آیا حضرت ابوالفضل العباس در جنگ صفین حضور داشته و جنگیده است؟

در برخی منابع ادعا شده است که «در جنگ صفین حضرت عباس(ع) نقابی به صورت زد و از لشکر امام علی(ع) بیرون آمد و طلب مبارز کرد. اصحاب معاویه از مبارزه ی با او ترسیدند. معاویه به مردی شجاع که او را (ابن شعثاء) می گفتند، فرمان داد به مبارزه ی این جوان برود. ابن شعثاء گفت: اهل شام مرا با ده هزار سوار برابر می دانند، اجازه بده! من هفت پسر دارم، یکی را می فرستم تا او را به قتل رساند. هفت پسر یکی بعد از دیگری رفتند و کشته شدند و دست آخر ابن شعثاء خود به میدان آمد، جوان مبارز به او حمله کرد و او را نیز نقش بر زمین ساخت. دیگر از لشکر معاویه کسی جرأت نکرد به تنهایی قدم به میدان گذارد. امیرالمونین(ع) به عباس(ع) فرمودند: بس است پسرم برگرد! تمام لشگر گفتند: یا علی(ع) بگذار جنگ را تمام کند اما امیرالمومنین(ع) فرمودند: نه او پسرم عباس قمر بنی هاشم و ذخیره برای حسین(ع) است!» در تحلیل و بررسی این ادعا باید گفت که در شجاعت و دلاوری های حضرت عباس(ع) هیچ و شک و تردیدی نیست، ولی درباره حضور ایشان در جنگ های جمل، صفین قبل از کربلا، اسناد تاریخی دست اول و منابع محکمی وجود ندارد و منابع متأخر و دست دوم تاریخی و برخی منابع معاصر حضور او را در این جنگ ها تأیید می کنند که از لحاظ علمی، تاریخی و سندی از صحت چندانی برخوردار نیستند. دلیل آن هم بسیار روشن است چرا که؛ حضرت ابوالفضل(ع) متولد سال ۲۶ هجری بوده اند و جنگ صفین هم در سال ۳۷ هجری رخ داده است، در واقع عباس(ع) در آن زمان یک نوجوان ۱۲ یا ۱۳ ساله بود. در نتیجه اینکه در بعضی از کتابهای متأخر نوشته اند که عباس(ع) در جنگ صفین حضور داشته، و قصه های آن چنانی از حضور دلاورانه او تعریف کردند و گفته شده که او با یک نگاه باعث ترس و خوف به دل مالک اشتر شده، همگی صحت ندارد و ساخته و پرداخته است که اسناد تاریخی معتبری ندارد. جریان حضور عباس(ع) و حتی جنگ او با ابوشعثاء فقط در برخی کتب غیر معتبر از جمله کبریت احمر بیرجندی آمده است.(کبریت احمر بیرجندی، ص۳۸۵) اما برخی مانند مرحوم سید محسن امین گفته است؛ [وَ حَضَرَ بَعضَ الحُرُوبِ فَلَم یأذَن لَهُ أَبُوهُ فِی النِّزَالِ] عباس برخی از نبردها را در زمان خلافت علی(ع) درک کرد، اما امام علی(ع) به او اجازه حضور در میدان نبرد را نداد!(اعیان الشیعه امین، ج۷، ص۴۲۹) .

پایگاه اطلاع رسانی حوزه

مرجع:

ایجاد شده در 1401/04/17

لینک کوتاه