اگر آيه تطهير در ميان آيات مربوط به همسران پيامبراکرم(ص) آمده،چرا شامل آنها نمي شود؟

آيه تطهير (سوره احزاب، آيه 33) هر چند در لابلاى آيات مربوط به همسران پيامبر آمده است، اما به ادله و شواهد متعدد، شامل آنان نمى‏شودو مقصود از آن فقط خمسه‏ى طيبه است: 1.تغيير سياق آيه: ضميرهايى كه در آيات قبل و بعد از آيه تطهير آمده، به صورت ضمير «جمع مؤنث» است، كه براى مجموعه زنان به كار مى‏رود و مقصود از آن زنان پيامبر اكرم است مانند: لستنّ، ان اتقيتنّ، فلا تخضحن، فى بتوتكنّ، واذكرن، بيوتكنّ. در حالى كه ضمايرى كه در آيه تطهير به كار رفته، به صورت جمع مذكر است كه براى مجموعه‏اى كه همه يا اكثريت آن مرد هستند، به كار مى‏رود: «عنكم، يطهركم» و نمى‏تواند مقصود از آنها، جماعت و گروه زنان باشد. اگر مقصود جماعت زنان بود مى‏بايست تعبير «عنكنّ، يطهركن» به كار مى‏رفت. اين تعبير سياق آيه، دليل است بر اين كه، مخاطبين در آيه تطهير، غير از مجموعه همسران پيامبر مى‏باشد. 2.روايات بسيار زيادى در منابع شيعه و سنى وارد شده، به گونه‏اى كه به حد تواتر مى‏رسد و بيان كرده است كه مقصود از اهل بيت و مخاطب ضماير در آيه تطهير، فقط پنج نفرند: پيامبر اكرم(ص)، على(ع)، فاطمه زهرا(س)، امام حسن وامام حسين(ع). به همين جهت، علاوه بر شيعه، اكثريت علماى اهل سنت، مخاطب آيه تطهير را محدود به همين پنج نفر مى‏دانند. علاوه بر منابع و مصادر حديثى شيعه، كثرت اين روايات در منابع حديثى اهل سنت جاى هيچ‏گونه ترديدى باقى نمى‏گذارد. نويسنده شواهد التنزيل از علماى اهل سنت، بيش از يكصد و سى حديث از منابع حديثى اهل سنت در زمينه اختصاص آيه تطهير به پنج تن نقل كرده است كه به ذكر چند نمونه اكتفا مى‏كنيم: الف) روايات متعدد از اصحاب پيامبر اكرم همچون ابوسعيد خدرى و ابن عباس دو صحابى سرشناس و معروف از حضرت رسول اكرم(ص) نقل مى‏كنند كه: «انها نزلت فى خمسة: فى رسول الله و على و فاطمه والحسن والحسين؛ اين آيه درباره پنج نفر نازل شد رسول خداو على و فاطمه وحسن و حسين». ب ) روايات متعددى كه از خودهمسران پيامبر اكرم همچون عائشه و ام سلمه نقل شده است كه هنگامى كه پيامبر اكرم سخن از آيه شريفه تطهير داشتند ما از ايشان پرسيديم آيا جزو آن هستيم حضرت فرمودند شما خوبيد اما مشمول اين آيه نيستند. 3.عائشه نقل مى‏كند: «لقد رأيت عليا و فاطمه و حسنا و حسينا و جمع رسول الله(ص) بثوب عليهم ثم قال: اللهم هولاء اهل‏بيتى و حامتى، فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهيرا، قالت: فقلت يا رسول الله انا من اهلك قال(ص) تنحى فانك الى خير؛ با چشم خود، على و فاطمه و حسن و حسين را ديدم كه پيامبر اكرم آنان را زيرپوششى جمع كرده بود و فرمود: خداوندا اينها خاندان و حاميان من هستند، پس رجس و پليدى را از آنها ببر و آنان را از آلودگى‏ها پاكشان فرما. من [عائشه] عرض كردم اى رسول خدا آيا من هم از آنها [اهل بيت] هستم، پيامبر فرمود: دورشو، تو بر خير و نيكى هستى [اما جزء اين جمع نمى‏باشى]». ج ) در روايات متعددى آمده، بعد از نزول آيه تطهير، پيامبر به مدت شش‏ماه، هر روز هنگامى كه براى نماز صبح بيرون مى‏آمد، در خانه فاطمه زهرا مى‏استاد و صدا مى‏زد: الصلوة يا اهل البيت، انما يريد الله ليذهب عنكم الرجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا؛ اى اهل بيت، هنگام نماز است [و آيه تطهير را تلاوت مى‏كردند] همانا خداوند مى‏خواهد پليدى را از شما اهل‏بيت دور سازد و شما را پاك سازد». تكرار اين عمل از سوى پيامبر اكرم، به مدت شش‏ماه به طور مداوم آيا براى اين نيست كه مطلب كاملاً مشخص شود تا در آينده ترديدى باقى نماند كه اين آيه تنها در شأن اين افراد نازل شده است. به ويژه با توجه به بستن در خانه‏ها به مسجد و بازگذاشتن در خانه فاطمه و على، سبب مى‏شد كه هنگامى كه پيامبر به در اين خانه مى‏آمدند و آيه تطهير را خطاب به آنان تلاوت مى‏كردند، هميشه گروهى از مردم كه براى نماز در مسجد آمده بودند اين سخن را از پيامبر بشنوند. در زمينه روايات بسيار فراوان مربوط به اين آيه كه در منابع اهل‏سنت و از زبان همسران پيامبر همچون عائشه و ام‏سلمه و اصحاب پيامبر همچون عمر بن الخطاب و سعد ابى وقاص آمده و بيان شده كه مقصود از اهل‏البيت، خمسه طيبه هستند مراجعه كنيد به:* اهل بيت درقرآن و حديث، محمد رى‏شهرى، ترجمه: حميد رضا شيخى (2 جلد)* شواهدالتنزيل، حاكم حسكانى، ج 2، ص 92 - 10 4.با توجه به ا ين كه اراده مذكور در آيه، اراده تكوينى است و مفاد آن عصمت است، نحوه عمل برخى از همسران پيامبر، دليل بر عدم عصمت آنان است. برخى از زنان پيامبر در طول زندگانى خود به كارهايى دست زدند كه هرگز با مقام عصمت سازگار نيست و اهل سنت هم وجود اين لغزش‏ها را درزندگى آنان قبول دارند مانند نقش اساسى عائشه در ماجراى جنگ جمل كه قيام بر ضد امام وقت بود و سبب خونريزى و كشته شدن حدود هفده‏هزار نفر گرديد، مخالفت صريح با آيه «و قرن فى بتوتكنّ» است كه خطاب به همسران پيامبر مى‏گويد «در خانه‏هايتان آرام گيريد»؛ عيب‏جويى مكرر عائشه از حضرت خديجه كه بزرگترين و فداكارترين و اولين زن مسلمان است در تاريخ اسلام مشهود است به گونه‏اى كه بارها پيامبر اكرم را به شدت به خشم آورد.5.علاوه بر ادله فوق، شاهد بر عدم شمول آيه تطهير نسبت به همسران پيامبر، اين كه اگر آيه فوق شامل زنان پيامبر هم مى‏شد، قطعا همسران پيامبر به آن تمسك مى‏كردند، به ويژه در نزاع‏هايى كه با ديگران پيدا مى‏كردند. در حالى كه در هيچ يك از منابع شيعه و سنى نداريم كه زنان پيامبر به آيه تطهير براى اثبات عصمت و فضيلت خود، تمسك كنند به ويژه با توجه به اين كه عايشه همسر پيامبر اسلام، به گواهى روايات فراوان، در بازگو كردن فضائل خود و ريزه‏كارى‏هاى ارتباطش با پيامبر اكرم چيزى را فروگذار نمى‏كرد، اگر اين آيه شامل وى مى‏شد، قطعا هم آن را به عنوان فضيلتى براى خود بازگو مى‏كرد و هم در نزاع‏هايى مثل جنگ جمل براى اثبات درستى عمل خويش به آن تمسك مى‏جست. خاتمه در پايان قابل ذكر است كه مفسرين مطالبى را براى اين كه «چرا اين آيه در لابلاى آيات مربوط به وظايف همسران پيامبر اكرم آمده است ذكر كرده‏اند: 1. علامه طباطبايى مى‏نويسد: ما هيچ دليلى نداريم كه آيه تطهير در ضمن آيات مربوط به همسران پيامبر نازل شده باشد و حتى يك روايت در اين زمينه وارد نشده است حتى كسانى مانند «عكرمه» و «عروه» كه اين آيه را مخصوص همسران پيامبر دانسته‏اند، نمى‏گويند كه آيه تطهير همراه با آيات مربوط به همسران پيامبر نازل شده است، بنابراين، آيه تطهير به حسب نزول، جزو آيات مربوط به همسران پيامبر نيست. بلكه جداگانه نازل گرديده است، اما هنگام جمع‏آورى آيات، يا به دستور پيامبر اكرم و يا بعد از رحلت ايشان، در كنار آيات فوق قرار داده شده است. موقعيت آيه تطهير در ميان آيات مربوط به همسران پيامبر، مانند موقعيت آيه «اليوم يئس الذين كفرو» در ميان آيه مربوط به خوردنى‏هاى حرام است. 2. اين مورد، تنها موردى نيست كه در آيات قرآن به آياتى برمى‏خوريم كه در كنار هم قرار داده شده‏اند در حالى كه از موضوعات مختلفى سخن مى‏گويند. موارد متعددى از چنين امرى در قرآن كريم وجود دارد. همچنان كه در كلام و اشعار فصحاى عرب نيز نمونه‏هاى فراوانى وجود دارد. 3. نكته اين كه، آيه تطهير در كنار آيات مربوط به همسران پيامبر آمده، اين است كه قرآن مى‏خواهد به همسران پيامبر بگويد، شما در ميان خانواده‏اى قرار داريد كه گروهى از آنان معصومند، كسى كه در زير سايه درخت عصمت قرار گرفته و در كانون معصومان است، شايسته است كه بيش از ديگران مراقب باشد و فراموش نكند كه انتساب او به خانواده معصوم، مسؤوليت‏هاى سنگينى براى او ايجاد مى‏كند. براى مطالعه در زمينه آيه تطهير با تكيه بر منابع مورد قبول اهل سنت ر.ك:1.اهل بيت در قرآن و حديث، محمدى رى‏شهرى، ترجمه: حميدرضا شيخى (2 جلد)2.شواهد التنزيل، حاكم حسكانى، ج 2، ص 92 - 103.فى‏آية‏التطهير، علامه سيد مرتضى عسگرى4. من هم اهل البيت، دكتر محمد تيجانى سماوى 5.مع الدكتورا سالوس فى آية التطهير6.الغدير، علامه امينى7.تفسير نمونه، مكارم شيرازى، ج 17، ص 294www.payambarazam.ir .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه