چگونه عجب را درمان کنیم؟

عجب یکی از مرض­های اخلاقی و روحی بشر است که موجب فساد عبادت می­گردد و برای جلو گیری از ضررهای متعدد آن باید هر چه دقیق­تر آن را تشخیص داد و هر چه زودتر جهت درمان آن اقدام نمود. برای درمان این مرض خطرناک، باید اول به معنای آن توجه کرد: «عجب یعنی بزرگ شمردن عمل صالح خود و کسی که دارای عجب است، خودش را بی تقصیر و بی­عیب و عملش را بهترین عمل می­داند، و همین عجب است.» [i] فردی که گرفتار عجب است، از عظمت خداوند متعال غافل است زیرا اگر به عظمت و بزرگی خدا پی ببرد، خود و عمل خود را بسیار ناچیز بلکه هیچ می­داند. لذا جهت درمان آن باید در شناخت عظمت حضرت حق بیشتر مطالعه کرد. اگر انسان در نظام خلقت دقت نماید، کره زمین در برابر سایر مخلوقات پدیده کوچک و ناچیزی به حساب می آید، و در زمین بیش از 6 میلیارد انسان وجود دارد که این شخص جزء کوچکی از آن مجموعه است که اگر خود را با هر یک از آنها مقایسه کند می­بیند هر یک از آنان خصوصیتی دارند که او فاقد آن است و نیز میلیون­ها موجود دیگر در زمین وجود دارد که انسان با تمام توانش در برابر آنها عاجز است حتی از شر یک پشه به پشه بند فرار می کند. [ii] و اگر به نیازهای وجودش بیندیشد، می­بیند تمام وجودش را فقر فرا گرفته است. [iii] انسانی که به آب و غذا و هوا و فضا، به زمان و مکان، به همسر و فرزند، به تاریکی و نور، به سرما و گرما و... نیازمند است، چگونه در خود احساس عجب می­کند؟ با وجودی که انسان­های معصوم با آن همه اعمال پاکیزه و خوب، در خود احساس کوچکی می­کنند و در برابر خدا بر خود می­لرزند. [iv] چگونه یک فرد با این وضعیت که گفته شد با این آلودگی، با این جهالت نسبت به حقایق جهان، عجب می­ورزد؟ انسان از این جهت گرفتار عجب می گردد که تنها به خود می نگرد. و تمام خوبی­ها و کمالات را در خود خلاصه می­کند و شیاطین هم عمل او را برای او جلوه گر می­کنند: *.. وَ زَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطانُ ما کانُوا یَعْمَلُونَ [v] "..شیطان، هر کاری را که می‏کردند، در نظرشان زینت داد!" آری اگر انسان ساعتی فکر کند و خود را در کنار مجموعه هستی قرار دهد، آن وقت خود را موجودی ناچیز می­بیند، و نه تنها در خود احساس عجب نمی­کند بلکه احساس کوچکی می­کند. به همین جهت رسول خدا (ص) فرمود: یک ساعت تفکر بهتر است از تمام شب را به عبادت ایستادن. [vi] چرا هنگامی که مجازات ما به آنان رسید، (خضوع نکردند و) تسلیم نشدند؟! بلکه دلهای آنها قساوت پیدا کرد و شیطان، هر کاری را که می‏کردند، در نظرشان زینت داد!   .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه