آیا دنیا و آخرت با هم تضاد دارند؟

دنیا و آخرت با هم تضاد ندارند ؛ بلکه تفاوت و نوعى ارتباط دارند . در اینجا با تحلیلى کوتاه و در حد اختصار، به تفاوت ها و نوع ارتباط میان دنیا و آخرت، از دیدگاه آیات قرآن، اشاره مى شود .تفاوت ها1 . ثبات و تغییر ؛ در دنیا حرکت و تغییر هست: جوان پیر مى شود ؛ نو، کهنه مى گردد ؛ کهنه ها از بین مى روند ؛ گیاهان پژمرده مى شوند و... اما در جهان آخرت، این گونه تغییر و تحول وجود ندارد و ثبات و بقا حاکم است ر .ک: نساء (4 )، آیه 77 ؛ یونس (10 )، آیه 24 ؛ نحل (16 )، آیه 96 ؛ کهف(18 )، آیه 46 ؛ مریم (19 )، آیه 76 ؛ طه (20 )، آیه 73 ؛ غافر (40 )، آیه 39 ؛ حدید (57 )، آیه 20 و... . .2 . آمیختگى و خلوص ؛ در زندگى دنیایى، خوشى با رنج، حیات با مرگ، لذت با محنت، اندوه با شادى و اضطراب با آرامش آمیخته است . اما در آخرت چنین نیست ؛ بلکه دسته اى از مردم همیشه و از هر جهت متنعّم، شاد و آسوده اند و گروهى دیگر همواره معذّب، غمگین و ناراحت اند ر .ک: آل عمران(3 )، آیه 15 ؛ نساء (4 )، آیه 77 ؛ اعراف (7 )، آیه 32 ؛ یوسف(12 )، آیه 109 ؛ رعد(13 )، آیه 34 ؛ نحل (16 )، آیه 30 ؛ طه(20 )، آیه 127 ؛ زمر (39 )، آیه 26 ؛ قلم (68 )، آیه 33 و ... . .3 . اصل و فرع ؛ دنیا در برابر آخرت مانند «وسیله و هدف»، «کشت و درو» و «اصل و فرع» است ؛ یعنى، زندگى دنیایى مقدمه آخرت و وسیله اى براى کسب سعادت ابدى است . در این دنیا باید تخم پاشید و در آنجا درو کرد . زندگى دنیایى، فرعى و غیراصیل و زندگى اخروى، نهایى و اصیل است آل عمران (3 )، آیه 185 ؛ قصص (28 )، آیه 77 ؛ عنکبوت (29 )، آیه 64 ؛ محمد (47 )، آیه 36 ؛ حدید (57 )، آیه 20 ؛ فجر(89 )، آیه 24 و... . .هست بى رنگى اصول رنگ هاصلح ها باشد اصول جنگ هاآن جهان است اصل این پر غم وثاق وصل باشد اصل هر هجر و فراق زانک ما فرعیم و چار اضداد اصل خوى خود در فرع کرد ایجاد اصل مثنوى معنوى، دفتر ششم، ابیات 59، 60 و 62 .ارتباط دنیا و آخرت با وجود تفاوت هایى که میان دنیا و آخرت وجود دارد، پیوند و ارتباط تکوینى و خاصى نیز بین آن دو هست . اما در فهم این ارتباط، باید تعمق بیشترى کرد ؛ چرا که برخى گمان کرده اند: نعمت هاى دنیایى موجب سعادت اخروى است ؛ از این رو، میان نعمت هاى دنیا و نعمت هاى آخرت، قائل به ارتباطاند .از دیدگاه قرآن، رابطه بین دنیا و آخرت، از قبیل رابطه بین پدیده هاى دنیا با یکدیگر نیست که هر کس در اینجا نیرومندتر، زیباتر و شادتر باشد، در آخرت نیز همان گونه باشد انعام (6 )، آیه 94 ؛ طه (20 )، آیه 124 و 126 ؛ مؤمنون (23 )، آیه 101 ؛ شعرا (26 )، آیه 88 ؛ لقمان (31 )، آیه 33 ؛ مجادله (58 )، آیه 17 و... . .برخى نیز پنداشته اند: کسانى به سعادت اخروى مى رسند که از نعمت هاى دنیوى بهره مند نبوده و کسانى دچار عذاب هاى اخروى مى شوند که از نعمت هاى دنیایى بهره مند بوده اند . این، پندارى ناروا است ؛ زیرا از نظر قرآن، نعمت هاى دنیایى وسیله آزمایش انسان است و بهره مندى یا محرومیت از آنها، به تنهایى نشانه نزدیکى یا دورى از حضرت حق - که موجب سعادت یا شقاوت مى شود نیست آل عمران (3 )، آیه 179 ؛ مائده (5 )، آیه 48 ؛ اعراف (7 )، آیه 168 ؛ انفال (8 )، آیه 28 ؛ کهف (18 )، آیه 7 ؛ تغابن(64 )، آیه 15 ؛ فجر (89 )، آیه 15 و 16 و... . ؛ بلکه از منظر آیات قرآن، عامل سعادت اخروى «ایمان و عمل صالح» بقره (2 )، آیات 25 و 38 و 277 و... ؛ آل عمران (3 )، آیات 15 و 57 و 179 و... ؛ نساء (4 )، آیات 13 و 146 و 162 و... ؛ حدید(57 )، آیه 12 ؛ تغابن(64 )، آیه 9 ؛ بروج(85 )، آیه 11 ؛ بیّنه (98 )، آیه 7 و8 و... . و عامل شقاوت ابدى «کفر و گناه» معرفى شده است بقره (2 )، آیات 24 و 104 و 162 ؛ مائده (5 )، آیه 10 و 86 ؛ انعام (6 )، آیه 49 ؛ توبه (9 )، آیه 3 ؛ یونس (10 )، آیه 4 ؛ رعد (13 )، آیه 5 ؛ فرقان (25 )، آیه 11 ؛ ص 38 ) آیه 55 و... . . براى آشنایى تفصیلى از تفاوت ها و نوع رابطه دنیا و آخرت ر .ک: محمدتقى مصباح یزدى، آموزش عقاید، ج 3، صص 100 - 119 .در حقیقت از دیدگاه قرآن، یک نوع رابطه حقیقى و تکوینى، میان دنیا و آخرت وجود دارد ؛ هرچند براى ما ناشناخته و براى علوم تجربى غیرقابل تبیین باشد . حال عدم معرفت و قدرت تبیین، دلیلى بر نبود چنین پیوندى و انکار آن نخواهد بود ؛ زیرا محدوده روابط تکوینى و حقیقى، فراتر از روابط ناشناخته و تجربه ناپذیر است .از نظرگاه قرآن، قیامت، باطن نظام هستى و دنیا است؛ از این رو، آخرت هم اکنون هست، ولى در پشت پرده و در زیر حجاب و حجاب ها است . بعداً پدید نمى آید ؛ بلکه بعداً با کنار رفتن موانع و برداشته شدن حجاب ها، آن حقیقت ظاهر و بارز مى شود اعراف (7 )، آیه 187 ؛ احزاب (33 )، آیه 63 ؛ ملک (67 )، آیه 25 و 27 و... . .از دیدگاه آیات، انسان ها هم اکنون در صراط خود به سوى اهداف خویش در حرکت اند ؛ بر روى صراط خود مى لغزند و با افت و خیزها به حرکت خود ادامه مى دهند . این حقیقت و باطن، به دلیل حجاب ها از ما پوشیده است ؛ ولى اگر کسى بصیرت یابد و با طىّ منازل و تحمل رنج ها و ریاضت ها، قیامت براى او قیام کند، هم اکنون شاهد آن خواهد بود تکاثر (102 )، آیات 1-6 و... . .هرچه ما دادیم، دیدیم این زمان این جهان پرده ست و عین است آن جهان مثنوى معنوى، دفتر ششم، بیت 3530 . .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه