سلام.آیا روایتی در مورد فرازمینی ها هست؟

در کیهان نا متناهی اطراف ما، بی شمار سیاره و اقمار و ستاره و کهکشان وجود دارد. علم امروزه بسیار به دنبال کشف موجودات زنده ولو در حد تک سلولی در این دنیای بی کران است؛ اما فاصله زیاد، این کار را برای دانشمندان مشکل ساخته است و تا کنون به نتایج خاصی نرسیده اند.قرآن کریم به آفرینش موجودات بی شماری در آسمان ها و زمین اشاره کرده است. تعدادی از آن ها موجودات زنده اند که بخشی از آنها در خارج از زمین زندگی می کنند. برخی دانشمندان با استناد به تعابیر قرآنی مانند: «دَابَّةُ»، «الْمَشَارق وَ الْمَغَارب»، «الْعَالَمِینَ»، «مَنْ فی السَّمَاوَاتِ»، «وَ السَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوج» وجود موجودات زنده را در آسمان ها ممکن و حتی ضروری دانسته اند. اطلاق «دابّه» بر جنبندگان مادی، و اشاره قرآن به وجود مشرق ها و مغرب های متعدد از سویی، و اتصاف خداوند به پرودگار جهانیان بودن از سوی دیگر، برخی را بر این داشته است تا اشاره قرآن به حیات فرازمینی را به عنوان نظریه پردازی این کتاب مقدس طرح نمایند.همچنین در برخی روایات، روایات متعدّدی درباره ی موجودات فرازمینی یا زمینی ناشناخته یا تقریباً ناشناخته برای بشر امروزی وجود دارد که در یک تقسیم بندی ابتدایی می توان آنها را به چند دسته تقسیم نمود که عبارتند از:1. برخی از این روایات ناظر به ملائک آسمانی و ملائکة الارض که به خاطر مسلّم بودن وجود آنها از نظر دین اسلام و متدیّنین به دین اسلام از ذکر روایات آنها اجتناب می شود.2. گروه دیگری از این روایات مربوط به جنّها و انواع گوناگون آنها می باشد که وجود آنها نیز اجمالاً از مسلّمات متدیّنین به اسلام بوده بی نیازی از بیان است.3. قسم دیگری از این روایات اشاره دارند به موجودات انسان نمایی که قبل از حضرت آدم (ع) بر روی زمین زندگی می نمودند. 4. گروه چهارم روایاتی هستند که از وجود عوالمی قبل از عالم کنونی ما سخن گفته اند و اینکه در آنها نیز موجودات مکلّفی مثل انسان وجود داشته اند ؛ و اینکه بعد از قیامت عالم فعلی ،دوباره عالمی از نو بر پا خواهد شد و موجودات مکلّفی در آن خواهند بود. 5. از برخی روایات نیز استفاده می شود که عوالمی غیر از عالم ما وجود دارند ؛ البته چندان روشن نیست که آیا مراد از این عوالم ، عوالم مادّی دیگری به موازات عالم ما هستند یا مقصود عوالم غیبی و غیر مادّی هستند که عالم ملائک و نفوس مجرّده است.6. گروه پنجم روایاتی هستند که ظاهراً از وجود موجوداتی مادّی ولی فرازمینی خبر می دهند.از برخی روایات نیز استفاده می شود که در همین زمین فعلی، که برای ما مخفی است ، موجودات مادّی دیگری زندگی می کنند که غیر از جنّها هستند. در مورد این روایات دو احتمال عمده را می توان مطرح نمود ؛ احتمال اوّل این است که آنها موجودات مربوط به عالم مثال هستند که عالمی است غیر مادّی ولی دارای شکل و رنگ و اندازه ؛ احتمال دوم این است که آنها موجوداتی با ابعاد سه گانه نباشند ؛ مثلاً موجودات چهار بعدی یا پنج بعدی یا حتّی با ابعاد اعشاری باشند. به هر حال این گونه روایات که تعدادشان نیز در نوع خود زیاد است برای بشر امروز هنوز معمّا هستند و خدا و حجج معصومش بهتر می دانند.ــ نمونه ای از روایات ناظر به مطالب فوق: عَنْ جَابِرِ بْنِ یَزِیدَ قَالَ: «سَأَلْتُ أَبَا جَعْفَرٍ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ : « أَ فَعَیِینا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ فِی لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَدِیدٍ » فَقَالَ یَا جَابِرُ تَأْوِیلُ ذَلِکَ أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِذَا أَفْنَى هَذَا الْخَلْقَ وَ هَذَا الْعَالَمَ وَ سَکَنَ أَهْلُ الْجَنَّةِ الْجَنَّةَ وَ أَهْلُ النَّارِ النَّارَ جَدَّدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَالَماً غَیْرَ هَذَا الْعَالَمِ وَ جَدَّدَ عَالَماً مِنْ غَیْرِ فُحُولَةٍ وَ لَا إِنَاثٍ یَعْبُدُونَهُ وَ یُوَحِّدُونَهُ وَ یَخْلُقُ لَهُمْ أَرْضاً غَیْرَ هَذِهِ الْأَرْضِ تَحْمِلُهُمْ وَ سَمَاءً غَیْرَ هَذِهِ السَّمَاءِ تُظِلُّهُمْ لَعَلَّکَ تَرَى أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّمَا خَلَقَ هَذَا الْعَالَمَ الْوَاحِدَ أَوْ تَرَى أَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَمْ یَخْلُقْ بَشَراً غَیْرَکُمْ بَلَى وَ اللَّهِ لَقَدْ خَلَقَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى أَلْفَ أَلْفِ عَالَمٍ وَ أَلْفَ أَلْفِ آدَمٍ وَ أَنْتَ فِی آخِرِ تِلْکَ الْعَوَالِمِ وَ أُولَئِکَ الْآدَمِیِّینَ : جابر بن یزید، گفت: از امام پنجم(علیه السلام) تفسیر قول خدای عزّ و جلّ را پرسیدم که می فرماید:«آیا درمانده شدیم به آفرینش نخست بلکه آنان هر روز در پوششى از آفرینشى تازه اند » ؛ امام پاسخ فرمودند: اى جابر تأویلش این است که چون خدای عزّوجلّ این خلق را پایان دهد و این عالم را نیز؛ و اهل بهشت در بهشت جا کنند، و اهل دوزخ در دوزخ، خدا ی عزّ و جلّ عالمی غیر این عالم از نو بیافریند، و عالمی نو به پا می کند بدون نر و ماده ای ،که او را می پرستند و یگانه می شناسند، و زمینى جز این زمین براى آنها بیافریند که روى آن باشند، و آسمانى جز این آسمان که بر آنها سایه کند. شاید تو پندارى که خدا ی عزّ و جلّ فقط این یک عالم را آفریده، یا اینکه خدای عزّ و جلّ آدمى جز شما نیافریده است؟! آرى به خدا سوگند البته خدا ی تبارک و تعالى هزار هزار عالم و هزار هزار آدم (ابو البشر) آفریده و تو دنبال این همه عالمها و این همه آدمیانى».(1)بنابراین از روایت و روایت های دیگر، استباط می شود که:اوّلاً: قبل از عالم فعلی عوالم مادّی دیگری وجود داشته اند. ثانیاً: در آن عوالم نیز موجوداتی همانند انسان وجود داشته است. ثالثاً: بعد از عالم ما نیز عوالمی خواهد بود که در آنها نیز موجوداتی مکلّف چون انسان وجود خواهند داشت. در نتیجه باید گفت که می توان چنین نتیجه گرفت بحث از وجود موجودات فرازمینی در روایات خصوصاً روایات اهل بیت (علیهم السلام) به دو دلیل، با تعابیری رازآلود و محتاج به تحقیق و تفسیر بیان شده است:اول:کمبود اطّلاعات و کشش فکری مردم آن عصر؛دوم: طریقه ی خود معصومین (علیه السلام) که موارد زیادی سعی می نمودند وارد جزئیّات نشوند و راه اجتهاد و کوشش علمی را بر روی پیروانشان نبندند؛ چرا که خود همین اجتهاد، استنباط و استخراج جزئیّات و تفصیلات از اصول و کلّیّات ، در هر عصری هم موجب رشد علمی و روحی اشخاص است و هم مانع از رکود و جمود فکری جامعه می شود. خود اهل بیت (علیهم السلام) نیز در روایات متعدّدی به این سیره ی عملی خود تصریح نموده اند مانند این روایت امام صادق (علیه اسلام) که فرمودند: « انّما علینا ان نلقی الیکم الاصول و علیکم ان تفرعوا » و یا روایت امام رضا (علیه السلام) فرمودند: « علینا القاء الاصول الیکم و علیکم التفریع».(2)هرچند امروزه از روایاتی که چنین محتوا و مضامینی داشته و در زمینه علوم طبیعی و فقه الطبیعه مطالب علمی مهمی دارند عنایت چندانی نشده است اما در دهه های اخیر ، فکر نوظهوری با عنوان علم دینی در میان اندیشمندان حوزه و دانشگاه مطرح گردیده است.پاورقی:(1) بحار الانوار ، ج8 ، ص 375.(2) میزان الحکمه ، ج1 ، ص549. .

پرسمان دانشگاهیان

مرجع:

ایجاد شده در 1401/03/25

لینک کوتاه