نام برخي از ياران و اصحاب امام رضا را با ذكر مختصري از شرح حال آنها بيان كنيد؟

ائمه اطهار ـ عليه السّلام ـ در طول حيات پر بركت خويش، شاگرداني دانشمند داشتند كه آثار آنها را حفظ نمودند اين چهره‎هاي درخشان و پرورش يافتگان مكتب اهل بيت ـ ـ عليهم السّلام ـ در راه نشر دانش ديني و حركت جامعه به سوي تعالي و كمال زحمات زيادي كشيدند. در زمان امام رضا ـ عليه السّلام ـ هر چند شرايط سياسي و اجتماعي همانند شرايط دوره امام باقر ـ عليه السّلام ـ و امام صادق ـ عليه السّلام ـ نبوده است، اما در عين حال ايشان شاگردان زيادي تربيت كردند و مسائل ديني و علوم اسلامي را از طريق اصحاب و نمايندگان خويش به شيعيان آموختند ما در اين بحث به تعداد محدودي از ياران ايشان اشاره مي‎كنيم.1. حسن بن علي بن زياد. يكي از اصحاب بزرگوار امام رضا ـ عليه السّلام ـ حسن بن علي بن زياد الوشاء ملقب به بزيع مي‎باشد. وي از افراد برجسته و برگزيده و شايسته اماميه محسوب مي‎شود[1]، كه ابتدا واقفي بود، اما وقتي معجزاتي از امام رضا ـ عليه السّلام ـ ديد كه دلالت بر صحت امامت ايشان داشت، برگشت و معتقد به امامت آن حضرت و امامان بعدي شد و تا زمان امام هادي ـ عليه السّلام ـ را درك كرد.[2]شيخ طوسي ايشان را داراي اثر مكتوب دانسته.[3]2. دعبل خزاعي: (دعبل بن علي بن رزين)دعبل خزاعي شاعر مشهور اهل بيت كه كتاب طبقات الشعرا يكي از تصنيفات وي مي‎باشد. شيخ طوسي مي‎نويسد. حال او در ايمان و علو شأن مشهور است. وي قصيده‎اي بر امام رضا ـ عليه السّلام ـ خواند و آن حضرت لباسي از خز به او داد كه در آن لباس 600 دينار حضرت براي وي گذاشته بود[4] ابن شهر آشوب نيز در مناقب وي را از شعراء اهل بيت و از اصحاب امام كاظم و امام رضا ـ عليهم السّلام ـ شمرده است.[5]عبد السلام هروي (ابو الصلت) از دعبل خزاعي نقل مي‎كند كه گفت: وقتي قصيده‎ام را براي امام رضا ـ عليه السّلام ـ خواندم و به ابيات آخر رسيدم، امام ـ عليه السّلام ـ گريه شديدي كرد و سپس فرمود: يا خزاعي روح القدس بر زبانت اين دو بيت را جاري كرد...»[6]دعبل خزاعي در سال 245 ه.ق در ايام متوكل وفات كرد وي زمان امام جواد ـ عليه السّلام ـ را نيز درك كرده بود[7]3. زكريا بن آدم،‌زكريا بن آدم بن عبد ا.... بن سعد اشعري قمي از اصحاب ثقه، بزرگوار و جليل القدر امام رضا ـ عليه السّلام ـ مي‎باشد.[8]وي در نزد امام رضا ـ عليه السّلام ـ از منزلت خاصي برخوردار بود.[9] آيت ا.... خوئي به نقل از شيخ طوسي وي را از اصحاب امام صادق، امام رضا و امام جواد ـ ـ عليهم السّلام ـ دانسته است.[10]در حديثي كه كشي آن را نقل كرده است آمده است:امام جواد ـ عليه السّلام ـ فرمودند: خداوند به صفوان بن يحيي و محمد بن سنان و زكريابن آدم بهترين پاداشها را بدهد، آنها نسبت به من وفادار بودند[11] در نامه‎اي كه امام جواد ـ عليه السّلام ـ آن را براي محمد بن اسحاق نوشته است زكريا بن آدم را فردي عارف به حق معرفي كرده است.[12]مرقد شريف وي در قبرستان شيخان قم مي‎باشد.4. صفوان بن يحيي:وي يكي از افراد مورد وثوق اماميه و از اصحاب امام رضا و امام جواد ـ عليهم السّلام ـ بوده است. شيخ طوسي وي را موثق‎ترين افراد زمان خودش در حديث و عابدترين آنها معرفي كرده است [13] شيخ طوسي در شدت زهد و عبادت وي مي‎نويسد: او هر روز 150 ركعت نماز مي‎گذارد و هر سالي سه ماه روزه مي‎گرفت زكات مالش را هر سالي سه مرتبه پرداخت مي‎كرد. او و عبد ا.... بن جندب و علي بن نعمان در بيت ا..... الحرام با يكديگر عهد كردند كه هر كدام زودتر بميرند، و هر كسي زنده ماند براي او نماز بخوانند، روزه بگيرند، حج انجام دهند و .... آن دو نفر مردند. و صفوان زنده ماند پس به عهد خويش در مورد آن دو نفر وفا كرد... و هر كار نيكي كه مي‎توانست براي خودش انجام دهد براي آنها نيز انجام داد.[14]در حديثي از امام جواد ـ عليه السّلام ـ آمده است: خداوند از صفوان بن يحيي و محمد بن سنان راضي و خشنود گردد زيرا آنها با من و پدرم هرگز مخالفت نكردند.[15]وفات صفوان بن يحيي در مدينه بوده است امام جواد ـ عليه السّلام ـ حنوط و كفن برايش فرستاد[16] وي كتابهاي زيادي نوشته كه از جمله آنها مي‎توان به الشراء، البيع، الفرائض اشاره كرد.[17]5- محمد بن اسماعيل بن بزيع: ‌شيخ طوسي وي را فردي شايسته، موثق و كثير العمل معرفي كرده است[18]وي از اصحاب امام رضا ـ عليه السّلام ـ مي‎باشد كه افتخار شاگردي امام موسي كاظم ـ عليه السّلام ـ و امام جواد ـ عليه السّلام ـ را نيز داشته است.[19]شيخ طوسي كتابهايي براي او ذكر كرده است كه از جمله آنها مي‎توان به كتاب الحج اشاره كرد.[20]6. حسن بن علي بن فضال. از صحابه جليل القدر امام رضا ـ عليه السّلام ـ حسن بن علي بن فضال مي‎باشد. وي از امام رضا ـ عليه السّلام ـ روايت نقل كرده است. وي فردي با ورع و ثقه و زاهد معرفي شده است[21]شيخ طوسي مي‎نويسد. وي ابتدا فطحي مذهب و قائل به امامت عبد ا.... بن جعفر بود. سپس به امامت ابي الحسن ـ عليه السّلام ـ برگشت.[22] آيت ا.... خوئي روايتي را به نقل از فضل بن شاذان آورده است كه دلالت بر عبادت و سجده‎‎هاي طولاني ايشان دارد.[23] اين عالم شيعي كه كتابهايي نيز به او نسبت داده شده است از جمله كتاب الصلاة و كتاب الديات[24] وي در سال 224 هـ .ق فوت كرده است.[25]معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:1- راويان امام رضا ـ عليه السّلام ـ در مسند الرضا نوشته عزيز ا..... عطاردي.2- منتهي الامال: شيخ عباس قمي.پی نوشتها:[1] . محمد بن حسن طوسي – الفهرست مشهد- دانشگاه مشهد 1351 ص 54.[2] . محمد مهدي نجفي- الجامع لرواة و اصحاب الامام الرضا- مشهد- الموتمر العالمي للامام الرضا ـ عليه السّلام ـ 1407 ه. ج 1 ص 195.[3] . محمد بن حسن طوسي – پيشين ص 54.[4] . محمد بن حسن طوسي- رجال طوسي- نجف منشورات المكتبه و المطبعه الحيدريه، 1380 ه. ص 376.[5] . سيد ابو القاسم موسوي خوئي- معجم رجال الحديث بي جا، مركز نشر الثقافه الاسلاميه 1403 ج 8 ص 149 .[6] . همان ج 8 ص 150.[7] . محمد بن حسن طوسي – پيشين ص 376.[8] . محمد بن حسن طوسي- الفهرست- پيشين ص 297.[9] . سيد ابو القاسم موسوي خوني پيشين ج 8 ص 282.[10] . همان.[11] . همان به نقل از كشي.[12] . سيد محمد كاظم قزويني – الامام الجواد من المهد الي الحد. قم، مؤسسه الرساله، 1414 ص 189.[13] . محمد بن حسن طوسي- پيشين 171.[14] . همان.[15] . سيد ابوالقاسم موسوي خوني – پيشين ج 17 ص 162.[16] . سيد محمد كاظم قزويني – پيشين ص 197.[17] . محمد بن حسن طوسي – پيشين ص 172.[18] . همان ص 227.[19] . محمد بن محمد بن نعمان – (شيخ مفيد) جوابات اهل الموصل – بي جا الموتمر العالمي لالفيه الشيخ المفيد بي تا ص 21.[20] . محمد بن حسن طوسي رجال طوسي – پيشين ص 386 و 360.[21] . محمد بن حسن طوسي – الفهرست – پيشين ص 94-93.[22] . همان.[23] . سيد ابوالقاسم موسوي خوئي، پيشين، ج 6، ص 51.[24] . محمد بن حسن طوسي – پيشين ص 94-93.[25] . اسماعيل باشا البغدادي- ايضاح المكنون. بيروت دار احياء التراث العربي بي تا ج 2 ص 278.منبع: اندیشه قم .

راسخون

مرجع:

ایجاد شده در سه روز پیش

لینک کوتاه