آیا اسلام قانون جذب را تایید می کند؟

قانون جذب یکی از مطرح‌ترین موضوعات در عرصه موفقیت‌های زندگی و حل مشکلات فردی است که توسط مراکز گوناگون مشاوره و کارگاه‌های موفقیت در زندگی و شخصیت‌های مشهور و معروف ایرانی و خارجی به شدت مورد تبلیغ و ترویج قرار می گیرد .هر چند عده‌ای در داخل کشور برای تبلیغ این قانون، متسمک به آیات و روایاتی شده‌اند، اما آنچه مسلم است، قانون جذب که در فیلم راز و کتابی با همین نام مطرح شده، به نحو مطلق نه مورد تأیید حکما و متکلّمین اسلامی است و نه مورد تأیید دانشمندان علوم تجربی و نه مورد تأیید روانشناسی علمی. این نظریّه صرفاً یک ادّعای بدون دلیل است که نه با براهین فلسفی اثبات می شود و نه با روش علوم تجربی. البته برخی از گزاره های مطرح در این نظریّه، در متون دینی نیز وجود دارد امّا این به معنی تطابق این نظریّه با عقائد اسلامی نیست. اسلام با هر مکتب فکری دیگری مثل مارکسیسم یا لیبرالیسم هم در برخی گزاره‌ها ممکن است اشتراک ظاهری داشته باشد؛ امّا باید توجّه داشت که یک مکتب یا نظریّه، تنها تعدادی گزاره نیست، بلکه یک چهارچوب به هم پیوسته است که گزاره ها بخشی از مصالح آن هستند. از اینرو تشابه اسلام با برخی مکاتب یا نظریّه ها که در ظاهر با آنها ، اشتراک گزاره دارد مثل تشابه هواپیما با قابلمه است که در هر دو ، از آلیاژ آلومینیوم استفاده شده است. لازم است در ادامه به بعضی از مهم‌ترین اشکالات این قانون اشاره شود. عمده مطلب این فیلم و کتاب، درباره قانون جذب یا جاذبه است. این فیلم و کتاب، گرچه مطالب ارزشمند و مفید زیادی دارند لکن از جهاتی مورد نقد می باشند که به برخی از آنها اشاره می شود. 1. بزرگترین عیب این نظریّه غلوّآمیز بودن آن است ؛ که تا حدّ زیادی شکل شعار و تبلیغات به خود گرفته است. ترفندهایی در این فیلم و کتاب آن به کار رفته که شایسته ی یک فیلم یا کتاب علمی نیست. در فیلم یا کتاب علمی باید مستند و منطقی سخن گفت نه احساسی و شعاری. 2. با این که نویسنده کتاب و سازنده فیلم، مدّعی تجربی بودن مطالب خود هستند ولی حقیقت این است که مطالب آن از راه و روش تحقیق تجربی به اثبات نرسیده است. اینکه ما بگردیم و صدها و یا حتّی هزاران مورد موافق با این نظریّه پیدا کنیم موجب اثبات شدن آن نمی شود. در علوم تجربی ، باید کلّیّت یک قانون فرضی به اثبات برسد. برای مثال اگر ما آب تمام چشمه ها و دریاها و ... را آزمایش کنیم خواهیم دید که همه ی این آبها هادی جریان الکتریسیته هستند امّا حقیقت علمی این است که آب هادی جریان الکتریسته نیست ؛ اینکه آبهای روی زمین جریان الکتریکی را هدایت می کنند به خاطر آب بودن آنها نیست بلکه به سبب موادّ محلول در آنها می باشد. پس به صرف استقراء و مشاهده ی صدها و هزاران مورد نمی توان به قانون علمی دست یافت. حتّی برخی منتقدین این نظریّه در مغرب زمین، نه تنها اثبات شدن آن را نپذیرفته‌اند بلکه ادّعا نموده اند که این نظریّه ، از راه تجربی غیر قابل اثبات است. چون این نظریّه نه به روش علوم تجربی ، قابل آزمایش است و نه موارد نقض خود را مشخّص می کند و نه قدرت پیش بینی دارد؛ در حالی که هر نظریّه ی تجربی باید واجد این سه ویژگی باشد. نظریّه ی جذب نه قابل آزمایش علمی است نه مورد نقض خود را مشخّص می کند و به صورت روشمند پیش بینی می کند. در مقابل این نقد ، طرفداران نظریّه ی جذب گفته اند: کارکرد مثبت این نظریّه که موجب امیدواری انسانها می شود نشانگر درستی آن است. امّا این پاسخ ، قابل قبول نیست؛ چون بسیاری نظرات علمی با اینکه کارکرد مثبت داشته‌اند ولی بطلانشان بعد از مدّتی روشن شده است. 3. مطالب این فیلم و کتاب نه تنها با علوم تجربی اثبات نشده ، بلکه نویسنده و سازنده آن، توجیه فلسفی درستی هم از نظریّه ی خود ارائه نداده است تا اقلاً بتوان آن را یک نظریّه ی فلسفی قلمداد نمود.4. این نظریّه ، پارادوکسیکال (خود متناقض) است ؛ این نظریّه مدّعی است که شما به هرچه فکر کنید وجود شما آن را به خود جذب می کند؛ یا عالم آن را به شما اعطا می کند. سالهاست که طرفداران این نظریّه در پی اثبات علمی این نظریّه هستند پس چرا وجود آنها راه حلّ را جذب نکرده است یا چرا عالم خلقت، راه اثبات این نظریّه را در اختیار آنها قرار نداده است. 5. از درستی این نظریّه ، تناقض لازم می آید. اگر کسی خواسته ای داشته باشد، و دیگری نقیض آن خواسته را داشته باشد و هر دو نیز به قانون جذب عمل کنند، خواسته ی کدامیک تحقّق خواهد یافت؟؟!! برای مثال کشاورزی با تمام وجود می خواهد باران ببارد و همسایه ی کوزه گر او با تمام وجود می خواهد که باران نبارد ، حال جهان به کام کدامیک خواهد بود؟! اگر باران ببارد قانون جذب در مورد کوزه گر نقض شده است و اگر باران نبارد ، قانون جذب در مورد کشاورز نقض شده است. پس در هر حال این قانون عمومیّت ندارد. حال اگر به جای دو نفر با دو خواسته متناقض میلیونها نفر با میلیونها خواسته متناقض بخواهند به قانون جذب عمل کنند چه اتّفاقی رخ خواهد داد؟ اگر این قانون درست باشد در آن صورت جهان از هم خواهد پاشید؛ چرا که عملاً میلیون‌ها انسان با میلیون‌ها خواسته ی ناهمسان در جهان زندگی می کنند. 6. برای برخی مطالب این فیلم و کتاب می توان شواهدی از قرآن و روایات ارائه نمود امّا این بدان معنا نیست که این نظریّه موافق با نظر اسلام است ؛ بلکه نظریّه اسلام در برخی گزاره ها با این نظریّه اشتراک ظاهری دارد ؛ و این امری طبیعی است. اسلام با بسیاری از مکاتب دنیا اشتراک گزاره دارد ولی کلّیّت آنها را مردود می داند. 7. برخی از گزاره های این نظریّه ، و نتیجه ی حاصله از برخی گزاره های آن با برخی از مسلّمات وحی و علوم عقلی و برهانی ناسازگار است. برای مثال این نظریّه به صورت ضمنی منکر قضا و قدر است. همچنین در این نظریّه، حاکمیّت مطلق اراده ی خدا بر عالم هستی، به نوعی مخدوش می شود؛ در حالی که این مسائل هم از راه وحی معصوم از خطا به اثبات رسیده هم از راه براهان عقلی.8. در این نظریّه ، عالم خلاصه شده است در عالم مادّه ، درحالی که از نظر علوم عقلی و برهانی و وحی معصوم و مکاشفات عرفا ، حکومت عالم مادّه در دست عالم ملکوت و جبروت می باشد ؛ و عالم ملکوت و جبروت بر خلاف عالم مادّه ثابت بوده، منزّه از تغییرند. پس فکر و خواست ما بر آنها تأثیری ندارد. تغییرات عالم مادّه نیز بنابه برهان عقلی، تحت تدبیر عالم ملکوت است.در اسلام و با توجه به آیات قرآن، تاکید شده است که انسان به تمام سعادت و خواسته‌های حقیقی خود می رسد که ممکن است موافق میل طبیعی او نباشند. امّا نظریّه ی جذب کاری به سعادت حقیقی انسان ندارد؛ بلکه مدّعی است که انسان با قوانین جذب به هر خواسته ای که دارد می‌تواند برسد؛ چه این خواسته‌ها سعادت حقیقی او را در پی داشته باشند و چه نداشته باشند.جهت مطالعه بیشتر نسبت به اشکالات وارده بر این قانون، کتب و مقالات زیر توصیه می‌شود که در جهت نقد و بررسی این قانون نوشته شده است؛ · نیم نگاهی به فرضیه جذب، حمزه شریفی دوست، موسسه فرهنگی بهداشت معنوی، عصر آگاهی· قانون جذب/ تئوری راز و راز خرافه، حمید رضا مظاهری سیف، موسسه فرهنگی بهداشت معنوی، عصر آگاهی .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه