نفرات کشته شده از سپاه عمربن سعد چه تعداد بوده است؟

آمار کشته های لشکر عمر سعد: شماری از منابع، تعداد کشته های سپاه دشمن را 8 8 نفر (به جز مجروحان) نوشته اند. اما این آمار نادرست به نظر می‌رسد، چرا که اولا: با توجّه به شجاعت و استقبال یاران امام و به ویژه بنی هاشم از شهادت و پیشی گرفتن آنان از یکدیگر در جان نثاری در راه هدف مقدس پیشوای شان، آن چنان نمود و بروز داشته است که حتی برخی از افراد سپاه دشمن را به اعتراف واداشته است. ابن‌ابی الحدید از قول یکی از افراد دشمن که در کربلا حضور داشته است، در پاسخ یکی از معترضان که چرا با حسین جنگید؟ در توصیف شجاعت یاران امام می‌گوید: گروهی بر ما قیام کردند که دست‌های شان بر قبضه های شمشیرشان بود و هم چون شیران شرزه از چپ و راست، سواران شجاع را از پا درمی آوردند و خویشتن را به کام مرگ افکنده بودند، نه امان می پذیرفتند و نه رغبتی به مال داشتند و هیچ چیز نمی توانست میان آنان و وارد شدن در دام مرگ یا چیرگی بر ملک، مانع و حایل شود و اگر اندکی دست برمی داشتیم، با تمام جان، لشکر را نابود می‌کردند. (با این حال) ای بی مادر، ما چه کار می توانستیم انجام دهیم. افزون بر این، در خصوص شجاعت علی اکبر نقل شده است که آن قدر از سپا ه دشمن را کشت که فریاد اعتراض آمیز دشمن بلند شد. ثانیا: بنابر برخی گزارش ها، تعداد کشته های دشمن حتی به دست برخی از یاران امام، بسیار بیش از این تعداد بوده است. شیخ صدوق (م 381 ق) و به پیروی از او، محمد‌بن‌فتّال نیشابوری (م 508 ق) تعداد کشته های دشمن را توسط برخی از اصحاب امام، چنین نوشته اند: حر‌بن‌یزید: 18 نفر، زهیر‌بن‌قین: 19 نفر، حبیب‌بن‌مُظاهِر: 31 نفر، عبدالله‌بن‌ابی عروه غِفاری: 20 نفر، بُریر‌بن‌خُضَیر: 30 نفر، مالک‌بن‌انس کاهلی: 18 نفر، (یزید‌بن) زیاد‌بن‌مهاصر کندی (ابوالشعثاء): 9 نفر ، وَهْب‌بن‌وهْب (یا عبدالله‌بن‌عُمَیْرکلبی): 7 (یا 8) نفر، (نافع بن) هلا ل‌بن‌حجاج: 13 نفر ، عبدالله‌بن‌مسلم‌بن‌عقیل: 3 نفر، علی‌اکبر: 54 نفر، قاسم‌بن‌الحسن: 3 نفر. چنان که ملاحظه می شود طبق این گزارش، تعداد کشته های دشمن توسط برخی از سپاه امام، 225 (یا 226) نفر است، یعنی بیش از دو برابر و نیم عدد 88 نفر. ابن‌شهرآشوب، آمار کشته‌های دشمن را بیش از آمار شیخ صدوق، نوشته است. برای نمونه، او تعداد کشته‌شدگان توسط افراد نام برده را چنین گزارش کرده است: حُرّ، بیش از 40 نفر، حبیب‌بن‌مُظاهِر، 62 نفر، زهیر‌بن‌قین،120 نفر، حجاج‌بن‌مسروق، 25 نفر، عون‌بن‌عبدالله‌بن‌جعفر، 21 نفر، علی‌اکبر 70 نفر و عبدالله‌بن‌مسلم‌بن‌عقیل، ‌98 نفر. هم چنین مستوفی، تعداد کشته های سپاه عمر سعد را 180 نفر نوشته است. اگرچه ممکن است پذیرش برخی از این آمار با توجه به مدت زمان نبرد در روز عاشورا به نظر مشکل برسد، اما ارقام یاد شده در مجموع، حاکی از آن است که تعداد کشته های دشمن، بسیار بیش از 88 نفر بوده است. به نظر می رسد شرایط حاکم بر عصر نگارش این گزارش ها، بیش از این به مورّخان اجازه نمی داده که آمار واقعی از کشته های لشکر عمر سعد را ارائه کنند. ابن‌سعد، ترجمة‌الحسین و مقتله، فصلنامه تراثنا، شماره10، ص184؛ بَلاذُری، انساب الاشراف، ج3، ص 411؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص455؛ تمیمی مغربی، شرح الاخبار، ج3، ص155؛ مسعودی، مُرُوج الذَّهَب ، ج3، ص72.در ادامه پرسیده بودید: میگویند هیچکس حریف حضرت ابوالفضل نبود. در پاسخ باید گفت: بی شک شجاعت ایشان ضرب المثل و وفاداری ایشان به امام حسین علیه‌السلام کم نظیر بوده است اما این مطلب که هیچ کس حریف ایشان نبوده است سند تاریخی ندارد و از نظر علمی مردود است.آیا درست است که میگویند اگر حضرت عباس (ع) به جنگ با دشمن میرفت شاید نتیجه جنگ عوض میشد.این‌گونه مطالب افسانه‌ای غالبا ساخته و پرداخته مداحان کم اطلاع و یا بی‌توجه است. بر اساس گزارش منابع متعدد تاریخی و روایی حضرت اباالفضل از صبح روز عاشورا تا هنگامه عصر که زمان شهادت ایشان است ، دوشادوش امام حسین علیه‌السلام و دیگر اصحاب حضرت در حال جنگ با دشمن بودند و این مطلب هرگز صحت ندارد که ایشان با دشمن نجنگیدند مگر به خاطر آوردن آب.! پی‌نوشت: 1. ابن‌ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج3، ص 263. 2. ابن‌اعثم، پیشین، ج5، ص 115؛ خوارزمی، پیشین، ج2، ص 35. خوارزمی در ادامه می نویسد: علی اکبر (در مجموع) 200 نفر را کشت (همان). 3. بَلاذُری (انساب الاشراف، ج3، ص 405) تعداد کشته ها را 5 نفر نوشته است. 4. طبری (تاریخ الامم و الملوک، ج5، ص441) تعداد کشته ها را توسط نافع، 12نفر نوشته است. 5. شیخ صدوق، الامالی، مجلس 30، ح1 ، ص 223 ـ 226. 6. در صورتی که وهب، 8 نفر کشته باشد. 7. ابن‌شهرآشوب، مناقب آل‌ابی‌طالب، ج 4، ص 109 ـ 114. 8. تاریخ گزیده، ص265. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه