از منظر آیت الله مکارم آیا فقیه دارای ولایت سیاسی و شأن اداره جامعه اسلامی می باشد ؟

ولایت فقیه از دیدگاه آیت الله مکارمآیت الله مکارم شیرازی نیز در کتاب « بحوث فقهیة هامة» قایل به اطلاق ولایت فقیه بوده و چنین آورده اند:« فولایة الفقیه مطلقة فی حریم أحکام الشرع» (بحوث فقهیة هامة ص 513 )این مرجع عالیقدر در پاسخ به سه استفتاء درباره مفهوم وجایگاه"ولایت فقیه" دیدگاه خود را چنین بیان می نمایند : سوال:سلام علیکم، بیان می شود که ولی فقیه دارای شأن اداره جامعه اسلامی از میان شئون ائمه (ع) می باشد، سوال من این است که آیا این مطلب نوعی ورود به حریم ائمه (ع) نمی باشد؟ از حضرت آیت الله مکارم استدعا دارم که ما را نسبت به این مسأله آگاه بفرمایند. جواب: ما معتقدیم اداره شؤون جامعه اسلامی باید از سوی خداوند که خالق همه انسانها است اجازه داده شود.(هر چند پذیرش مردم وسیله پیشرفت این هدف است) و نیز معتقدیم که ولی فقیه نماینده امام عصر علیه السلام در زمان غیبت است . سوال: آیا تبعیت از حکم حکومتی ولی فقیه بر مراجع تقلید هم واجب است ؟جواب: آری، واجب است. سوال: در صورتی که در زمینه سیاسی یا اجتماعی حکمی از جانب رهبری جهت عامه شیعیان صادر شود آیا برای مقلدین دیگر مراجع تکلیف می آورد ؟در زمینه های دیگر چطور و چرا ؟جواب: در مسائل حکومتی حکم ولی فقیه مطاع است. ( منبع : http://persian.makarem.ir/estefta/?mit=899 ) ولایت مطلقه و مصالح مسلمین سؤال - امروزه بحثى مهمّ، تحت عنوان ولایت مطلقه فقیه، یا غیر مطلقه مطرح است. و جنابعالى نیز در کتب فقهى خود به این بحث اشاره‌اى کرده، و فرموده‌اید معناى کلمه مطلقه باید معلوم باشد. بنده معنایى براى این کلمه عرض مى‌کنم، و صرفنظر از این که شما این معنا را قبول، یا ردّ بکنید (هر چند در صورت عدم پذیرش، بسیار ممنون، بلکه خواهشمندم، دلیل آن را بیان فرمایید تا مزید هدایت باشد) آیا شما به این معنا ولایت فقیه را قبول دارید؟ مستحضر هستید که این بحث توسّط امام راحل (رحمه الله) این چنین مبسوط مطرح شد. ولى ما در کتابى که ایشان در این زمینه دارند عنوان «ولایت مطلقه» را ندیدیم. آنچه ایشان مى‌فرمودند این بود که ولایت فقیه از حیث دایره، همان اختیارات معصوم (علیه السلام) را دارد. پس این معنا بعد از ایشان یا در زمان ایشان (ولى نه‌ توسّط ایشان) مطرح شد. به هر حال، در این رابطه سه نظریّه مى‌توان اظهار کرد: 1- ولایت فقیه همه اختیارات معصوم (علیه السلام) را دارد؛ الّا ما خرج بالدلیل. 2- ولایت فقیه همه اختیارات معصوم (علیه السلام) را ندارد، و در محدوده قانون اساسى هم نیست، بلکه تمام این حکومت در اختیار شخصیّت حقوقى (فقهى و تقوایى) اوست و هر جا امر و نهى و اصلاحى لازم ببیند حقّ دخالت دارد.3- ولایت فقیه در چهار چوب قانون اساسى است.نظریّه سوّم اشکالات عدیده‌اى دارد؛ ولى هم اکنون در عرصه سیاست سوّمى و اوّلى معمولتر است. لطفاً در مورد معناى مورد نظر، و این که چطور آن معنا از ادلّه استفاده مى‌شود، توضیحاتى بفرمایید.جواب: ظاهراً تمام کسانى که در رابطه با ولایت فقیه بحث کرده‌اند، حتّى امام راحل (قدس سرّه) آن را مقیّد به رعایت مصالح مسلمین نموده‌اند. هیچ کس نمى‌گوید: «اگر مصلحت مسلمین جنگ است، فقیه حق دارد حکم به صلح کند، و اگر مصلحت مسلمین صلح است، فقیه حق دارد بر خلاف آن، دستور جنگ بدهد». اصولًا این ولایت براى حفظ مصالح اسلام و مسلمین است، نه بر خلاف آن. وقتى این اصل را بپذیریم، محدوده ولایت فقیه مشخّص مى‌شود. و منظور از مطلقه، همان مطلقه در دایره مصالح اسلام و مسلمین است. حتّى درباره معصومین علیهم السلام نیز مسأله غیر از این نیست. امام حسن (علیه السلام) به خاطر مصالح اسلام و مسلمین صلح کرد. و امام حسین (علیه السلام) به خاطر مصالح اسلام و مسلمین جنگید، و شهید شد. خداوند حضرت یونس (علیه السلام) را به خاطر ترک اولى، که به مصالح غیر واجبه امّت مربوط مى‌شد، در شکم ماهى زندانى کرد. شرح بیشتر در این مختصر نمى‌گنجد.1 ----------------------------------------------- 1. استفتاءات جدید (مکارم)؛ ج‌3، ص: 180 .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه