مطابق روایات صحیحه چه تاریخی برای شهادت حضرت محسن بن علی علیه السلام ذکر شده است؟

پیامبر اکرم (ص) روز دوشنبه 28 صفر وفات نمود (ارشاد ،ج1، ص189؛ تهذیب ،ج6، ص2) عصر همان روز در حالی که امیرالمومنین مشغول غسل و تکفین پیامبر بود (شیخ مفید، الارشاد، ج1، ص191.) عده ای از انصار در سقیفه بنی ساعده جمع شده و به دنبال تعیین خلیفه از سوی خودشان برآمدند و برای این امر سعدبن عباده را انتخاب کردند (الطبقات الکبری، ج2،ص218-218.) با آگاهی عمر بن خطاب و ابوبکر از این ماجرا آن دو به سرعت به طرف سقیفه به راه افتادند(طبری، تاریخ الامم و الملوک، ج3،ص219)پس از کشمکشهای فراوان ابوبکر را به عنوان خلیفه انتخاب کردند(طبری، تاریخ الامم و الملوک ،ج3، ص219-222) «ابن ابی الحدید» به نقل از «براء بن عازب» می‌نویسد: عده‌ای از بنی‌هاشم مشغول غسل رسول خدا بودند . در این اثناء خبر رسید که عده‌ای در سقیفه اجتماع کرده‌اند. عمر بن خطاب و ابوبکر هم رفتند . سپس خبر رسید که با ابوبکر بیعت کرده‌اند. طولی نکشید که ابوبکر به همراه عمر بن خطاب ، ابو عبیدة جراح و عده‌ای از اهل سقیفه را دیدم که به راه افتاده‌اند وهر که را می‌بینند دستش را گرفته و به عنوان بیعت به دست ابوبکر می‌دهند .خود را به بنی‌هاشم رساندم. آنان در را (برای غسل دادن رسول خدا) به روی خود بسته بودند. در را کوبیدم و آنان را از بیعت مردم با ابوبکر آگاه ساختم. (شرح نهج البلاغه، ج 1، ص219.)عمر بن خطاب ،‌ ابوعبیده، ابوبکر و همرانشان رفته رفته وارد مسجد النبی شدند در حالی که عمر بن خطاب فریاد می‌زد: همانا مردم با ابوبکر بیعت کردند(ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج2، ص56) ، ابوبکر بر منبر رسول خدا نشسته خطبه‌ای خواند. ابوذر که از مسئله بیعت آگاهی یافته بود به مسجد رفت و طیّ سخنانی مردم را به اطاعت از علی (ع) فرا خواند. (تفسیر فرات کوفی، ص81)در این اثناء بنی اسلم که وارد مدینه شده بودند با بیعت‌گیرندگان برخورد کردند. عمر بن خطاب به اطلاع آنان رساند که اگر در بیعت گرفتن یاری‌شان کنند مؤونه آنان را تامین خواهد نمود. آنان نیز پذیرفته و چوب به دست در مدینه به راه افتادند. تعداد آن‌ها به حدی زیاد بود که کوچه‌های مدینه مملو از آنان گردید.( تاریخ الامم و الملوک ،ج2، ص458) آنان هر کس را که می‌دیدند برای بیعت به نزد ابوبکر می‌آوردند.( شیخ مفید، الجمل، ص59) این روند بیعت گیری تا شب ادامه یافت. با فرا رسیدن شب آنها به منازل خود بازگشتند.( شرح نهج البلاغه، ج6،ص19) روز سه شنبه نیز ابوبکر به همراه عمر بن خطاب و ابوعبیده جراح به مسجد پیامبر آمدند و ضمن خواندن خطبه مجددا مردم را به بیعت با ابوبکر فراخواندند اما قبل از آن عمر بن خطاب منصب قضاوت و ابو عبیده منصب دریافت غنائم را بین خود تقسیم کردند.( عبد الرزاق صنعانی، المصنف، ج5، ص438.) اکثر مورخان متقدم بر این عقیده‌اند که پیامبر شب چهارشنبه به خاک سپرده شده‌ است. (ابن سعد، الطبقات الکبری، ج2، ص290؛ ابن هشام، السیرة‌ النبویة، ج4،ص314؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج2، ص251؛ یعقوبی، تاریخیعقوبی، ج2، ص114؛ طبری، تاریخ الامم والملوک، ج3، ص213.)برخی مانند ابن هشام و طبری زمان دقیق‌تری از آن را تعیین کرده و تصریح کرده‌اند که این مسئله در نیمه‌های شب رخ داده است.(همان) یعنی حدود سه روز بدن پیامبر بر روی زمین مانده بود و اینها به دنبال گرفتن بیعت برای فرد مورد نظر خود بوده و بدن پیامبر را به حال خود رها کرده بودند. روز چهارشنبه یعنی تنها سه روز بعد از وفات پیامبر(ص)، ابوبکر و عمر بن خطاب دستور دادند که تمام کسانی که در سپاه اسامه بودند باید به لشکر اسامه در بیرون از شهر مدینه پیوسته و از شهر خارج شوند(مغازی واقدی، ج3، ص1122) آنان سعی داشتند مهاجران و انصار را از شهر خارج کرده و آنگاه با خیالی آسوده به دنبال بیعت گرفتن از مخالفین سرسخت خود که تا آنموقع بیعت نکرده بودند به خصوص بنی هاشم و امیرالمومنین علی علیه السلام باشند.( مسعودی، مروج الذهب، ج 1، ص 657.)بیعت نکردن امام علی علیه السلام برای دستگاه خلافت سنگین و غیر قابل تحمل بود، از این رو تصمیم گرفتند که از علی علیه السلام و بنی هاشم و افراد دیگری که بیعت نکرده بودند، بیعت اجباری بگیرند. آنان دو روز بعد از تدفین پیامبریعنی در روز جمعه اولین یورش را به خانه وحی انجام دادند(دانشنامة شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها، ص 236 و 237)یعقوبی در این باره می نویسد:ابوبکر و عمر بن خطاب که خبر یافته بودند بنی هاشم با علی بن ابی طالب در خانه فاطمه دختر پیامبر خدا گرد آمده اند، آنان با گروهی به خانه هجوم آورند تا از علی علیه السلام و مخالفان بیعت بگیرند . عمر بن خطاب آن ها را برای بیعت ـ به سوی مسجد ـ کشید.(تاریخ یعقوبی، ج 1، ص 527(یعقوبی در ادامه می نویسد:علی علیه السلام بیرون آمد . عمر بن خطاب و همراهانش به خانه ریختند، فاطمه«علیهاالسلام» بیرون آمد و گفت: به خدا قسم باید بیرون روید وگرنه نزد خدا ناله و زاری می کنم.( یعقوبی، همان، و نیز ر.ک: ابن قتیبه دینوری، الامامه و السیاسه، ج 1، ص 27 ـ 33)ترتیب وقایع بعدی:شنبه: ایام مطالبه میراث و سهم ذی القربا توسط حضرت فاطمه سلام الله علیها و دومین نوبت از استنصارهای شبانه.یک شنبه: ایام مطالبة میراث و سهم ذی القربا توسط حضرت فاطمه سلام الله علیها و سومین نوبت از استنصارهای شبانه.دوشنبه: ایام مطالبة میراث و سهم ذی القربا توسط حضرت فاطمه سلام الله علیها و بی وفایی صحابه در یاری رساندن به امیرالمؤمنین علی علیه السلام و عرضه قرآن توسط امیرالمؤمنین و ایراد خطبة «وسیله».سه شنبه و چهارشنبه: ایام مطالبة میراث و سهم ذی القربا توسط حضرت فاطمه سلام الله علیها.پنج شنبه: خطابة فاطمه زهرا سلام الله علیها معروف به خطبة فاطمی در مسجد النبی.جمعه: سخنرانی دوازده نفر از یاران امیرالمؤمنین علیه السلام در مسجد النبی و احتجاج آن ها با ابوبکر دربارة خلافت پس از کسب اجازه از امیرالمؤمنین علی علیه السلام.شنبهیکشنبه و دوشنبه: ایام سه روزة انزوای سیاسی ابوبکر.سه شنبه: تثبیت دوبارة پایه های حکومت ابوبکر توسط عناصر مسلح کودتا و اخراج کارگزاران حضرت زهرا سلام الله علیها از فدک.چهارشنبه: رسیدن خبر غصب فدک به صدیقة طاهره سلام الله علیها در مدینه.پنج شنبه و جمعه و شنبه: ایام مطالبة فدک.یک شنبه و دوشنبه: ایام مطالبة فدک و احتمال وقوع اصلی هجوم در این روزها و پس از آن به خانة وحی و اهل بیت رسالت و جسارت به فاطمة زهرا سلام الله علیها که منجر به شهادت آن حضرت شد.( برگرفته شده از دانشنامة شهادت حضرت زهرا سلام الله علیها، ص 236 و 237 ، چاپ دوم، 1386).از این پس دیگر حضرت زهرا سلام الله علیها به علت صدمات جسمی و روحی که به ایشان وارد شده بود در بستر بیماری افتاده بودند تا اینکه بنا به نقلی پس از هفتاد و پنج روز(اصول کافى، ج 1، ص 241) و بنا به نقلی پس از نود و پنج روز (کشف الغمه، ج 2، ص 128)به شهادت رسیدند. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه