آثار تعصب چیست ؟

آثار و پیامدهای منفی تعصب و لجاجتتعصب و لجاج، آثار منفی شدیدی دارد که در زندگی انسانهای متعصب و لجوج به زودی ظاهر می شود.1- تعصب یعنی وابستگی غیر منطقی به شخص یا عقیده یا عادت و رسم خاصی، همان گونه که قبلا نیز اشاره شد، حجاب ضخیمی بر دیده عقل انسان می افکند، و او را از درک حقایق و خیر و شر و مصلحت و مفسده و عاقبت امور و پیدا کردن راه چاره محروم می سازد.به همین دلیل در احادیث سابق خواندیم که لجوج مدیریت و تدبیر ندارد، و در حالات شیطان دیدیم که به خاطر تعصب از درک بدیهیات واماند، و رشته عبودیت و بندگی را از گردن خویش برداشت و برای همیشه رانده درگاه الهی شد. 2- تعصب و لجاجت آتش سوزانی است که پیوندهای وحدت و اتحاد را در جامعه بشری می سوزاند، و بذر نفاق و اختلاف را در میان افراد می پاشد و نیروهایی را که باید صرف پیشرفت جوامع انسانی شود، به جنگ و ستیز با یکدیگر وامی دارد، به همین دلیل در حدیثی از امیرمؤمنان علی (ع) می خوانیم: «اللجاج ینتج الحروب و یوغر القلوب؛ لجاجت آتش جنگها را روشن می سازد و دلها را پر از کینه و دشمنی می کند» . (28) 3- تعصب و لجاج سبب می شود که دوستان از هم دور شوند و محبت ها به عداوت ها مبدل گردد. 4- تعصب و لجاج یکی از عوامل مهم کفر است، و بسیاری از امت های پیشین تنها به این دلیل راه کفر را پیش گرفتند که تعصب و لجاج نسبت به آیین نیاکانشان مانع پذیرش حق شد (شرح این معنی را در تفسیر آیات گذشته خواندیم) . 5- تعصب و لجاج مایه درد و رنج و زحمت و ناراحتی است، چرا که سبب می شود انسان مدتها، و گاه سالیان دراز، در بیراهه سرگردان شود و چون به بن بست می رسد سرانجام خسته و وامانده از راهی که رفته است بازمی گردد.روی همین معنی در حدیثی از امیرمؤمنان علی (ع) می خوانیم: «ثمرة اللجاج العطب؛ ثمره لجاجت شکست خوردن و هلاکت است» . (29)و به همین دلیل غالبا مایه ندامت و پشیمانی است همان گونه که در احادیث گذشته بهآن اشاره شده بود که «آغاز لجاجت، جهل است و پایان آن ندامت» ! 6- تعصب و لجاجت در بسیاری از مواقع، کنترل امور را از اختیار انسان خارج می سازد و او را به جاهایی می کشاند که هرگز مایل به آن نبوده است، روی این جهت در بعضی از احادیث اسلامی از امیرمؤمنان علی (ع) نقل شده است که می فرماید: «لامرکب اجمح من اللجاج؛ هیچ مرکبی سرکش تر از مرکب لجاجت نیست» ! (30) 7- و بالاخره تعصب و لجاجت هم دنیای انسان را بر باد می دهد و هم آخرت او را، چرا که در دنیا سرچشمه عداوت ها و جدایی ها و اشتباهات فراوان و از دست دادن آرامش می شود و در آخرت سبب دوری از رحمت خدا، و این همان است که در روایت امیرمؤمنان علی (ع) خواندیم: «اللجاج اکثر الاشیاء مضرة فی العاجل و الآجل؛ لجاجت از همه چیز زیانبارتر است در دنیا و آخرت» ! .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه