وضعيت علوم و دانش در زمان حضرت محمد ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ و معرفي سايت در اين زمينه؟

پيشرفت علمي در هر جامعه اي نشان دهنده پيشرفت فرهنگي و تمدني آن جامعه است. در زمان پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ از تمدنهاي پيشرفته مي توان به ايران و روم اشاره كرد. در عربستان نيز مي توان به دو دوره قبل از بعثت و بعد از بعثت پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ توجه كرد. عربستان پيش از بعثت پيامبر: در اين دوره پيشرفت چنداني در زمينه علمي در جامعه عربستان مشاهده نمي شود. شمار افرادی كه قادر به نوشتن و خواندن بودند، چنان اندك بود كه مي توان آن را گواه بسياري از ضعف هاي علمي و فرهنگي عربهای جاهلی دانست. ويل دورانت مي نويسد: در آن زمان هنر خواندن و نوشتن به نظر عربها اهميتي نداشت به هيمن جهت در قبيله قريش بيش از هفده تن خواندن و نوشتن نمي دانستند» تنها شعر در عربستان مورد توجه بود و شعر در حقيقت عالي ترين مظهر فرهنگ عرب ها بود. كه آن هم از پشتوانه معنوي و معرفتي برخوردار نبود. عربستان پس از بعثت پيامبر: در اين دوره توجه به علم و دانش آموزي به علت اهميت اين موضوع و سفارش به آن در تعاليم اسلامي گسترش يافت. «پيامبر با اينكه امي بود در اولين آيات كه بر وي نازل شده صحبت از قلم و علم يعني نوشتن و فراگرفتن و تعليم دادن است» توجه مسلمانان به فهم و درك آيات قرآن و احاديث نبوي در زمان پيامبر ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ آغاز شد و به تدريج گسترش يافت. شهيد مطهري مي نويسد: «مسلمانان بنا به توصيه هاي مكرر رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ ، سخنان آن حضرت را از يگديگر فرا مي گرفتند و در مسجد پيغمبر رسماً حلقه هاي درس تشكيل مي شد... روزي رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ وارد مسجد شد و ديد دو حلقه در مسجد تشكيل شده است. گروهي به عبارت مشغولند و عده اي مشغول تعليم و تعلم پيامبرـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ فرمود: هر دو جمعيت كار نيك مي كنند اما من براي تعليم فرستاده شده ام، سپس در حلقه اي كه آنجا تعليم و تعلم بود نشست». ايران: در ايران نيز در اين زمان علومي همانند تاريخ، موسيقي و ستاره شناسي و ادبيات و پند و اندرز و شرح حال بزرگان از پيشرفت خاصي برخوردار بودند. لذا مسلمانان از ايرانيان اين علوم را اقتباس كردند. «شاهان ساساني حاميان روشنگر ادبيات و فلسفه بودند خسرو انوشيروان در اين كار برتر از همه آنان بود به فرمان او آثار افلاطون و ارسطو به زبان پهلوي ترجمه شد و در دانشگاه جندي شاپور تدريس شد.» «قرن ششم ميلادي دوره آشنايي ايرانيان با ادبيات و علوم ديگر است فلسفه يوناني نيز در اين دوره كم كم به ايران نفوذ كرد». كريستن سن مي نويسد: «در نتيجه تعطيلي مدرسه فلسفه آتن (529م) هفت تن از فيلسوفان يونان به تيسفون پناه آوردند و مورد عنايت شاه ايران واقع شدند». يونان و روم: كشور يونان نيز در اين زمان در برخي از علوم از پيشرفت خوبي برخوردار بود. هر چند برخي از مراكز فرهنگي اين كشور همانگونه كه اشاره شد به تعطيلی كشيده شده بودند. يونانيان در طب، فلسفه و منطق، هندسه هيئت پيشرفت داشتند و «مسلمانان در اين قسمت از علوم، از يونيان استفاده نمودند.» برخي از مراكز فرهنگي روم همانند شهر انطاكيه و اسكندريه در اين زمان رونق علمي خويش را از دست داده بودند. بار تولد مي نويسد: «پيش از حمله عرب به ايران... شهر اسكندريه فتح گرديد و هجوم ايرانيان به شهر انطاكيه سال (540م) اين شهر بزرگ را از اعتبار انداخت. نتيجه گيري: در كشور عربستان قبل از بعثت علم و دانش چندان پيشرفت نكرده بود بعد از بعثت پيامبر اين زمينه فراهم شد ايران نيز در برخي از علوم پيشرفت خوبي داشت. يونان و روم نيز با وجود تعطيلي برخي از مراكز فرهنگي اش در برخي از علوم پيشرفت خويش را حفظ كرده بود. .

مرجع:

ایجاد شده در 1400/10/19

لینک کوتاه