در این باره دو نظر وجود دارد:۱- از آنجایى که ملائکه «مقام معلوم» دارند، داراى اختیار نمى باشند.۲- به استناد بعضى روایات به دست مى آید که ملائکه یا حداقل برخى از آنان تا حدودى داراى اختیار مى باشند.در ادامه پاسخ به نکات ذیل نیز اشاره می شود:اول. درست است که فرشتگان بر اساس متون اسلامى و آیات قرآن، نمى توانند برخلاف وظیفه اى که دارند اقدام کنند. بنابراین اختیار به معنای مصطلح در بین ما انسان ها، در آنها مطرح نیست؛ چون انسان مخیر است؛ یعنى، مى تواند انجام دهد و مى تواند انجام ندهد.

در این باره دو نظر وجود دارد:1- از آنجایى که ملائکه «مقام معلوم» دارند، داراى اختیار نمى باشند.2- به استناد بعضى روایات به دست مى آید که ملائکه یا حداقل برخى از آنان تا حدودى داراى اختیار مى باشند.در ادامه پاسخ به نکات ذیل نیز اشاره می شود:اول. درست است که فرشتگان بر اساس متون اسلامى و آیات قرآن، نمى توانند برخلاف وظیفه اى که دارند اقدام کنند. بنابراین اختیار به معنای مصطلح در بین ما انسان ها، در آنها مطرح نیست؛ چون انسان مخیر است؛ یعنى، مى تواند انجام دهد و مى تواند انجام ندهد. ولی از طرفى جبر نیز به معناى سلب اختیار از موجودى است که شأن اختیار را داشته باشد؛ مثلاً اگر انسانى را وادار کنند که کارى را برخلاف میل خودش انجام دهد، او را مجبور ساخته اند. بنابراین در فرشتگان جبر هم مطرح نیست.البته براى اختیار معناى دیگرى نیز هست که فرشتگان را هم شامل مى شود و آن این که کارى را که انجام مى دهند، از روى میل و رغبت است؛ بدون آن که از سوى عامل دیگرى تحت فشار قرار بگیرند. بنابراین تسبیح و تقدیس فرشتگان اختیارى است و آنچه را مى کنند، در کمال میل و رغبت انجام مى دهند.[پایان کد انتخابی]ملائکه در انجام امور محوّله و مأموریت هاى خود هیچ گونه خطایى نمى کنند. از برخى آیات قرآن چنین توضیح اینکه:ملائکه در انجام امور محوّله و مأموریت هاى خود هیچ گونه خطایى نمى کنند. از برخى آیات قرآن چنین برمى آید که لااقل گروهى از آنان در کمال اختیار، مطیع کامل فرمانهاى الهى اند و نیز چنین برمى آید که در اندیشه خود نیز از نوعى اختیار برخور دارند. پرسش و پیشنهاد ملائکه در موضوع خلقت آدم (بقره ، آیه 29 ) و نیز آیه: {/B«لا یَعْصُونَ اَللَّهَ ما أَمَرَهُمْ»{w18-22w}{I66:6I}/} به مطالب فوق اشاراتى دقیق دارند. پرسش ملائکه درباره آفرینش آدم و نیز پیشنهاد آنها که: {/B«وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ»{w21-27w}{I2:30I}/} نشان از نیروى تفکر در آنان و آیه {/B«لا یَعْصُونَ»{w18-19w}{I66:6I}/} نشان از اختیارى بودن اطاعت در آنان دارد، زیرا عصیان نکردن زمانى فضیلت محسوب مى شود که آن موجود قادر بر عصیان باشد. براى توضیح بیشتر ، ر . ک : ملائکه در قرآن حسین برزگر کتاب ملائکه سبزوارى مجمع النورین سبزوارى معاد از نظر روح و جسم فلسفى .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه