله نباشد.5/4. با همين روش ادامه دهيد و بندها را يكي يكي به زبان خودتان خلاصه كنيد. عنوانهاي فرعي فصل را نيز در لا به لاي خلاصه هاي خود، در محل مناسب قرار دهيد.فايدة واقعي اين روش زماني آشكار مي شود كه بخواهيد براي امتحان آماده شويد. اگر فصلها را خوب خلاصه كرده باشيد، با مرور اين خلاصه ها خود را از خواندن دوبارة كل كتاب معاف كرده ايد.[6]5. مواد غذايي كه براي تقويت حافظه مفيد است: سوخت و ساز (متابوليسم) مغز تحت تأثير مبادلات كلسيم و فسفر قرار دارد. پس مواد غذايي ما بايد از مقادير كافي از اين دو عنصر برخوردار باشند. براي «غذا دادن» به مغز و تقويت حافظه، خودرن مواد غذايي زير توصيه مي شود:ـ شير، شير با مزاج بعضي افراد نمي سازد لذا مي توان آن را به صورت شير خشك و همراه با غذاهاي ديگر مصرف كرد.ـ پنير، به ويژه براي كساني كه با مزاجشان سازگار است خوردن آن توصيه مي شود.ـ جوانة گندم، که از لحاظ فسفر كلسيم و ويتامين ها بسيار غني مي باشد.ـ ماهي. مواد فسفري فراوان دارد.ـ تخم مرغ، که داراي مواد غذايي ارزنده است؛ اما در خوردن آن افراط نكنيد.ـ بادام، گردو، فندق. توجه داشته باشيد كه هر چند خوردن اين مواد كارخانة مغز را به تحرك وادار مي سازد، به همان اندازه هضم آنها دشوار است و معده هاي ضعيف بايستي متوجه باشند كه بخصوص شبها از مصرف آنها خودداري كنند.[7]توصيه هاي اسلام براي تقويت حافظهدر اينجا مي پردازيم به بيان چيزهايي كه در تقويت حافظه از نظر اسلام نقش مؤثر دارند.ـ خواندن قرآن، به خصوص خواندن مداوم آيت الكرسيـ فرستادن صلوات بر محمد مصطفي ـ صلي الله عَليهِ وَ اله و سَلَّم ـ و اهل بيت ـ عليهم السّلام ــ مسواك كردنـ عسل خوردنـ خوردن كشمش پيش از صبحانه؛ چرا كه اين ماده حاوي مقدار زيادي فسفر است كه باعث رشد و سر زندگي قواي مغزي مي شود.ـ تنظيم برنامه براي كارهاي روزانهمهارت خود را در مطالعه بالا ببريد.ـ قبل از آغاز مطالعه، دعاي مطالعه را بخوانيد (اللهم، خرجنا من ظلمات الوهم و اکرمنا بنورالفهم، وافتح علينا ابواب رحمتک وانشر علينا جزائن علومک، برحمتک يا ارحم الراحمين)ـ مطالعه را در ساعات بر نشاط انجام دهيد و از تحميل آن برخود پرهيز کنيد.ـ شيوه مباحثه طلبگي که مورد تاييد روانشناسان تربيتي است، بسيار مفيد مي باشد.ـ خواب مناسب براي جريان طبيعي عمل مغز و کارکرد حافظه مفيد است.در روايات معصومين ـ عليهم السلام ـ همچنين به عوامل نسيان و كم حافظگي اشاره شده است. به چند مورد از آنها اشاره مي كنيم: 1. انجام گناهان 2. خوردن ترشيها 3. خندة زياد و بلند 4. بي احترامي به استاد5. خوردن زياد پنير 6. خواندن نوشته هاي روي قبرها 7. خوردن و آشاميدن در حال جنابت 8. خوردن غذاي داغ 9. زياده روي در مباشرت جنسي 10. بوييدن بوهاي بد.[8] .

سامانه پاسخگویی به سوالات و شبهات

مرجع:

ایجاد شده در 1400/12/28

لینک کوتاه