چه کارکنیم که بتوانیم ازخودمان آثارخیری به جابگذاریم تاذخیره ی قبر و قیامتمان باشد؛مخصوصا غیرحوزوی که درآرزوی طلبگی بود اما نشد؛من دغدغه ی هر روزم این است که آثار خیر ماندگاری ازخودبه جا بگذارم.

الف) معتای خیر خیر به چیزی گفته می شود که هماهنگ با وجود ما و مایه پیشرفت و تکامل ماست. در مقابل شرّ چیزی است که ناهماهنگ با وجود ما باشد و مایه عقب ماندگی و انحطاط گردد.بنابر نکته ی فوق می توان گفت: خیر دنیا و آخرت چیزی است که هماهنگ با وجود ما و مایه پیشرفت و تکامل ماست؛ در مقابل شرّ دنیا و آخرت چیزی است که ناهماهنگ با وجود ما و مایه عقب ماندگی و انحطاط ما است.به عبارت دیگر خیر دنیا و آخرت چیزی است که از طرف خدای متعال، قرآن کریم و اولیای حقّ به کسب آن دعوت و توصیه شده و می شویم! و شرّ دنیا و آخرت چیزی است که از طرف خدای متعال، قرآن کریم و اولیای حقّ از آنها نهی و باز داشته شده و می شویم!. ب ) الباقیات الصالحات ( اعمال نیکی که باقی می ماند )همان طور که می دانید تعبیر «الباقیات الصالحات»، دو بار در قرآن کریم به کار رفته است:1 . سوره مبارکه کهف، آیه 46: « الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ أَمَلاً؛ مال و فرزندان، زینت حیات دنیا هستند، و باقیات صالحات (ارزش هاى پایدار و شایسته) ثوابش نزد پروردگارت بهتر و امیدبخش تر است».2 . در سوره مبارکه مریم، آیه 76: « وَ یَزیدُ اللَّهُ الَّذینَ اهْتَدَوْا هُدىً وَ الْباقِیاتُ الصَّالِحاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَواباً وَ خَیْرٌ مَرَدًّا؛ (امّا) کسانى که در راه هدایت گام نهادند، خداوند بر هدایتشان مى افزاید و آثار شایسته اى که (از انسان) باقى مى ماند، ثوابش در پیشگاه پروردگارت بهتر، و عاقبتش خوبتر است! ».مفهوم تعبیر «الباقیات صالحات» آن چنان وسیع و گسترده است که هر فکر و ایده و گفتار و کردار صالح و شایسته اى که طبعا باقى مى ماند و اثرات و برکاتش در اختیار افراد و جوامع قرار مى گیرد را شامل مى شود. (تفسیر نمونه، ج 12، ص 445- 446؛ ج 13، ص 125؛ برگزیده تفسیر نمونه، ج 3، ص 46).با این همه، بیشتر مفسّران، ذیل آیات مذکور، به صراحت یا به طور ضمنی، این نظر را اختیار کرده اند که همه کارها و سخنان و عقاید خوب را می توان از «الباقیات الصّالحات» دانست و آنچه در احادیث یا در اقوال مفسّران آمده فقط مصادیق یا مصداقهای بارز آن است.ج ) مصادیقاز طرق شیعه و سنى از رسول خدا (صلی الله علیه و اله و سلم ) و از طرق شیعه از ائمه اهل بیت (علیهم السلام) روایت شده که منظور از« باقیات صالحات» عبارتند از : 1. اذکار از جمله «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اکبر»؛ انس بن مالک از پیامبر گرامى اسلام روایت کرده است که: به هم نشینان خود فرمود: سپر خود را بگیرید.گفتند: بوسیله آن از دشمن، اجتناب کنیم؟ فرمود: سپر خود را بگیرید تا شما را از آتش حفظ کند. بگویید: «سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اکبر» این کلمات، وسیله پیش افتادن انسانند و او را اجابت مى کنند. اینها پاسداران انسان و باقیات صالحات هستند.2 . نماز؛ ابن مسعود و سعید بن جبیر و مسروق و نخعى گویند: باقیات صالحات، نمازهاى پنجگانه هستند. از امام صادق (ع) نیز چنین روایت شده است. همچنین از آن پیشواى بزرگوار نقل شده است که: نماز شب از باقیات صالحات است.- دوستی اهلبیت (علیهم السلام)؛ در کتاب ابن عقده است که امام صادق (علیه السلام) به حصین بن عبد الرحمن فرمود: اى حصین، دوستى ما را کوچک مشمار، زیرا از باقیات صالحات است. عرض کرد: یا بن رسول اللَّه، من آن را کوچک نمى شمارم، بلکه خدا را بر آن حمد مى کنم.3 . دانشی که دیگران از آن بهره مند شوند.4 . یکی از مواردی که انسان را جاودان می کند و بعد از مرگ پرونده ی انسان را باز می گذارد تا برایش پاداش نوشته شود، وقف است.برخی از مصادیق وقف: ساخت مسجد، ساخت حوزه های علمیه، وقف صندوق قرض الحسنه ی بدون کارمزد و ربا و ... برای مصارف خاص (دیه، ازدواج، ورشکسته گان ، مهریه، جهیزیه و...)، ساخت بیمارستان و مصادیق آن ( خرید آمبولانس، ساخت آزمایشگاه و ...)، خرید خانه برای جوانان، وقف مکانی برای زائران، چاپ کتاب.5 . تربیت فرزند صالح.روزی حضرت عیسی (علیه السلام) به سر قبری رسید که صاحبش معذّب بود. پس از یک سال، دوباره به سر آن قبر آمد، دید که صاحبش معذب نیست. عرض کرد: خداوندا، سال گذشته بر این قبر عبور کردم، دیدم صاحبش معذب است ولی امسال که آمدم، میبینم که معذب نیست، علت این کار چیست؟خداوند به حضرت عیسی (علیه السلام) وحی فرمود: ای روح الله! فرزند این شخص بالغ شده و راه صالح(صلاح) را گرفت (یا راهی را برای مردم اصلاح کرد) و به یتیمی جا داد. من به خاطر عمل فرزندش، از گناه این شخص صرفنظر کردم.(کلیات حدیث قدسی، ص 229).6 . درختان میوه که انسان آن را مى کارد.نکته پایانی : لازم به ذکر است که در عُرف دینداران، تعبیر «باقیات صّالحات » به معنی آثار نیک و اقدامات عامّ‌المنفعه از قبیل احداث مسجد و مدرسه و بیمارستان که معمولاً بعد از مرگ نیز بر جای می ماند، به کار می رود. که به این مسأله می تواند از صدقات جاریه و سنت حسنه نیز شمرده شود. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه