در فضیلت و آداب ضیافت مؤمنان :

در فضیلت و آداب ضیافت مؤمنان : از حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم منقول است که از جمله گرامى داشتن آدمى برادر مؤمنش را آن است که تحفه او را قبول کند و آن چه حاضر داشته باشد براى او به تحفه بیاورد و چیزى که نداشته باشد براى او تکلیف نکند. به سند حسن از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که هرگاه برادر مؤمن تو نطلبیده به نزد تو آید آن چه حاضر دارى براى او بیاور و اگر طلبیده باشى او را براى او تکلّف کن . حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که ولیمه و مهمانى سنّت در پنج چیز می باشد : در عروسى و عقیقه و ختنه کردن پسر و خانه نو خریدن یا بنا کردن و در وقتى که از سفر به خانه خود برگردد. در حدیث دیگر وقتى که از سفر حج برگردد . در احادیث معتبره وارد شده است که هر که داخل شهرى شود مهمان برادر مؤمن و اهل دین خود است تا از آن شهر بیرون رود و سزاوار نیست که مهمان روزه دارد مگر به رخصت صاحبان خانه که مبادا طعامى براى او به عمل آورند ضایع شود و سزاوار نیست اهل خانه را روزه داشتن مگر به رخصت مهمان که مبادا به سبب روزه ایشان شرم کند و طعام نخورد. به سند معتبر منقول است از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم که حد ضیافت سه روز است و بعد از سه روز تصدّق و تبرعی است که نسبت به او مى کنى و فرمود که آن قدر نمانید نزد برادر مؤمن خود که او را درهم شکنید که دیگر چیزى نداشته باشد که خرج شما کند. ابن ابى یعفور روایت کرده است که در خانه حضرت امام جعفر صادق علیه السّلام مهمانى دیدم که برخاست پى کارى، حضرت او را منع کردند و خود برخاستند و آن کار را به جا آوردند و فرمودند که حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم نهى فرموده است از خدمت فرمودن مهمان (امر کردن به او برای انجام کاری) . در حدیث دیگر منقول است که مهمانى در خدمت حضرت امام رضا علیه السّلام بود دست دراز کرد که چراغ را اصلاح کند حضرت او را منع کردند و خود اصلاح چراغ کردند و فرمودند که اما اهل بیت مهمان خود را خدمت نمی فرمائیم (به کاری امر نمی کنیم). از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام منقول است که از جمله ضعف و سستى آن است که کسى به تو احسانى کند و تو به عوض مکافات او نکنى و خلاف ادب است خدمت فرمودن مهمان(امر کردن به او برای انجام کاری) . پس چون مهمان بیاید او را اعانت و یارى کنید در فرود آمدن و وقتى که خواهد بار کند و برود او را مدد نکنید بر رفتن که این دلیل بر خسّت نفس است و در رفتن توشه همراهش بکنید و توشه نیکو و خوشبو به عمل آورید که این دلیل جوان مردی است . به سند معتبر از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که از جمله حقّ مهمان آن است که همراه او بروید تا در خانه و از حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام منقول است که چون شخصى به خانه کسى برود هر جا که صاحب خانه امر می کند بنشیند که صاحب خانه امور مخفى خانه خود را به تر می داند. در حدیث دیگر فرمود که به طعام خود ضیافت کن کسی را که از براى خدا او را دوست دارى . حضرت امام محمّد باقر علیه السّلام فرمود که چون حضرت رسول با مهمانان طعام تناول می فرمودند پیش از همه شروع می کردند و بعد از همه دست می کشیدند. حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم می فرمود کسی که به جماعتى آب دهد باید که خودش بعد از همه آب بخورد. از حضرت صادق علیه السّلام به سند صحیح منقول است که چون برادر مؤمن تو به خانه تو بیاید مپرس که امروز چیزى خورده ولیکن هر چه حاضر دارى به نزد او بیاور که جواد و جوان مرد آن است که هر چه دارد حاضر سازد.. حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که از جمله حقّ مهمان آن است که او را گرامى دارند و خلال براى او حاضر کنند. در احادیث بسیار وارد شده است که هرگاه مهمان می آید با روزى خود می آید و چون طعام خورد خدا صاحب خانه را می آمرزد و در روایت دیگر چون بیرون می رود گناه تو و عیال تو را بیرون می برد. و از حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام منقول است که هر مؤمنى که صداى مهمانى را بشنود و به آن شاد شود گناهانش آمرزیده شود اگر چه میان زمین و آسمان را پر کرده باشد. از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که هر خانه که مهمان به آن خانه نمی رود ملائکه داخل آن خانه نمی شوند. از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که از حقوق واجبه مؤمن بر مؤمن آن است که او را اگر به ضیافت بطلبد قبول کند. در آداب ملاقات صاحب خانه با کسی که به خانه او می آید : در حدیث معتبر از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که برخاستن از براى تعظیم مکروه است مگر از براى کسی که به جهت دین مانند علم و صلاح و نیکى تعظیم او کنند. از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که حقّ کسى که داخل خانه مى شود بر اهل آن خانه آن است که در وقت داخل شدن و بیرون رفتن پاره ای با او راه روند و فرمود که چون کسى داخل خانه شود بر صاحب خانه حاکم است تا بیرون آید و آن چه گوید مى باید صاحب خانه اطاعت کند. در حدیث معتبر منقول است که دو شخص به خانه حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام آمدند. حضرت از براى هر یک از ایشان بالشى انداختند یکى روى بالش نشست و دیگرى ابا کرد حضرت فرمود که بنشین که ابا نمی کند کرامت را مگر خر. بعد از آن فرمود که رسول خدا صلّى اللّه علیه وآله وسلّم فرمود که هرگاه بیاید به سوى شما کسى که نزد قوم خود گرامى باشد شما او را گرامى دارید. در حدیث دیگر از حضرت صادق علیه السّلام منقول است که سه کس اند که کسى جاهل به حقّ ایشان نیست مگر منافقى ؛ کسى که در اسلام ریشش سفید شده باشد و کسی که حامل لفظ یا معنى قرآن بوده باشد و امام عادل و فرمود که از تعظیم خدا است تعظیم پیران کردن . از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است کسى را که اکرام مى کنند و او را گرامى دارند باید که او قبول کند و رد نکند که رد نمی کند کرامت را مگر خر. در چند حدیث از حضرت امام رضا علیه السّلام پرسیدند که کدام است این کرامت که رد نمی باید کرد؟ فرمود: که مثل آن که جائى از براى او بگشایند یا بوى خوشى از براى او بیاورند یا بالشى از براى او بگذارند یا مثل این ها از کرامت ها. از حضرت امام حسن عسکرى علیه السّلام منقول است که اکرام مکن کسى را به چیزی که بر او دشوار باشد و از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که هر که خدمت کند گروهى از مسلمانان را حق تعالى مثل عدد ایشان خدمت کاران در بهشت به او کرامت فرماید. حضرت صادق علیه السّلام فرمود هر که برادر مؤمن او بیاید و او را گرامى دارد چنان است که خدا را گرامى داشته است و از حضرت رسول صلّى اللّه علیه وآله وسلّم منقول است که هر ملاطفتى که کسى با برادر مؤمن خود بکند حق تعالى او را از خدمه بهشت کرامت فرماید. در حدیث دیگر فرمود که هر که اکرام کند برادر مؤمنش را به یک کلمه که از روى لطف با او بگوید و غمى از او بردارد پیوسته در سایه رحمت الهى باشد تا مشغول این اکرام باشد. حلیه المتّقین - علاّمه محمّد باقر مجلسی رحمه الله آداب مهمانی : 1 - پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: ((یکى از شیوه هاى گرامى داشتن برادر مؤ من آن است که تحفه او را قبول کند و حاضر است تا برایش بیاورد به عنوان تحفه براى او مهیا سازد.)) 2 - امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: ((وقتى برادر مؤ من به خانه تو آمد، او را به خوردن تکلیف کن . اگر قبول نکند، به آشامیدن تکلیف کن . اگر قبول نکند تکلیف کن که دست و رویش را با آب یا عرق خوشبو بشوید.)) 3 - سزاوار است که مهمان روزه نگیرد، مگر به اجازه مهمان تا مبادا طعامى که براى او درست مى کنند، ضایع شود. 4 - سزاوار است که اهل خانه روزه نگیرند، مگر به اجازه مهمان تا مبادا او به سبب روزه ایشان شرم کند و طعام نخورد. 5 - پیامبر (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: ((حد ضیافت و مهمانى سه روز است .)) همچنین فرمودند: ((آن قدر نزد برادر مؤ من خود نمانید که او را درهم شکنید و دیگر چیزى نداشته باشد تا خرج شما کند.)) 6 - سزاوار است که صاحب خانه مهمان را از کار در خانه منع کند و خودش ‍ کارها را انجام دهد. 7 - سزاوار است که انسان میهمان را به هیچ کارى امر نکند. 8 - صاحب خانه باید هنگام آمدن میهمان ، او را کمک کند تا داخل خانه شود و هنگام رفتن ، او را مدد نکند. زیرا این عمل دلیل بر خست نفس ‍ است . همچنین سزاوار است که هنگام رفتن میهمان توشه اى همراه او کند؛ توشه اى نیکو و خوشبو. 9 - از جمله حق میهمان است که صاحب خانه هنگام رفتن میهمان تا در خانه همراه او برود. 10 - امام محمد باقر (علیه السلام ) فرمودند: ((چون شخصى به خانه کسى برود، هر جا که صاحب خانه او را امر مى کند، همان جا بنشیند. چرا که صاحب خانه امور مخفى خانه خود را بهتر مى داند.)) 11 - سزاوار است که انسان بر سر سفره اى که او را نطلبیده اند، حاضر نشود. 12 - میهمان نباید بر صاحب خانه فشار آورد و نباید بر او تحکم کند. 13 - صاحب خانه نباید از میهمان بپرسد که امروز چیزى خورده است یا نه ، بلکه باید هر چه حاضر دارد نزد او بیاورد. امام صادق (علیه السلام ) فرمودند: ((اگر کسى هزار درهم صرف طعامى کند و مؤ منى از آن بخورد، اسراف نکرده است .)) 14 - از جمله حق میهمان بر گردن صاحب خانه آن است که برایش خلال دندان حاضر کند. آداب معنوی 2000 عمل مستحب و مکروه- روح الله ولى ابرقوئى .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه