بسم اللهبا سلامچگونه می‌توان هر حرفی را حدیث تلقی کرد؟ حرف از چه اعتباری حدیث است؟هر کس هر چه بگوید که نمیشود.از کجا معلوم راست باشد؟لطفا یک توضیح قانع کننده به من بدهید.

مصادر و منابع تشریع احکام اسلامی در نزد شیعه چهار چیز است که به ادله اربعه معروف است: کتاب خدا (قرآن)، سنّت، عقل، اجماع. پس از قرآن، مهم‌ترین منبع شناخت معارف و احکام اسلامی سنّت است و نقل و حکایت سنّت را روایت، حدیث و خبر گویند. و دانشمندان علم اصول فقه، سنّت را چنین تعریف کرده‌اند: سنّت عبارت است از قول یا فعل یا تقریر معصوم ـ علیه السّلام ـ. منظور از قول و فعل گفتار و کردار و منظور از تقریر، سکوت و رفتار تأیید آمیز معصوم است. پیشوایان معصوم ـ علیه السّلام ـ مسلمانان را به فراگیری و فهم حدیث و مذاکره و نشر آن، ترغیب بسیار کرده‌اند به گونه ای که تا زمان حضرت عسگری علیه السلام بیش از چهارصد کتاب حدیثی وجود داشت که چهار صد تای از آنها مشهوتر بود و به اصول اربعماه معروف شده است بعدها این کتاب ها که هر کدام در زمینه خاصی بود در جوامع حدیث گرد اوری شد که عمده‌ترین آنها که به کتب اربعه معروفند عبارتند از : اصول و فروع و روضه کافی از شیخ کلینی (ره)، من لا یحضره الفقیه شیخ صدوق (ره)، تهذیب الاحکام و استبصار شیخ طوسی) ره) . هر حدیث دارای سلسله اسناد است که در ابتدای آن آمده که از طریق روات آن میتوان به صدور آن از معصوم علم حاصل نمود به این معنی که مرحوم کلینی این حدیث را از فردی که مورد اطمینان است نقل می کند و او از فرد دیگری تا برسد به امام معصوم احادیثی که در کتب جوامع حدیثی آمده است به صورت مواد خامی است که جهت استفاده درست و استنباط و استخراج احکام و معارف اسلامی از محتوای آن‌ها چند علم جنبی مورد احتیاج است که به آن‌ها علوم حدیث می‌گویند که از اساسی‌ترین آن‌ها دو علم درایه و رجال است که به اختصار توضیح می‌دهیم: درایة: درایة در لغت به‌معنی معرفت و دانستن است. درایة معرفتی است که با نوعی از تدبیر به‌دست آید و در اصطلاح درایة علمی است که از سند حدیث و متن آن و چگونگی فرا گرفتن و آداب نقل حدیث گفتگو می‌کند. موضوع درایه عبارت ‌است از سند و متن حدیث و فائده و غرض از این علم عبارت‌است از معرفت و شناسایی احادیث مقبول و مردود است. پس علم درایه در یک نگاه کلی این است که در این علم از اقسام حدیث و کیفیت تحمل و نقل حدیث و چگونگی ثبوت عدالت و ضبط راویان حدیث و الفاظی که در جرح و تعدیل راویان استعمال می‌شود و هم‌چنین دربارة طبقات رواة و مشایخ و مطالبی از این قبیل بحث می‌شود. پس حوزه فعالیت علم درایه در رابطه با حدیث از جهت متن و سند آن که آیا این سند صحیح است یا نادرست است می‌باشد. رجال: یکی از علوم دیگری که در خدمت سنّت (حدیث) است، علم رجال می‌باشد، و در تعریف آن گفته‌اند: «الرجال: علم یبحث فیه عن احوال الرواة من حیث اتصافهم بشرائط قبول اخبارهم و عدمه» (سبحانی، جعفر، کلیات فی علم الرجال، قم، انتشارات اسلامی، 1414ق، ص11) در علم رجال از احوال راویان حدیث از جهت این‌که آیا این‌ها متصف هستند به شرائط قبول شدن خبرشان یا خیر؟ و مراد از احوال یعنی ضابط بودن، امامی بودن، عادل بودن و ... یعنی اگر دارای این صفات باشند خبرشان صحیح است و به آن اخذ می‌شود و عمل می‌گردد، به عبارت روشن‌تر، علم رجال علمی است بس گسترده و دامنه دار و در آن احوال راویان حدیث جرح و تعدیل و نقد و بررسی می‌شود روشن می‌گردد که چه کسی در نقل حدیث موثق و مورد اعتماد است و چه کسی موثق نیست. پس علم رجال و درایه دو ستاره در آسمان حدیث هستند و در هدف و غایة متحد می‌باشند و آن خدمت به حدیث از جهت سند و متن حدیث است که علم رجال سند حدیث و علم درایه، حدیث و اقسام آن و عوارضی که بر آن حدیث عارض می‌شود موضوعش می‌باشد.( همان، ص 16) .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه